بررسی انواع مختلف سنگهای مورد استفاده در ساختمان
آخرین بروزرسانی: 20 خرداد 1403
مقدمه
در عصر حاضر با پیشرفت علم و تکنولوژی استخراج سنگ آسانتر شده و کاربرد آن در صنعت ساختمانسازی به طور چشمگیر افزایشیافته است. سنگها دارای قابلیتهای منحصربهفردی هستند که قابلمقایسه با سایر مصالح ساختمانی نمیباشند، شاید مهمترین ویژگیهای آن را بتوان در دوام و مقاومت بسیار بالا، جلاپذیری مطلوب، مقاومت سایشی و ضربهای بالا، قابلیت برش و صیقل خوردن، قابلیت شستشو، ثبات رنگ، مقاومت در برابر حرارت و رطوبت، مقاومت کششی و خمشی مناسب، غیرقابلنفوذ بودن، مقاومت در برابر تغییرات آبوهوایی، سختی و مقاومت فشاری بالا، پایداری در برابر مواد اسیدی و قلیایی و بسیاری از موارد دیگر دانست.
بهطورکلی کاربرد و استفاده از سنگها نیز در جهت پوشش دیوار داخلی ساختمان، نماکاری، زیرسازی جادهها، کف خیابان و پیادهرو و تزیینات مختلف است. حال باتوجهبه این مقدمه از شما درخواست داریم با پرشین سازه همراه شده تا با انواع سنگهای ساختمانی و کاربردهای وسیع آن بیشتر آشنا شوید. این مقاله راهنمایی جامع بر انواع سنگ ساختمانی و کاربردهای آن است.
1. ویژگیهای یک سنگ ساختمانی مناسب
1.1. بافت سنگ
سنگ باید ساختمانی سالم داشته باشد، بهطوریکه شیار، ترک و رگههای سست نداشته باشد و بدون پوسیدگی و یکدست و یکنواخت باشد.
2.1. جذب آب
سنگ ساختمانی نباید قابلیت جذب آب زیاد را داشته باشد، بنابراین نباید در آب متلاشی و حل شود.
3.1. پاکیزگی
سنگ ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشد، درواقع باید کاملاً تمیز در دسترس باشد.
4.1. پایداری سنگ در برابر عوامل محیطی
سنگ طبیعی باید شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط را تحمل نماید؛ لذا باید در برابر باد، یخبندان، تغییرات دما و در صورت وجود جریان آب و همه عوامل فرسایش مقاومت کند.
5.1. پایداری مکانیکی
تاب فشاری برای قطعات باربر نباید کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد.
2. انواع سنگ ساختمانی
بهطورکلی سنگها ازنظر طرح، رنگ، جنس و کیفیت به انواع مختلفی تقسیم میشوند که شرح چند مورد از کاربردیترینهای آن شامل:
1.2. سنگ مرمر
سنگ مرمر نوعی سنگ دگرگونی آهکی به رنگ سفید و شفاف است که در برابر شرایط جوی تا حد خوبی مقاوم است، ولی به دلیل امکان هوازدگی در برابر شرایط آبوهوایی و احتمال کدرشدن تحت تابش نور عمدتاً در داخل ساختمان به کار میرود. به طورمعمول برش این سنگ در جهت موازی و عمود بر لایه ها است که زیبایی چشم نوازی را ایجاد می کند. همچنین تنوع رنگ، قابلیت سابش و صیقل فوق العاده از ویژگی های منحصربه فرد این سنگ است که آن را جزء سنگهای گران قیمت دستهبندی کرده است.
2.2. سنگ گرانیت
گرانیت جزء سنگهای آذرین با منشأ آتش فشانی است که از سختی و استحکام قابل ملاحظه ای برخوردار است. جالب است بدانید که از این سنگ بهعنوان یکی از بهترین پوشش های کف برای ساختمان ها نام برده میشود که درعین حال میتوان از اندر نمای بیرونی ساختمان ها بخصوص در مناطق بسیار سرد بهعنوان یک سنگ بادوام با درصد نفوذ کم آب و میزان انبساط و انقباض کم استفاده نمود. از طرف دیگر با توجه به قیمت بسیار مناسب این سنگ و دوام آن و ثباتی که در رنگ خود دارد میتوان آن را بهعنوان یک سنگ نمای بسیار ایده آل در نظر گرفت.
3.2. سنگ تراورتن
سنگ تراورتن ازجمله سنگهایی است که بهعنوان یکی از بهترین نمونههای مورداستفاده چه در نمای بیرونی ساختمان و چه در دکوراسیون داخلی ساختمان شناخته میشود. کاربرد سنگ تراورتن به طورمعمول در نمای ساختمان، کفپوش، پله، سرویسهای بهداشتی و سایر موارد دیگر است. ازجمله معروفترین سنگهای تراورتن، سنگ تراورتن حاجیآباد است که در کل دنیا شناخته شده است. این سنگ دارای طرح ابر و بادی و موجدار است و از قابلیت برشکاری فوقالعادهای برخوردار است. سنگ حاجیآباد برای استفاده در نماکاری ساختمان و لابی هتلها گزینهای بسیار ایدهآلی است. دربارهٔ ویژگی های این محصول نیز میتوان مطرح کرد که باتوجهبه تخلخل بالایی که این نوع سنگ دارد از آن میتوان بهعنوان یک عایق طبیعی نیز استفاده کرد. سنگ تراورتن در مقایسه با سنگ گرانیت قیمت مناسبتری دارد؛ ازاینرو استفاده از آن نیز رایجتر است.
