بررسی کامل فرآورده‌های چوبی بکار رفته در ساختمان

مقدمه

شاید به‌جرئت بتوان گفت که اگر چوب از زندگی بشر حذف می‌شد، به‌طورقطع بسیاری از علوم نمی‌توانستند تا به این حد به درجه کمال برسند؛ چراکه هر شاخه از دانش بشری به‌گونه‌ای به چوب و فرآورده‌های جانبی آن وابسته است. ازجمله غلوم به وابسته به چوب را می‌توان شامل: صنایع ساختمان، کاغذسازی، داروسازی (ساختن الکل)، مجسمه‌سازی، قالب‌سازی، ریخته‌گری، سازهای موسیقی و غیره دانست. به طور خلاصه در هر رشته از صنعت، چوب نقش کلیدی و بااهمیتی دارد. از طرفی امروزه به دلیل مشکلات ایجاد شده در اکوسیستم قطع درختان کمتر صورت می‌گیرد، بنابراین در حوزه ساخت‌وساز چوب به متریالی لوکس در ساختمان‌سازی تبدیل شده است. ساختمان‌هایی که در نمای خارجی و دکوراسیون داخلی آن‌ها چوب به‌کاررفته قیمت بالاتری دارند و زیبایی آن‌ها منحصربه‌فرد است. امروزه در بازار، چوب طبیعی در مقایسه با چوب مصنوعی بسیار گران‌تر به فروش می‌رسد.

همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر تولید چوب‌های مصنوعی مانند MDF، پی‌وی‌سی، نئوپان و … بسیار رایج شده و قیمت ارزان آن‌ها باعث شده اکثر افراد این چوب‌ها را بیشتر از چوب طبیعی ترجیح دهند؛ بنابراین باتوجه‌به این مسئله، خطر نابودی درختان و اکوسیستم نسبت به گذشته کمتر شده است. در این مقاله هدف ما آشنایی شما با انواع چوب و نقش آن در صنعت ساخت‌وساز است.

1. انواع چوب در صنعت ساخت‌وساز

مهندسین ساختمان، همواره به دنبال پیدا کردن مناسب ترین چوب برای پروژه در حال استارت هستند و در این راه انواع مختلف چوب تست و بررسی می‌شود. به طورکلی چوب هایی که در ساختمان‌سازی مورداستفاده قرار می گیرند معمولاً به دودسته تقسیم می‌شوند:

چوب درخت‌های سوزنی‌برگ و چوب درخت‌های پهن‌برگ. انواع درختان سوزنی‌برگ شامل: درخت سرو، کاج، سرخ‌دار و نراد است. درختان پهن‌برگ نیز شامل بلوط، اقاقیا، افرا، ممرز، توسکا، راش، چنار، صنوبر و بید می‌شوند.

2.تفاوت‌های درختان سوزنی‌برگ و پهن‌برگ

از دیدهای مختلف این دو نوع درخت دارای تفاوت‌های گوناگون هستند. به‌عنوان‌مثال ازنظر یک جنگل‌دار درختان ازنظر، طریقه تکثیر، تعداد گونه‌های هر دسته (از سوزنی‌برگان در حدود ۵۰۰ گونه باقی‌مانده ولی از پهن‌برگان بیش از ۵۰۰۰ گونه شناخته شده است)، محل تکثیر، حساسیت به انواع آب‌وهوا، شکل هندسی درخت و شاخه‌های آن و سرعت رویش متفاوت‌اند؛ اما از دیدگاه مهندسین ساختمان تفاوت درختان سوزنی‌برگ و پهن‌برگ در موارد زیر است:

1. چوب سوزنی‌برگان دارای وزن کمتری است؛ درنتیجه سبک‌تر و نرم‌تر است؛ لذا برای کارهای نجاری و قالب‌سازی آسان‌تر شکل‌گرفته و خوش رنده تر هستند، ضمناً کار نجاری با آن‌ها نیز ارزان‌تر تمام می‌شود. البته از طرفی دیگر پروژه پیاده شده با چنین چوب‌هایی اغلب از مقاومت کافی برخوردار نیست.
2. چوب سوزنی‌برگان زودتر و بهتر از پهن‌برگان خشک می‌شود.
3. مصرف چوب درختان سوزنی‌برگ بیشتر از پهن‌برگان است. درواقع در صنایع کاغذسازی، قالب‌سازی، در صنایع ریخته‌گری، قالب‌سازی برای بتن، وسایل موسیقی و غیره از چوب سوزنی‌برگان استفاده می‌شود.
4. در صنایع ساختمان چه به طور مستقیم، مانند در و پنجره و کمد و چه به طور غیرمستقیم، مانند قالب‌بندی برای بتن و به‌صورت مبل و میز و صندلی، از چوب درختان سوزنی‌برگ که در ایران به نام کلی نراد معروف است، استفاده می‌گردد.
5. چوب درختان پهن‌برگ، دارای نقوش، رنگ‌های زیبا و تنوع هستند و نسبت به سوزنی‌برگان، بهتر لاک‌والکل می‌گیرند.

3. مزایا استفاده از چوب در صنعت ساختمان‌سازی

این روز‌ها استفاده از چوب در صنعت ساختمان‌سازی بسیار پرطرف‌دار شده است. مزایای کلیدی استفاده از این محصول در این صنعت به شرح زیر است:

1.3. دوستدار محیط‌زیست

چوب یک ماده‌ی طبیعی است و این بدان معنی می‌باشد که چوب به‌راحتی در دسترس، قابل بازیافت و استفاده‌ مجدد است. برخلاف فولاد که برای تهیه‌ی آن به سرمایه و نیروی کار زیادی نیاز است، چوب جایگزین پایدارتری است.

2.3. کاربرد آسان

برخلاف فولاد که فرایند ساخت طولانی و پیچیده‌ای دارد، چوب به‌راحتی در دسترس است. این کاربرد آسان باعث می‌شود که استفاده از این محصول در ساختمان، نسبتاً معقول باشد. نگهداری از خانه‌های چوبی نیز ارزان است و در درازمدت منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.

3.3. مقاوم در برابر تغییرات آب‌وهوایی

اگرچه تغییرات آب‌وهوایی یکی از مهم‌ترین متغیر‌هایی است که بر مقاومت چوب تأثیرگذار است؛ اما چوب‌هایی نیز به بازار عرضه شده‌اند که در برابر هر نوع تغییر در آب‌وهوا مقاوم هستند.

4.3. مقاومت بهتر در برابر آتش

در حالی که چوب یک ماده‌ی قابل احتراق است، به روشی آهسته و قابل پیش‌بینی می‌سوزد. در هنگام آتش‌سوزی، یک لایه از زغال چوب روی این محصول تشکیل شده و به مقاومت در برابر آتش کمک می‌کند. این امر باعث می‌شود، هسته‌ی داخلی چوب در برابر نفوذ گرما مقاومت بالایی داشته باشد. این مکانیسم دفاعی طبیعی امکان سالم ماندن یک سازه‌ی چوبی در آتش را افزایش می‌دهد.

همچنین، شما می توانید از تخته چند لایه های ضد آب و مقاوم در برابر آتش در صنعت ساختمان‌سازی استفاده کنید.

5.3. وزن سبک

در واقع یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از چوب، وزن سبک آن است. باتوجه‌به این که سبک‌سازی و کاهش وزن سازه‌ها، بسیار اهمیت دارد (به‌خصوص در مناطق زلزله‌خیز)، استفاده از چوب می‌تواند در این راستا بسیار مؤثر باشد. در واقع با به‌کاربردن چوب در صنعت ساختمان، می‌توان خسارات اقتصادی را در هنگام زلزله محدود نمود.

6.3. عایق حرارتی

در مناطق با آب و هوای سردتر، مهندسان بیش‌تر از چوب در ساخت‌و‌ساز استفاده می‌کنند؛ زیرا چوب فضا را گرم نگه می‌دارد. علاوه بر این، هنگامی که چوب در کل پروژه اجرا می‌شود، می‌تواند به طور پایدار مصرف انرژی ساختمان را کاهش دهد. این موضوع نه ‌تنها از محیط‌زیست محافظت می‌کند، بلکه در هزینه‌ی برق نیز صرفه‌جویی می‌نماید.

