صفحه گذاری و نکات کلیدی آن

مقدمه

آموزش کارگذاشتن صفحه‌ستون یا بیس پلیت باتوجه‌به عمق چاله صفحه‌ستون جزء مواردی است که باید به‌خوبی انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود. چرا که صفحه‌ستون از حیاتی‌ترین بخش‌های یک سازه است و بار اصلی ساختمان را متحمل می‌شود. انواع مختلفی از این محصول وجود دارد؛ مانند ورق 20 میل که به راحتی در بازار موجود است.

اما آن چه که در این جا اهمیت دارد، توجه به نحوه و روش نصب صفحه‌ستون برای قوطی و همچنین نصب صفحه‌ستون با رول بولت است. این موارد در همین مقاله به شما آموزش داده می شوند تا بتوانید اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید.

1. نحوه کارگذاشتن صفحه‌ستون

اتصال ستون فلزی به فونداسیون یک سازه فولادی از اهمیت بالایی برخوردار است. شما باید بدانید که صفحه‌ستون چگونه بر روی پی متصل می‌شود. همچنین لازم است تا بولت و نحوه نصب صفحه‌ستون برای قوطی با استفاده از آن را فرابگیرید. هر کدام از این موارد باید به‌دقت و باظرافت بالایی انجام شوند؛ چرا که هر نوع اشتباهی ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری را به بار آورد. در ادامه این مقاله علاوه بر معرفی بیس پلیت، نحوه نصب آن به فونداسیون و کار با شابلون آن را نیز به شما توضیح خواهیم داد.

2. شابلون صفحه‌ستون و طریقه نصب آن

برای اینکه بتوان ابعاد و اندازه دقیق صفحه‌ستون برای قوطی را در محل قرارگیری آن تعیین کرد، نیاز است از وسیله‌ای به نام شابلون در زمان بتن‌ریزی فونداسیون استفاده گردد.  شابلون بیس پلیت خود صفحه‌ای است با همان ابعاد صفحه‌ستون. این صفحه از جنس چوب یا فلز ساخته می‌شود و کاربرد اصلی آن برای ثابت‌کردن بولت‌ها جهت افزایش دقت در ساخت بیس پلیت است. این صفحات به شکل نازکی ساخته می‌شود که دلیل آن ضخامت بالا و بزرگی ابعاد بیس پلیت است.

سُتون عضوی از سازه است به شکل عمودی که معمولاً برای انتقال و حمل بار سازه‌های بالایی به سازه‌های زیرین ایجاد می‌شود. سازه‌های مهندسی باهدف مشابه عبارت‌اند از تاق و فرسب. البته ستون ممکن است وزن هیچ سازه‌ای را تحمل نکند و تنها برای زیبایی باشد.

در مهندسی سازه، ستون به عضوی گفته می‌شود که نیروی فشاری را تحمل کند؛ بنابراین در ستون‌ها، بحث کمانش مطرح و عاملی تعیین‌کننده است. رفتار کمانشی ستون با پارامتری بنام ضریب لاغری (KL/r) تعریف می‌شود.

1.2. نصب شابلون صفحه‌ستون

برای آموزش کارگذاشتن صفحه‌ستون نیاز است تا در مورد نصب شابلون صفحه‌ستون هم اطلاعاتی را در اختیار داشته باشید. شابلون‌ها معمولاً با ضخامت 6 میلی‌متر یا 8 میلی‌متر ساخته می‌شوند. این شابلون‌ها به گونه ای هستند که سوراخ های روی آن‌ها با صفحات اصلی به طور کامل منطق بوده و محل دقیق نصب پیچ و مهره ها را نشان می دهد.

زمانی که شابلون در جای خود قرار می‌گیرد، عملیات بتن‌ریزی با گروت انجام می‌شود. پس از آن شابلون باز شده و اگر محل قرارگیری آن بتن‌ریزی مناسبی نداشت، آن قسمت نیز ترمیم می‌شود. نکته قابل‌توجه در این جا، عدم استفاده از شابلون‌های با ضخامت شش میلی‌متر برای صفحات بزرگ است؛ چرا که فشار زیادی را متحمل خواهد شد.

3. نحوه کارگذاشتن صفحه‌ستون بر روی پی

به‌طورکلی جای‌گذاری صفحه‌ستون برای قوطی به دو روش صورت می‌پذیرد. روش اول نصب صفحه‌ستون بر روی ستون در کارخانه است. اما در روش دوم اتصال بیس پلیت و ستون بافاصله زمانی بیشتر و با استفاده از بولت‌ها پس از بتن‌ریزی فونداسیون انجام می‌شود. در ادامه هر دو روش را توضیح خواهیم داد.

