کرموشدگی بتن چیست؟

مقدمه

بتن یکی از مصالح بسیار مهم در ساختمان‌سازی و مقاوم‌‌سازی به شمار می‌رود. بتن از ترکیب آب، سیمان، شن و ماسه تولید می‌شود که ترکیب این مواد با هم به نسبت‌های حساب شده انجام می‌پذیرد. هر گونه اشتباه در تولید بتن موجب خرابی و شکنندگی بتن می‌‌شود.

این ماده بسیار مؤثر در بیشتر ساختمان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و در ترکیب با میل‌گرد به یک سازه بسیار مستحکم و سفت تبدیل می‌شود که در برابر شرایط مختلف مقاوم است. اما گاهی اتفاقاتی می‌افتد که باعث می‌شود بتن خراب شده و نیاز به تعمیر، ترمیم و یا برداشت کامل پیدا کند. خراب‌شدن بتن ممکن است سبب خرابی میل‌گرد نیز شود که به علت بالابودن قیمت میل‌گرد جلوگیری از این امر ضروری است. در این مواقع و باتوجه‌به اصول کلی تعمیر بتن، با انجام یک سری ارزیابی‌ها اقدام به تعمیر بتن می‌کنند.

کرمو شدگی بتن یا شن نما شدن آن یکی از مشکلات رایج در بتن‌ریزی است که پس از باز کردن قالب مشاهده می‌شود. کرمو شدگی بتن به دلیل نبودِ دانه‌بندی مناسب در سنگ‌دانه‌های بتن و کمبود ریزدانه و آب بتن ایجاد می‌شود و برای جلوگیری از بروز آن، باید روانی و اسلامپ بتن یا به‌صورت چشمی یا توسط آزمایش‌های ساده مثل تست اسلامپ مورد بررسی قرار گیرد. بتن کرمو باتوجه‌به عمق و وسعتش می‌تواند عملکرد دوام و استحکام ساختاری سازه را کاهش دهد؛ بنابراین جلوگیری از کرمو شدگی بتن در سازه‌های بتنی می‌تواند در زمان و هزینه؛ بنابراین کند و به ساخت اعضای بتنی از نظر ساختاری سالم کمک کند. در ادامه این مقاله به بررسی اصول کلی ترمیم بتن کرمو خواهیم پرداخت.

1. بتن کرمو چیست؟

بتن کرمو اصطلاحاً به تشکیل حفره‌های خالی بر سطح یا عمق نزدیک به سطح بتن می‌گویند. در حقیقت بتن کرمو فضاهای توخالی و حفره‌هایی است که روی سطح بتن یا داخل توده بتن باقی‌مانده و شکلی مانند لانه زنبور دارد. به همین دلیل در زبان انگلیسی به این اتفاق Honeycombing Concrete یا بتن لانه‌زنبوری می‌گویند. این مشکل با چشم غیرمسلح هم قابل‌مشاهده و به‌محض برداشتن قالب کاملاً قابل‌تشخیص است.

کرمو شدن بتن زمانی اتفاق میفتد که بتن به تمام نقاط قالب نرسد و باعث به‌وجودآمدن حفره‌های توخالی در آن بشود. بتن کرمو علاوه بر کاهش ظرفیت تحمل بار سازه، باعث حرکت راحت آب داخل بتن و رسیدن آن به میل‌گردها و شروع زنگ‌زدگی و خوردگی می‌شود.

این وضعیت ممکن است در صنایع دریایی، خاکی، پل‌ها و سازه‌های مجاور دریا، ساختمان‌های دریایی و ساختمان‌هایی که در معرض رطوبت و مواد شیمیایی هستند، رخ دهد. بتن کرمو در مکان‌هایی مانند محل اتصال تیر به تیر، تیر به ستون، گوشه‌ها، مناطق پرازدحام فولاد و مناطق غیرقابل‌دسترسی که تراکم مناسب بتن در آن‌ها ممکن نیست، بیشتر مشاهده می‌شود. به همین دلیل هنگام بتن‌ریزی در این مکان‌ها باید توجه ویژه‌ای شود.