7.3. عایق صوتی

چوب صدا و اکو را جذب می‌کند و به همین دلیل این محصول به مصالح ساختمانی مناسب برای مکان‌های پر سروصدا مانند املاک و ادارات تبدیل شده است.

8.3. تطبیق‌پذیری

ازآنجایی‌که چوب یک ماده‌ی طبیعی است، کارگران نجاری می‌توانند به‌راحتی آن را بازیافت کرده و مجدداً برای سایر موارد، مورد استفاده قرار دهند.

4. از کدام چوب‌ها می‌توان در صنعت ساختمان استفاده کرد؟

مهندسان، چوب را به دو دسته‌ی چوب نرم و سخت، طبقه‌بندی کرده اند که هر یک کاربردی متفاوت دارند.

1.4. چوب سخت

چوب سخت معمولاً سنگین‌تر از چوب نرم است و آن را به ماده‌ای مناسب برای ساخت پایه‌های یک پروژه‌ی ساختمانی تبدیل کرده است. همچنین، پیمانکاران از این محصول برای ایجاد سقف، دیوار و کف‌پوش استفاده می‌کنند. یکی از دلایلی که باعث شده افراد از این نوع چوب برای کارهای ساختمانی خود استفاده کنند، استحکام و دوام بالای آن است که باعث طول عمر سازه می‌شود. این امر چوب سخت را به گزینه‌ای باکیفیت اما گران برای تولید اثاثیهٔ منزل، قالب‌های چوبی جامد و نازک‌کاری داخلی تبدیل می‌کند.

2.4. چوب نرم

نجاران از چوب نرم برای ساخت سازه‌های داخلی مانند درب‌ها، قاب پنجره‌ها و قاب‌های چوب سخت استفاده می‌کنند. ازآنجایی‌که چوب نرم بسیار متراکم‌تر از چوب سخت است، از اصل «طراحی فرم مطابق با عملکرد» پیروی می‌کند. به‌عنوان‌مثال، یک درب ساخته شده از چوب نرم به اندازهٔ کافی بادوام است و می‌تواند تا سال‌ها دوام بیاورد، درعین‌حال به اندازه‌ی کافی برای فشار دادن و کشیدن انعطاف‌پذیر نیست.

5. چوب مهندسی شده

چوب مهندسی شده به دلیل تطبیق‌پذیری، استحکام و هزینه‌های مناسب، برای پروژه‌های ساختمانی ایدئال است. این نوع چوب معمولاً در پروژه‌های ساختمانی بزرگ به ‌عنوان بخشی از تیرهای باربر، دیوارپوش و کف مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این نوع محصول در انواع دیگر پروژه‌های ساختمانی نیز استفاده می‌شود.

چوب مهندسی شده سودمند است؛ زیرا برای ساخت این چوب، از ضایعات سایر انواع چوب استفاده می‌شود که این امر می‌تواند به کاهش اثرات زیست محیطی محصولات چوبی در پروژه‌های ساختمانی مسکونی، تجاری و صنعتی، کمک کند.

6. انواع چوب طبیعی مورد استفاده در صنعت ساختمان

انواع مختلفی از چوب طبیعی وجود دارد که برای هر کدام، ویژگی‌هایی در نظر گرفته شده است. به همین دلیل، در هنگام انتخاب باید بدانید که محصول را برای چه مقصودی خریداری می‌کنید. به‌عنوان‌مثال، برخی از چوب‌ها نرم و برخی سخت هستند، بنابراین در هنگام خرید برای دیوارپوش یا کف‌پوش باید سعی کنید از چوب‌هایی مانند افرا، راش یا … که سخت هستند، استفاده کنید.