1.3.2. دلایل مقبولیت تراورتن
- مقاومت بالا
- زیبایی و قیمت مناسب
- برش و صیقلپذیری ایدئال
- وجود تخلخل جهت چسبیدن به ملات
4.2. سنگ کوارتز
سنگ کوارتز نوعی سنگ دگرگونی بسیار سخت است که در اثر فشار و گرمای بسیار زیادی که به ماسهسنگ در لایههای زمین واردشده به وجود آمده است. این سنگ سطحی زبر و سخت و درعینحال بلوری دارد و میتوان آن را در رنگهای قرمز، خاکستری و قهوهای دید. از طرفی کوارتز سنگی با ظاهری شبیه مرمریت اما با مقاومت بیشتر و از طرف دیگر مشابه گرانیت ولی سختتر از آن است. لازم به ذکر است که قیمت سنگ کوارتز نسبت به سایر سنگها پایینتر است.
5.2. سنگ مرمریت
برخلاف آنچه ممکن است در اولین لحظه که نام این سنگ را میشنوید به ذهنتان برسد باید اذعان کنیم که سنگ مرمریت هیچ شباهتی به سنگ مرمر ندارد. جالب است بدانید که این نوع سنگ آب را جذب نمیکند؛ اما در برابر هوازدگی و بارانهای اسیدی مقاومت کمی دارد که همین مقاومت کم باعث شده که این سنگ تنها در داخل ساختمان به کاربرد شود. همچنین لازم به ذکر است که سنگهای مرمریت خود به سه دسته سنگچینی، سنگ کریستال و سنگ ابری دستهبندی میشوند. دراینبین سنگ مرمریت کریستال بافتی دانهدرشت و بلورین دارد و سنگ مرمریت ابری نیز از نوارهای غیرموازی حاصل از تجمع کانیهای روشن و تیره تشکیل میشود.
6.2. ماسهسنگ
شاید تعجب کنید اگر متوجه شوید که ماسهسنگ حاصل تجمع ماسهها در کف جویبارها است و به همین دلیل است که این سنگ جزء سنگهای رسوبی در نظر گرفته میشود. بهطورکلی میتوان ماسهسنگ را به رنگهای سفید، خاکستری، قهوهای مایل به قرمز، زرد، قرمز و قهوهای در بازار مشاهده کرد و همین تنوع رنگ عاملی برای تطبیقپذیری بالای این نوع سنگ در صنعت ساختوساز است. از ماسهسنگ میتوان در کفپوش، دیوارپوش، پوشش سقف، بالکنها و استخرها استفاده کرد.
7.2. سنگ گابرو
این سنگ نوعی سنگ آذرین درونی است که دارای رنگ تیره و بافتی درشت است. رنگ گابرو سبز، سیاه و خاکستری مایلبهسبز است که با صیقلکاری جلوهای بینظیر پیدا میکند. سنگ گابرو ازجمله سنگهایی است که در ساخت کانتر کابینت، کاشی کف و سنگ نما ساختمان مورداستفاده قرار میگیرد. مقاومت سنگ گابرو در برابر هوازدگی بالا است، به همین دلیل از آن برای نماکاری ساختمان و کفپوش استفاده میکنند.
8.2. سنگ آنتیک
سنگ آنتیک در دسته سنگهای دکوراتیو قرار دارد که از قراردادن خردهسنگهای تراورتن در کنار یکدیگر ساخته میشود. جالب است بدانید که کاربرد این نوع سنگ در استفاده بهعنوان سنگ تزیینی در نمای داخلی و بیرونی ساختمان و محوطهسازی باغها است.
9.2. سنگ کریستال یا چینی
سنگ کریستال یا چینی یکی دیگر از گونههای سنگهای آهکی دگرگونی است که بلورهای ریز آن در سطح سنگ قابل رؤیت است. این سنگ به دلیل دارا بودن کوارتز بیشتر از خاصیت سختی بالاتری نیز برخوردار است. همچنین جالب است بدانید که وجود ناخالصی در این نوع سنگ موجب ایجاد رگههای خاکستری یا مشکی، سبز، صورتی یا قرمز، زرد در بافت آن شده است.
لازم به ذکر است که تخلخل این سنگ پایین و جذب آب آن کم است، بنابراین این سنگ در محیطهای مرطوب بهخوبی قابلیت استفاده دارد.
10.2. سنگ ازاره
سنگ ازاره که بنام سنگ تیشه نیز شناخته میشود نوعی سنگ کاربردی در ساختمان سازی به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیوارها است که عموماً از این سنگ در پاییندیوارهها استفاده میشود.