1.1. نتایج کرموشدن بتن

مشخصاً شن زدگی بتن عواقب مخربی در پی دارد. در این بخش به عواقب رایج ناشی از پدیده کرمو شدگی بتن می‌پردازیم:

• کاهش قابل‌توجه مدول ارتجاعی بتن که در طراحی سازه‌های بتنی اهمیت زیادی دارد.
• کاهش مقاومت فشاری، خمشی، کششی و برشی سازه بتنی تاحدی‌که ممکن است سازه نتواند در برابر تنش‌ها مقاومت کند. در این حالت اندازه‌گیری مقاومت یا تهیه مغزه از بتن غیرممکن می‌شود.
• افت پیوستگی بین بتن و میل‌گردها و در نتیجه کاهش ظرفیت باربری سازه. در این حالت انتقال نیروها به‌درستی انجام نشده و سازه از نظر استانداردی دچار مشکل می‌شود.
• افزایش میزان نفوذپذیری در منطقه کرمو شده و در پی آن نشت آب به درون بتن. این اتفاق در سازه‌های آب‌بندی‌شده مخصوص نگهداری مایعات به‌شدت باعث خسارت می‌شود.
• وجود حفرات بزرگ در بتن کرمو شده، مانع اندازه‌گیری میزان جذب آب کوتاه و بلندمدت سازه می‌شود.
• حمله سولفات‌ها و مواد اسیدی و سایر مواد زیان‌آور به درون ساختار بتن.
• عدم مقاومت و پایداری بتن در برابر دوره‌های یخ‌بندان و سرما و سیکل‌های انجماد و انبساط.
• نفوذ یون‌های کلرید و کربناته شدن میل‌گردها و در نتیجه زنگ‌زدگی و خوردگی آنها.
• عددم تشکیل لایه‌های انفعالی در اطراف میل‌گردها در محل کرمو شده.
• افزایش سرعت و شدت خوردگی میل‌گردها در محل شن نما شده به علت کاهش مقاومت الکتریکی بتن.
• ازبین‌رفتن زیبایی ظاهری و نمای سازه بتنی در اثر شن نما شدن.