1.6. چوب افرا

چوب افرا معروف به افرا شکر یا میپل یکی از چوب‌ها با سختی بالا است که معمولاً از آن برای تولید دیوارپوش، کف‌پوش، تخته‌های چند لایه، مبلمان و … استفاده می‌شود. این نوع چوب در انواع مختلفی تولید می‌شود که هر یک کاربردی جداگانه دارد.

2.6. چوب گردو

چوب گردو سطح صافی دارد و کار با آن برای پروژه‌های نجاری مانند کنده‌کاری و پروفیل نسبتاً آسان است. بسته به گونه‌ی درخت گردو، چوب آن می‌تواند رنگ‌های مختلفی داشته باشد. چوب گردو سنگین و ارتجاعی است و آن را به انتخاب مناسبی برای میز ناهار خوری، آلات موسیقی و سایر وسایل تزیینی تبدیل می‌کند.

3.6. چوب راش

چوب راش به دلیل رنگ کم‌رنگی که دارد، برای رنگ‌آمیزی ایدئال است. اگرچه چوب راش قوی است، اما به‌آسانی بریده می‌شود و وزن آن کم‌تر از سایر چوب‌های سخت است. ازآنجایی‌که چوب راش دارای خواص بسیار متنوعی است، اغلب برای کف‌پوش مناسب بوده و هیزم خوبی هم می‌توان از آن ساخت.

4.6. چوب ملچ

چوب ملچ از جمله چوب‌های بسیار زیبا است که در درجه‌ی اول در صنایع مرتبط با روکش‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر نیاز به تخته چند لایه دارید، تخته‌های چند لایه‌ی ساخته شده از چوب ملچ می‌توانند گزینه‌ی مناسبی باشند. چوب ملچ در دسته چوب‌های نیمه سنگین قرار می‌گیرد و اگر به ‌دنبال یک چوب با خاصیت بالا هستید، چوب ملچ می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.

5.6. چوب توسکا

یکی از سبک‌ترین چوب‌ها، چوب توسکا است. این چوب در برابر ضربه مقاومت چندان بالایی ندارد ولی نرمی آن سبب شده تا در مکان‌هایی که نیاز به انعطاف‌پذیری بالایی دارد، بهترین گزینه باشد. این چوب معمولاً در ساخت لایه‌های وسطی تخته سه لایه یا چند لایه به ‌کار برده ‌شود و از آن می‌توان برای اسکلت مبلمان یا کف‌پوش نیز استفاده کرد. معمولاً بعد از چوب راش، این چوب بیش‌ترین فروش را دارد.

6.6. چوب تبریزی

این چوب تقریباً نرم، سبک با زمینه‌ای روشن است که لکه‌های قهوه‌ای یا تیره در آن مشاهده می‌شود. بسیاری از افراد به چوب تبریزی علاقه دارند؛ زیرا کار با آن بسیار آسان است اما از آن جهت که دوام چندان زیادی ندارد، محبوب همگان نیست. در صنعت ساختمان‌سازی از این محصول برای ساخت تیر‌های ساختمانی استفاده می‌شود. از طرفی می‌توان از این چوب در ساخت قفسه، جعبه، کاغذ و ادوات کشاورزی استفاده کرد.

7.6. چوب روسی

اگر سری به بازار چوب بزنید احتمالاً متوجه خواهید شد که هر چوب سفیدرنگی که از کشور روسیه وارد شده باشد را چوب روسی می‌نامند. یکی از ویژگی‌های مطرح چوب روسی این است که قابلیت پیش‌خوری، سنباده‌زنی و زدن میخ‌ را دارد. باتوجه‌به ویژگی‌های گفته شده، ممکن است چوب روسی در مواجهه با قارچ‌ها استحکام خود را از دست بدهد. از چوب روسی در صنعت ساختمان‌سازی برای ساخت اسکلت ساختمان استفاده می‌شود.

8.6. چوب بلوط

بلوط در دو نوع مختلف قرمز و سفید وجود دارد که دارای دانه‌بندی‌های مختلف و پرداخت منحصربه‌فردی است. این چوب به‌راحتی شکل‌گرفته و در برابر رطوبت و قارچ دوام بالایی دارد. از چوب بلوط برای ساخت مبلمان، کابینت و قفسهٔ کتاب استفاده می‌کنند.