1.3. اتصال بیس پلیت روی ستون در کارخانه

این روش بیشتر برای ساختمان‌های با تعداد ستون زیاد که همگی سبک هستند، استفاده می‌شود. در این روش بیس پلیت با استفاده از جوش نفوذی بر روی ستون متصل می‌شود. پس از آن، ستون و ورقی که ستون روی آن قرار گرفته با استفاده از میل‌گردهای کار گذاشته شده در پی، به آن متصل می‌شوند. به این میل‌گردها، میل‌گرد صفحه‌ستون و میل‌مهار انتظار گفته می‌شود که بخشی از آن‌ها از پی بیرون‌زده و به‌راحتی قابل‌دیدن هستند. یکی از اصلی موارد استفاده از این روش، کارگذاشتن تیرهای برق خیابان‌ها و جاده‌ها است.

2.3. طریقه نصب صفحه‌ستون برای قوطی

در ادامه آموزش کارگذاشتن صفحه‌ستون، به نحوه نصب بیس پلیت با استفاده از بولت می‌پردازیم. در این روش بعد از پایان عملیات پی‌ریزی و ترمیم قسمت‌های جامانده، نوبت به نصب صفحه‌ستون بر روی ستون اصلی با استفاده از بولت‌ها می‌رسد. این بولت‌ها از قبل در بیس پلیت کار گذاشته‌اند. در این روش باید مراحل زیر طی شود:

1. نصب شابلون صفحه‌ستون
2. نصب و رگلاژ صفحه‌ستون
3. گروت‌ریزی زیر بیس پلیت

4. نکات مهم در نصب صفحه‌ستون 

مهم‌ترین نکاتی که ما در این مقاله از سایت ثامن تجارت ضمن آموزش کارگذاشتن صفحه‌ستون برای قوطی به شما ارائه می‌دهیم در این بخش آمده است که عبارت‌اند از:

• تراز بودن بیس پلیت‌ها در هنگام رگلاژ که برای رسیدن به این هدف می‌توان از پیچ‌های تراز استفاده کرد.
• ردیف بودن آکس بیس پلیت‌ها رعایت شود.
• مشاهده دست‌کم سه دنده از بولت در زمان سفت کردن مهره‌ها
• ضخامت گروت برای پر کردن حفره‌ها، بیش از حد نشود.

5. تقویت صفحه‌ستون

اگر ستونی که فقط بارمحوری را حمل می‌کند، روی یک بیس پلیت نازک قرار داده شود و هیچ ورق تقویتی در اطراف آن استفاده نشود، بار ستون بسته به ویژگی‌های ذاتی فولاد در یک زاویه پخش می‌شود و به سمت زیر ورق حرکت می‌کند.

اما سطح حامل بار نیز از سطح ورق فلزی پایین‌تر است.

بنابراین، تنش‌های فشاری حاصل از آن‌هایی که سختی صفحه‌ستون و توزیع بار یکنواخت در کل سطح در نظر گرفته می‌شود، بیشتر خواهد بود.

این امر به دلیل صلبیت قابل‌توجه ستون باعث تغییر شکل ورق فلز و بلندشدن اطراف آن می‌شود.

بنابراین، لازم است به نحوی سفتی صفحه پایه افزایش یابد. یک راه‌حل افزایش ضخامت ورق است.

به‌طوری‌که عمق کافی برای توزیع بار زیر ستون بر روی فونداسیون فراهم شود و تنش سطح زیرین ورق به حد تحمل بتن برسد.

ازآنجایی‌که تولید و استفاده از ورق‌های ضخیم به‌راحتی امکان‌پذیر نیست و توجیه اقتصادی و عملی ندارد، طراحان در افزایش ضخامت ورق با محدودیت‌هایی مواجه خواهند شد.

به همین دلیل استفاده از ورق‌های تقویتی عمود بر ورق کف ستون راه‌حلی برای رفع این محدودیت تلقی می‌شود.

• موقعیت ورق‌های تقویتی در کف ستون به شکل هندسی ستون بستگی دارد.

۱) متداول‌ترین روش تقویت صفحه‌ستون در ایران، استفاده از ورق‌های تقویت‌کننده عمود بر بیس پلیت، در امتداد بال‌های عرضی ستون و در صورت نیاز به تقویت بیشتر، در فاصله بین بال‌ها و جوش نفوذی به بال‌ها می‌باشد.

ستون و با جوش زاویه‌ای ورق‌های عمود بر سطح مقطع ستون توسط جوش‌های زاویه‌ای به ستون متصل می‌شوند.