2. دلایل اصلی کرموشدن بتن

1. یکی از دلایل اصلی کرمان شدن بتن استفاده از بتن سفت و با اسلام پایین می‌باشد. زمانی که از بتن با کارایی پایین استفاده می‌کنیم بتن کمتر متراکم شده و پتانسیل ایجاد فضای خالی در بتن و در نهایت ظهور پدیده کرمو شدگی در بتن بالا می‌رود.
2. یکی از دلایل بروز پدیده کرمو شدگی در بتن نسبت بیش از حد آب به سیمان می‌باشد که باعث ایجاد جداشدگی در بتن می‌گردد و جداشدگی در بتن می‌تواند باعث شن نما شدن بتن در برخی نقاط شود.
3. اعمال ویبره زیاد می‌تواند باعث ته‌نشینی سنگ‌دانه‌ها و نشتی دوغاب سیمان از سوراخ قالب گردد همچنین ویبره نامناسب با قطر خیلی کم فرکانس و دامنه نامناسب نیز می‌تواند تراکم بتن رو دچار خلل کند. همچنین اجرای نامناسب ویبره مانند کوتاه‌بودن زمان فروبردن ویبره فواصل بیش از حد فروبردن ویبره و تعداد ناکافی ویبراتور در محل پروژه نیز می‌تواند خطر کرمو شدگی در بتن را افزایش دهد.
4. در برخی موارد افزایش ارتفاع بتن‌ریزی می‌تواند باعث جداشدگی در بتن شود که نهایتاً کرمو شدن بتن را به همراه خواهد داشت.
5. یکی از موارد پرتکرار در پروژه‌ها کاور کم در قالب‌بندی می‌باشد. این خطای اجرایی باعث گیرافتادن شن بین میل‌گرد و قالب می‌گردد و مانع  ردشدن ریزدانه و خمیر سیمان و پرشدن قسمت پایینی شده و نهایتاً پدیده لانه‌زنبوری به وجود خواهد آمد.
6. در مناطق پر آرماتور مانند اتصال تیر به تیر و اتصال تیر به ستون بتن نمی‌تواند از بین آرماتورها عبور کند و ما شاهد کرمو شدن بتن در این مناطق خواهیم بود.
7. وجود سنگ‌دانه‌های بسیار درشت که بعضاً از کارخانه‌های بتن به‌صورت غیرعمد وارد بطن می‌شود نیز باعث ایجاد مانع در غالب شده و کرمو شدگی در قسمت پایینی را به همراه خواهد داشت.
8. استفاده از قالب‌های نامناسب شب و کهنه که دارای پستی و بلندی‌های زیاد در خود هستند جای‌گیری و تراکم بتن را دچار مشکل می‌کند.
9. بتن زودگیر باعث می‌شود بتن در قالب زودتر سفت شود وقتی زمان ویبره زدن فرامی‌رسد بتن می‌تواند به‌صورت کامل متراکم گردد به همین دلیل خطر کرمو شدگی در بتن‌های زودگیر نیز  بالا می‌باشد.
10. وجود ریزدانه ناکافی در طرح اختلاط بتن باعث تولید بتنی با دانه‌بندی گسسته و زبر می‌گردد که این امر باعث می‌شود تا بتن نتواند نقش پرکنندگی خوب خود را در قالب  ایفا کند.
11. یکی از مناطقی که شن نما شدن بتن مشاهده می‌گردد قالب‌های با طول زیاد می‌باشد. وقتی بتن در مسیر افقی حرکت طولانی داشته باشد برخی سنگ‌دانه‌های درشت در این مسیر با ته‌نشینی و گیرکردن بین میل‌گردها از بتن جا می‌مانند و هرچه حرکت بتن در مسیر افقی بیشتر باشد جداشدگی بیشتری در بطن رخ می‌دهد.
12. درزبندی نامناسب قالب‌ها مخصوصاً در بتن‌های با روانی بالا و بتن‌های خود تراکم باعث خروج شیره بتن و خمیر سیمان از درزها و سوراخ‌های قالب می‌شود و بسیار مشاهده شده است که در همان قسمت‌ها پدیده شن نما شدگی به وجود آمده است.

3. انواع بتن کرمو

به‌صورت کلی انواع بتن کرمو را بر اساس میزان عمق آن دسته‌بندی می‌کنند:

• کوچک: در این حالت کرموشدگی در عمق کمتر از ۲۵ میلی‌متر است.
• متوسط: در این حالت عمق لانه‌زنبوری بیشتر از ۲۵ میلی‌متر است؛ اما میل‌گرد درگیر نیست.
• بزرگ: عمق این نوع کرموشدگی بیش از ۲۵ میلی‌متر است و شامل میل‌گرد هم می‌شود.

4. جلوگیری از کرمو شدن بتن

برای جلوگیری از کرمو شدن بتن نیاز به انجام یک سری اصول است که به کار بردن آن فرایند ساخت را بتن را بدون تخلخل می‌کند.

• در اختلاط بتن حتماً از ریزدانه‌های کافی استفاده کنید؛ ریزتر بودن شن‌ها به انسجام و محکم‌شدن بافت بتن کمک می‌کند و فضاهای خالی بین سنگ‌دانه‌های درشت را پر می‌کند.
• بتن را از ارتفاع صحیح و کمتر از یک و نیم متر داخل قالب بریزید.