9.6. چوب ساج

چوب ساج پرمصرف‌ترین چوب سخت در صنعت ساخت‌و‌ساز محسوب می‌شود که دارای ویژگی‌های متعددی است. رنگ قهوه‌ای روشن آن، این محصول چوبی را به یک انتخاب زیبا برای سازه‌ها و مبلمان تبدیل کرده است. چوب ساج در برابر تغییرات آب‌وهوایی و پوسیدگی مقاومت بالایی دارد و به‌راحتی نمی‌سوزد. به همین دلیل، آن را به گزینه‌ای با کیفیت برای ساخت تبدیل کرده است.

10.6. چوب زبان گنجشک

چوب زبان گنجشک که برخی آن را با نام ون می‌شناسند، بافتی سخت دارد و معمولاً به ‌رنگ سفید یافت می‌شود. در این چوب، رگه‌های بسیاری یافت می‌شود و باتوجه‌به این‌ که تراکم بالایی دارد می‌توان آن را با استفاده از پیچ، اتصال داد. معمولاً از این محصول برای تولید کف‌پوش استفاده می‌شود؛ زیرا علاوه بر زیبایی منحصر‌به‌فرد، در برابر آسیب ناشی از تردد، مقاوم خواهد بود.

11.6. چوب ماهون

چوب ماهون به دلیل اندازه‌ی بزرگی که دارد، بسیار مشهور است و آن را به انتخابی محبوب برای مبلمان‌سازی تبدیل کرده است؛ زیرا کیفیت بالایی دارد و برای حکاکی بسیار مناسب است. ازآنجایی‌که چوب ماهون، متورم یا جمع نمی‌شود، نجارها از آن برای بسیاری از پروژه‌های زیر آب نیز استفاده می‌کنند.

12.6. چوب اش

پیمانکاران معمولاً از اشوود برای ساخت مبلمان، کابینت، کف‌پوش و قالب‌گیری استفاده می‌کنند. این چوب در صنعت ساختمان‌سازی به دلیل استحکام، وزن سبک و رنگ زیبای قهوه‌ای روشن، بسیار مورد توجه است. چگالی و دانه‌ی آن مشابه چوب بلوط است اما معمولاً هزینه‌ی کم‌تری برای تهیه‌ی آن باید بپردازید.

13.6. چوب کاج

چوب کاج دارای رنگ زرد روشن است که می‌توان به‌راحتی آن را برای نیازهای مختلف رنگ‌آمیزی نمود. اگرچه این چوب به‌راحتی در نزدیکی خاک پوسیده می‌شود، اما مقاومت آن در برابر انقباض، متورم شدن و تاب برداشتن موجب شده که از آن برای درها، پنجره‌ها و کف استفاده کنند.

14.6. چوب صنوبر

چوب صنوبر نوعی چوب نرم است که آن را به یک اولویت محبوب برای پروژه‌های ساختمانی پیشرفته، مانند دکل‌ها، کشتی‌ها و هواپیماها تبدیل کرده است. اگرچه، چوب صنوبر روکشی با کیفیت بالا تولید می‌کند، اما کار با این محصول ممکن است دشوار باشد؛ زیرا بدون نگهداری مناسب، پوسیده می‌شود.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع چوب های ساختمانی و کاربرد هرکدام صحبت کنیم. هرکدام از این چوب ها در جای مناسب خود مورد انتخاب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. چنانچه شما نیز قبلا از هریک از این چوب ها استفاده کرده اید، می‌توانید با در قسمت نظرات آن را وارد کرده تا دیگران نیز با کاربرد های آن آشنا شده و در صورت نیاز، بتوانند اقدام به استفاده از آن ها بکنند.

جهت آشنایی کامل با ضوابط و قوانبن مربوط به “ بررسی کامل فرآورده‌های چوبی بکار رفته در ساختمان” به پکیج “دوره جامع متره و برآورد پروژه (دکتر مترور)” در بخش گنجینه فایل وب‌سایت مراجعه فرمایید