تعداد و فاصله این ورق‌ها از یکدیگر به‌گونه‌ای تعیین می‌شود که علاوه بر ترازکردن هندسه بیس پلیت، پایه و محورهای نصب فنرهایی را بر ورق کف ستون ایجاد می‌کنند تا ضخامت این ورق در این فنرها در برابر خمیدگی مقاومت کند. ارتفاع ورق‌های تقویتی باید به‌گونه‌ای باشد که ضمن رفع نیازهای طراحی، با کف‌سازی معماری تداخل نداشته باشد.

۲) یکی دیگر از راه‌های رایج برای تقویت بیس پلیت استفاده از نبشی است. این روش عمدتاً برای ستون‌های کوچکی که در برابر نیروها و لنگرهای زیاد مقاومت نمی‌کنند استفاده می‌شود. اتصال زاویه‌ای به ستون و صفحه‌ستون را می‌توان با جوش یا پیچ انجام داد.

۳) روش دیگری که بیشتر در مقررات آمریکا ذکر شده استفاده از دو نیمرخ ناودانی در دو طرف ستون است. در این روش میل‌های نگهدارنده از بال‌های ناودانی عبور کرده و به بال بالایی متصل می‌شوند. برای جلوگیری از خم‌شدن بال‌های ناودانی، ورق‌های تقویتی در فضای بین دو بال این قسمت قرار می‌دهند.

در صورت لزوم، از ورق‌های تقویتی افقی برای جلوگیری از لنگرهای موضعی بزرگ در بال‌های ستون در ارتفاع بال‌های ناودانی‌های بالایی استفاده می‌شود.

به دلیل فاصله کم گیره‌ها از محور ستون، این اتصال برای ستون‌هایی با لنگرهای بزرگ در پایه‌ها مناسب نیست.

بیشتر برای ستون‌هایی که کشش ایجاد می‌شود استفاده می‌شود؛ بنابراین، در برخی موارد، بال پایینی ناودانی‌ها به صفحه‌ستون متصل نیست.

۴) در اتصالات ستون در ساختمان‌های صنعتی بزرگ مواردی وجود دارد که باید یک لنگر خمشی بسیار بزرگ از صفحه زیر ستون به فونداسیون منتقل شود.

اتصال نشان‌داده‌شده در شکل زیر می‌تواند یک لنگر خمشی بسیار بزرگ را حول محور X به فونداسیون منتقل کند.

اتصال ورق‌های تقویت‌کننده به عرض بال ستون معمولاً با جوش در گوشه و اتصال به ستون در ضخامت بال با جوش شیارها انجام می‌شود.

در مواردی که محاسبات نشان می‌دهد که ضخامت دال زیر ستون به دلیل نیروی محوری با لنگر خمشی زیاد باید زیاد باشد، استفاده از این آرماتورها برای کاهش ضخامت ستون مناسب است.

6. وظایف بیس پلیت

مسلم است که توانایی تحمل تنش در بتن با ستون‌های فولادی متفاوت است و فولاد از مقاومت بالاتری نسبت به بتن برخوردار است.

در صورت استفاده از بیس پلیت تنش و فشار وارد بر ستون به‌راحتی کاهش‌یافته و تنظیم شده و با پخش به بتن یا فونداسیون منتقل می‌شود.

اما در صورت عدم استفاده از صفحه‌ستون این فشارها باعث فرورفتن ستون در بتن می‌شود؛ بنابراین بیس پلیت برای دو هدف کلی استفاده می‌شود:

1. بیس پلیت در واقع عضوی از رابط برای اتصال ستون به فونداسیون و افزایش سطح تماس ستون و فونداسیون است.
2. وظیفه بیس پلیت تنظیم و توزیع نیروهای کششی، لنگر، خمشی، برشی و فشاری است.
3. بیس پلیت در واقع وزن سقف را تحمل می‌کند و استحکام ساختمان را افزایش می‌دهد. انواع اتصال صفحه‌ستون

بیس پلیت را می‌توان باتوجه‌به نوع مدل نصب به چند گروه تقسیم کرد:

7. اتصال گیردار بیس پلیت

اتصال گیردار بیس پلیت به‌صورت صلب است و بیس پلیت و ستون نمی‌تواند روی هیچ یک از محورهای X، Y، Z حرکت کند.

در اتصال گیردار بیس پلیت، ارتفاع انکر بولت‌ها باید طوری انتخاب شود که بیس پلیت نتواند بچرخد و بیس پلیت باید با ضخامت بیشتری انتخاب شود.