5. ترمیم کرمو شدن بتن

همان‌طور که گفتیم بتن کرمو می‌توانید مشکلات زیادی را در سازه ایجاد کند. در بخش قبل راه‌های جلوگیری از کرمو شدن بتن را گفتیم. اما اگر بتن کرمو شد، چه‌کارهایی برای ترمیم آن انجام دهیم؟

به‌طورکلی، فرایند ترمیم بتن کرمو شامل برداشتن و تمیزکردن ناحیه آسیب‌دیده، استفاده از مواد ترمیم‌کننده بتن و در نهایت عمل‌آوری برای بالابردن مقاومت بتن است.

عموماً برای ترمیم لانه‌زنبوری از دو روش FixCrete و FibraOne استفاده می‌شود. در Fixcrete از ملات ترمیمی پایه پلیمری و اپوکسی برای ترمیم استفاده می‌شود، درحالی‌که در روش FibraOne از کامپوزیت FRP برای مقاوم‌سازی بتن استفاده می‌شود.

به‌طورکلی برای تعمیر و ترمیم بتن در هر کدام از اعضای آن، شامل کرمو شدن بتن ستون، تیرها و… باید این‌گونه عمل کنیم:

• بتن سست را با چکش یا برس سیمی از روی سطح بردارید. برای آسیب نرساندن به اطراف ناحیه کرمو، نیروهای زیادی به آن وارد نکنید.
• اگر کثیفی یا مواد شل‌شده در محل کرموشدن مشاهده کردید، آن را پاک کنید.
• محل تمیز شده را با آب مرطوب کنید.
• به کمک پمپ فشار تزریق مکانیکی، ترک‌های کوچک را با موادی مانند دوغاب اپوکسی بدون انقباض پر کنید.
• اگر کرموشدگی بتن وسیع باشد، یک سوراخ وصله درست کنید تا خیال شما از بابت اتصال راحت باشد.
• در صورت نیاز قالب‌ها را قرار داده و دوغاب بریزید، اما اگر از قالب استفاده نمی‌کنید، حتماً از دوغاب بدون انقباض با مقاومت بالا استفاده کنید.
• به عمق کرموشدگی توجه کنید. اگر عمق لانه‌زنبوری از ۵ سانتی‌متر بیشتر بود، فرایند پر کردن لایه باید با ضخامت ۱۵ میلی‌متر باشد و پیش از رفتن به سراغ لایه بعدی باید حداقل نیم ساعت صبر کرد.
• پس از گرفتن بتن، مقاومت آن را بررسی کنید. مقاومت مصالح باید با بتن اصلی مطابقت داشته باشد.
• اگر از قالب استفاده کردید، پس از ۱۲ ساعت بسته به نوع مواد و شرایط محیط جدا کنید و مقاومت آن را بررسی کنید.
• بتن را به‌خوبی فشرده کنید. اما دقت کنید این کار را بیش از حد اندازه انجام ندهید؛ چراکه می‌تواند باعث جداافتادگی ساختار بتن و ایجاد ترک در سطح کار شود،
• قالب‌های بتن را به‌خوبی پر کنید تا فرایند فشرده‌سازی بتن به‌درستی انجام و خطر ترک‌خوردگی یا کرموشدن به حداقل برسد.
• استفاده از میل‌گردهای فولادی در فواصل معین و درست در کرمو نشدن بتن و فشرده‌سازی آن نقش مهمی دارد.
• از قالب‌های سفت و محکمی استفاده کنید که دارای چفت و بست‌های ضد آب باشد تا خیالتان از آب‌بندی قالب‌ها راحت باشد.

در اکثر منابع، حد مجاز آب به سیمان برای جلوگیری از کرمو شدگی بتن ۵۵% تعیین شده است. همان‌گونه که گفته شد، در صورت استفاده از مواد روان‌کننده بتن، این پدیده کمتر رخ می‌دهد یا اصلاً رخ نخواهد داد.

در استاندارد EN 1504 به‌صورت کامل، نحوه عملیات ترمیم بتن شرح داده شده و ترمیم سازه‌ای و غیرسازه‌ای بیان شده است. در این استاندارد، روش تزریقی برای مکان‌های محدود، از طریق موادی نظیر اپوکسی توصیه شده است و در صورت ترمیم بتن، باید تا سه روز کیورینگ بتن به‌درستی انجام شود.

یکی دیگر از آیین‌نامه‌ها و استانداردهای معتبر ترمیم بتن ACI 546 R-96 است. در این استاندارد، اصول کلی و ضوابط ترمیم سازه بتنی شرح داده شده است. در مقررات ملی ساختمان، مبحث بتن و استاندارد ملی ایران نیز به مواردی برای رعایت حدود لازم ترمیم بتن اشاره شده است.

در این مقاله تلاش شد راهکارهای رفع کرمو شدگی بتن بیان شود؛ روش‌هایی که استفاده از هر یک از آنها با فرایند خاصی همراه است. همچنین بخشی از روش‌های ترمیمی بتن نیز بیان شد تا به‌خوبی با دلایل و شیوه‌های مقابله با کرمو شدگی بتن آشنا شوید.

1.5. مراحل ترمیم بتن کرمو شده

اصول کلی تعمیر بتن دارای گام‌هایی است که به‌صورت پشت‌سرهم انجام می‌شوند. ممکن است برای برخی تعمیرات تعداد گام‌ها کمتر یا بیشتر شود؛ اما به طور کل گام‌های کلی تعمیر بتن به‌قرار زیر هستند.

گام اول: ارزیابی شرایط و تعیین علل خرابی

اولین گام در اصول کلی تعمیر بتن این است که ابتدا و قبل از هر چیز سطح بتن و شرایط کلی آن در این مرحله بررسی می‌شود. این کار با آنالیزهای مختلف، بررسی وضعیت بتن قبل و بعد از خرابی با استفاده از نقشه‌های موجود، انجام آزمایش‌ها آزمایشگاهی از نمونه بتن خراب، بازرسی چشمی و حضوری انجام می‌پذیرد. بعد از ارزیابی‌ها نوبت به تعیین علت یا علل خرابی می‌رسد. این کار به این دلیل حائز اهمیت است که احتمال آن وجود دارد بتن به چند دلیل هم‌زمان دچار خرابی شده باشد. بعد از تعیین علل خرابی بتن برای تعمیر آن نقشه‌ای ترسیم می‌شود تا بهترین روش برای تعمیر آن اعمال شود.

گام دوم: انتخاب روش تعمیر و آماده‌کردن مواد تعمیری

در گام دوم متخصصین اقدام به انتخاب یک روش تعمیر متناسب با علل خرابی بتن می‌کنند. در این حالت نیز امکان دارد طراح یا متخصص برای جلوگیری از خرابی مجدد بتن دستور به ایجاد تغییراتی نظیر حذف شرایط زیان‌آور بدهد. البته حذف این شرایط همیشه امکان‌پذیر نیست و مثلاً شرایط آب‌وهوایی را نمی‌توان تغییر داد. به‌هرحال طراح و متخصص باید درک کاملی از همه زوایای بتن داشته باشد و تاحدامکان برای مقابله با عوامل مخرب اقدام کند. مواد تعمیری نیز باتوجه‌به نوع خرابی انتخاب می‌شود و در نهایت تعمیر بتن باید منجر به افزایش عمر مفید و استحکام سازه شود.