این نوع اتصال قابلیت انتقال فشارهای خمشی، برشی و فشاری را دارد. در این نوع اتصال، انتهای ستونی که به بیس پلیت متصل می‌شود باید به شکل گونیا برش داده، صاف شده و سنگ زده شود تا اتصال کامل به بیس پلیت ایجاد شود.

در اتصالات گیردار صفحه‌ستون، گاهی اوقات از صفحات سفت کننده ذوزنقه‌ای یا مثلثی برای کاهش ضخامت بیس پلیت استفاده می‌شود.

8. اتصال مفصلی بیس پلیت

عمدتاً برای ساخت ساختمان‌های چندطبقه استفاده می‌شود و فقط فشارهای فشاری و برشی را تحمل می‌کند. فونداسیون ساده در ساختمان نیروی کششی بین بتن و بیس پلیت را کاهش می‌دهد، بنابراین می‌توان از اتصال مفصلی بیس پلیت (صفحه‌ستون) در این مواقع استفاده کرد. در این نوع اتصال، قسمت بالا و پایین اتصال با جوش به ستون‌ها متصل می‌شود.

9. خلاصه‌ای از مراحل و روش‌های پیاده‌سازی صفحه‌ستون

ازآنجایی‌که پایه‌ها یکی از اعضای تأثیرگذار امنیت ساختمان هستند، هنگام نصب و اجرای دال فونداسیون باید به چند نکته توجه داشت:

1. طبق محاسبات کارشناسی محل دقیق و مشخص نصب بیس پلیت مشخص شده و اجرای آن باید توسط کادر کاملاً دقیق و حرفه‌ای انجام شود. اگر این مکان‌ها به‌اشتباه طراحی یا ساخته شوند، سقف در جای مناسبی قرار نمی‌گیرد و انتقال وزن تعادل خود را از دست می‌دهد و آسیب‌های زیادی در آینده ایجاد می‌کند.
2. ازآنجایی‌که بیس پلیت باید مستقیماً روی سطح فونداسیون یا پی قرار گیرد و فاصله‌ای از بتن وجود ندارد و اغلب سطح بتن صاف نیست، برای این منظور از موادی به نام گروت یا دوغاب استفاده می‌شود. گروت ماده‌ای با مقاومت بالا در برابر تغییرات دما و زلزله است که بر روی بتن با ضخامت حداکثر ۲٫۵ سانتی‌متر ریخته می‌شود و سپس روی آن بیس پلیت قرار می‌گیرد. پس از اینکه دوغاب ریخته شد و کل فضای بین بتن و بیس پلیت پر شد و صفحه‌ستون در جای خود قرار گرفت، ستون به بیس پلیت جوش داده می‌شود.
3. توجه به این نکته ضروری است که عملیات تزریق باید یک‌مرحله‌ای و به‌صورت مداوم انجام شود و دمای آب مصرفی کمتر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد. تزریق انواع مختلفی دارد: سیمانی منبسط‌شونده، اپوکسی و پلیمری
4. باید دقت شود که سطوح در معرض دوغاب کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی اعم از روغن یا گردوغبار و غیره باشد.
5. محل موردنظر را حدود دو تا سه ساعت با آب پر کنید و آب آن را تخلیه کرده و قبل از دوغاب گیری سطوح را خشک کنید.
6. سوراخی در وسط صفحه‌ستون یا صفحه پایه ایجاد می‌شود تا اجازه عبور هوا و استفاده برای عملیات هواگیری را بدهد.
7. برخی از انواع بیس پلیت‌ها در کارخانه سازنده بر روی تیرک جوش داده شده و نصب می‌شوند و فقط نیاز به استفاده از اتصال و اتصال به بتن یا فونداسیون با پیچ دارند. این روش اگر بادقت و درستی انجام شود از کیفیت بسیار خوبی برخوردار خواهد بود.
8. بیس پلیت اجزایی هستند که در معرض رطوبت هستند و اگر به‌درستی محافظت نشوند ممکن است دچار مشکل شوند. چندین راه برای محافظت از این بیس پلیت وجود دارد، از جمله: ابتدا اطراف صفحه‌ستون با بتن پوشانده شود، اما قبل از انجام این کار، سطح دال فونداسیون باید کاملاً تمیز و عاری از هر گونه آلودگی باشد تا بتن به‌راحتی به بیس پلیت بچسبد. در روش زیر فقط بیس پلیت‌ها با رنگ پوشانده می‌شوند تا از رطوبت محافظت کنند.

• در برخی از ساختمان‌های صنعتی از مواد قیری مخلوط با ماسه نرم برای پوشش محیط ستون‌ها برای محافظت از آنها استفاده می‌شود.

جمع‌بندی ونتیجه‌گیری