گام سوم: آماده‌سازی سطح بتن تخریب شده

قبل از اقدام به اعمال تغییرات بایستی ابتدا سطح بتنی که قرار است تعمیر شود آماده گردد. این کار باتوجه‌به اصول کلی تعمیر بتن طی روش‌های زیر انجام می‌شود:

•  استفاده از بخار آب برای ازبین‌بردن چربی‌های روی سطح بتن
•  استفاده از مواد چسبنده و اتصا‌ل‌زا مثل لاتکس یا دوغاب لاتکسی که در این روش بایستی قبل از خشک‌شدن دوغاب یا لاتکس، مواد تعمیری در محل تعمیر اعمال شود.
• غرقاب کردن سطح بتن پایه و اشباع‌سازی آن با آب در چند نوبت. ولی باید مراقب بود که بتن حجم زیادی از آب را جذب نکند.
• استفاده از کاغذهای سمباده‌ای درجه‌بندی شده برای تعیین زبری و‌ ناصافی بتن
•  تمیزکردن سطح بتن به‌صورت موضعی با استفاده از مواد شیمیایی، دترجنت‌ها، سدیم تری فسفات، سایر مواد شوینده که فاقد حلال کننده باشند.
• تمیزکردن سطح بتن به‌واسطه اسیدشویی که لایه‌نازکی از بتن را بلند می‌کند.
• صاف‌تر کردن سطوحی که دارای پستی‌وبلندی هستند نیز جزو عملیات آماده‌سازی بتن محسوب می‌شود.

معرفی ابزار آماده سازی و خشن‌سازی و زبر کردن سطوح

• ابزار سایشی شامل جت آب پرفشار، ساچمه‌پاشی و ماسه‌پاشی
• ابزار مکانیکی شامل خراشنده‌ها، ساینده‌ها و پیکور

گام چهارم: تهیه نقشه و مشخصات فنی تعمیر

در این گام باید یک نقشه درست و صحیح از مشخصات و محل تعمیر تهیه شود که این کار با درنظرگرفتن اصول کلی تعمیر بتن انجام می‌شود. این نقشه باید انعطاف‌پذیری کافی داشته باشد تا بتوان در میان کار نیز تغییراتی در صورت نیاز در آن ایجاد کرد. نقشه باید حجم تعمیر، نوع مواد تعمیری، محل تعمیر، میزان مواد به کار گرفته، قیمت تعمیر و غیره را پوشش دهد.

گام پنجم: انتخاب پیمانکار مناسب

انتخاب پیمانکار مناسب پروژه بسیار حائز اهمیت است. پیمانکار باید بتواند باتوجه‌به نقشه، عملیات پروژه را پیش ببرد و باید بتواند حجم کار و محل تعمیر را تشخیص دهد. قبل از انتخاب یک پیمانکار و برای رفع هرگونه ادعا بهتر است شخص موردنظر محل پروژه را به‌صورت حضوری بررسی کند. درصورتی‌که پیمانکار نیاز به اطلاعات بیشتر پیدا کند باید طی جلساتی هرگونه ابهام رفع شده و نتیجه جلسات به سمع و نظر بقیه پیمانکاران نیز برسد. پیمانکار مناسب بایستی باتوجه‌به سوابق کاری انتخاب شود و قیمت مناسبی را برای اجرای کارها پیشنهاد دهد.

گام ششم: زمان‌بندی و مراحل اجرا

عملیات تعمیر بتن باید طی زمان‌بندی خاص اجرا شود و مراحل اجرا به طور دقیق با معرفی تعداد نفرات، تجهیزات، روش کار و اعمال تعمیرات، کاشت میل‌گرد در صورت نیاز، نحوه آماده‌سازی بتن و غیره انجام شود. نظارت کامل و دقیق بر زمان‌بندی و مراحل اجرای تعمیرات لازم و ضروری است.

گام هفتم: کنترل کیفیت محل بتن تعمیری

این مرحله، یعنی کنترل کیفیت باید هم‌زمان با مراحل اجرا انجام شود. انجام آزمایش‌ها مختلف در طول مراحل اجرا و بازرسی و نظارت مکرر باعث می‌شود هرگونه اشتباه یا خلل در طی اجرای تعمیرات کنترل و اصلاح شود. این کار هم برای ایجاد ایمنی و افزایش استحکام سازه و هم به جهت کنترل قیمت‌ و پایین آوردن هزینه بسیار مهم است. درصورتی‌که کنترل کیفیت بعد از اتمام کار انجام شود امکان بررسی دقیق و عمقی وجود نخواهد داشت و متعاقباً ایرادات داخلی در جای خود باقی می‌مانند و در نهایت منجر به تحمیل هزینه‌های جدید برای تعمیر می‌شوند.

گام هشتم: مراقبت از بتن بعد از تعمیر

بتن تعمیری بایستی به‌درستی مراقبت شود تا استحکام سازه را افزایش دهد. توجه به نکات زیر که بر اساس اصول کلی تعمیر بتن نوشته شده‌اند راجع به مراقبت از بتن تعمیری الزامی است.

• بتن‌های با پایه سیمان حتماً باید به‌درستی از نظر رطوبتی عمل‌آوری شوند تا جمع‌شدگی اتفاق نیفتد.
• بتن‌های با پایه لاتکس برای ایجاد پلیمریزاسیون نباید عمل‌آوری رطوبتی شوند. دمای این بتن‌ها باید روی 5 تا 7 درجه ثابت بماند.
• استفاده از سیستم‌های حفاظتی الزامی است؛ زیرا از نفوذ رطوبت، نمک‌های مختلف و شوره‌زدن بتن جلوگیری می‌کنند.
• سیستم‌های حفاظتی باعث افزایش عمر بتن تعمیری می‌شوند.

جمع‌بندی ونتیجه‌گیری

بتن باعث افزایش استحکام سازه می‌شود و ازاین‌جهت مراقبت و تعمیر آن در صورت نیاز بسیار حائز اهمیت است. بتن نیز باید توسط متخصصین و طراحان تولید شود و برای هر سازه بتن مربوط به آن بایستی ساخته شود. این کار به افزایش مقاومت بتن و طول عمر آن کمک شایانی می‌کند. شایان‌ذکر است که ترمیم بتن ترک‌خورده باید طبق اصول کلی تعمیر بتن انجام شود و همه مراحل و گام‌های آن توسط مراجع ذی‌صلاح نظارت و بررسی گردد.

کرمو شدن بتن یا شن نما شدن، پدیده‌ای است که به‌واسطه استفاده از ترکیبات بتنی نامناسب و ناتوانی ترکیب بتنی در نفوذ کامل به‌تمامی قسمت‌های سازه بتنی رخ می‌دهد. بااین‌حال، در اغلب موارد، این پدیده کاملاً سطحی بوده و هیچ تأثیری بر استحکام و مقاومت سازه نخواهد گذاشت. هر چه عمق کرمو شدن بتن بیشتر باشد، استحکام سازه کمتر خواهد شد، زیرا در این صورت نفوذ آب به داخل سازه و یخ‌زدن آن در طول زمستان موجب ایجاد ترک در اجزای بتنی می‌شود؛ علاوه بر این، در صورت رسیدن آب به میل‌گردهای تقویت‌کننده داخلی شاهد خوردگی آنها و ازبین‌رفتن اتصال میان بتن و میل‌گرد خواهیم بود.

عوامل مختلفی چون استفاده از ملات نامناسب، محل نامناسب میل‌گردها، بزرگی بیش ‌از حد سنگ‌دانه‌ها و غیره، می‌توانند موجب کرمو شدن و ایجاد شکل لانه‌زنبوری در بتن شوند. در صورت سطحی بودن این پدیده می‌توان با تراشیدن لایه سطحی بتن، ناحیه کرمو را شناسایی کرد و با استفاده از ملات مناسب، حفره‌های ایجاد شده را از بین برد. از سوی دیگر، در صورت کرمو شدن عمیق سازه بتنی، باید قسمت کرمو کاملاً جدا شده و با مواد مشابه جایگزین شود. بااین‌حال، توجه داشته باشید که بهترین راه برای مقابله با کرمو شدن بتن، پیشگیری از بروز آن است.