11.2. سنگ مصنوعی
سنگهای مصنوعی (اونیکس) نوعی متریال تزیینی و دکوراتیو است که از ترکیب سنگهای طبیعی با مواد افزودنی دیگر به دست میآید. این نوع از افزودنیهای خاص قابلیت اعمال وزن کم به ترکیب سنگ طبیعی را داشته و درنتیجه نصب سنگهای اونیکس با سهولت انجام میپذیرد.
1.11.2. ویژگی های سنگ مصنوعی
- مقاومت فیزیکی و حرارتی بالا
- نفوذ رطوبت پائین، فرسایش کمتر و وزن پایین
- تنوع در رنگ باقابلیت اجرای طرحهای مختلف
- قابلیت چسبندگی بیشتر به دیوار یا کف
- مقاومت به یخبستن تا پنجاه درجه سانتیگراد زیر صفر
- مقاومت بالا در برابر عوامل جوی و نیز مقاومت رنگ در مقابل تشعشعات خورشید
بهطورکلی کاربردهای سنگهای مصنوعی شامل استفاده در حمام و آشپزخانه، استفاده برای ستونهای منزل در کنار استفاده در کف و نماهای داخلی و خارجی ساختمان است.
12.2. سنگ گنیس
گنیس نوع دیگری از سنگهای دگرگونی است که طی فرایند دگردیسی گرانیت به وجود میآید. گنیس ازجمله سنگهای مقاوم و بادوام است بهطوریکه وزن مخصوص آن ۲.۶۹ و مقاومت بالایی در برابر خردشدگی دارد. همچنین ازجمله کاربردهای این نوع سنگ میتوان در روسازی و استفاده بهعنوان سنگفرش نام برد.
13.2. سنگ دیوریت
یکی دیگر از سنگهایی که برای نماکاری ساختمان، کف و پلهها مورداستفاده قرار میگیرد سنگ دیوریت است. سنگ دیوریت نوعی سنگ آذرین دانهدرشت است که بافت دانههای آن بهصورت شکل دار، هم اندازه یا بدون شکل است. این سنگ دارای رنگبندی خاکستری، خاکستری تیره و خاکستری مایلبهسبز است.
14.2. سنگ توف
این نوع از سنگ ازجمله انواع سنگهای خاکستر آتشفشان بوده که به علت چسبندگی کم ذرات آن در اثر هوازدگی پوستهپوسته میشود و بهصورت دانههای ریز از آن جدا میشود. این سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد در کار دیوارسازی، پارک سازی و دیوارهای حائل استفاده میگردد.
3. کاربردهای وسیع انواع سنگ
همانطور که در این مقاله نیز اشاره کردیم سنگها به دلیل مقاومت و پایداری در برابر عوامل مختلف در ساختمانسازی بهوفور مورداستفاده قرار میگیرند. در عصر حاضر به دلیل آسانشدن عملیات استخراج سنگ، استفاده از آن در حال گسترش است و در مکانهای مختلف ساختمان از آن استفاده میشود. ازجمله موارد کاربرد سنگها در صنعت ساختمانسازی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
۱. پوشش دیوارههای داخلی ساختمان
جالب است بدانید که استفاده از سنگ برای دیوار داخلی ساختمان ظاهری بسیار باشکوه و خنک به آن میبخشد. اصولاً در این راستا از سنگهایی با ظاهر خاص و زیبا استفاده میشود، علاوهبرآن تخلخل آن کم باشد تا در اثر شستشو با مواد شوینده آسیب نبیند و مقاومت آن کم نشود.
درواقع مصارف سنگ در پوشش داخلی شامل پوشش دیوار حمام و سرویس بهداشتی، ساختمانهای اداری، فروشگاهها، سالنهای غذاخوری و هر مکان در دیدی است.
۲. نماکاری ساختمان ها
یکی دیگر از موارد استفاده از سنگ، نماکاری ساختمان است. همانطور که میدانید در راستای پیاده سازی نمای ساختمان از سنگهای بادوام و مقاوم استفاده میشود تا در برابر عوامل مختلف محیطی دچار آسیب نشوند. شرایط متغیر جوی، تابش نور خورشید، یخبندان، گردوغبار، باران های اسیدی، آلودگی هوا و بسیاری عوامل دیگر ازجمله مواردی است که بر مقاومت سنگ اثر می گذارند؛ بنابراین توصیه می کنیم تا قبل از سنگ کاری نما و خرید سنگ به بررسی کانی های آن بپردازید چراکه سنگهایی که دارای کانی آهن هستند مقاومت بالایی در برابر فرسودگی ندارند و در برابر آب وهوا اکسید میشوند. علاوه بر آن اگر ناخالصی در قسمتی از سنگ دیده شود می تواند منجر به تخریب آن گردد.
لازم به ذکر است که سنگ نما را بر اساس منطقه و شرایط آبوهوایی که ساختمان در آن بناشده انتخاب می کنند. برای مثال سنگهایی که تخلخل کمی دارند برای مناطق سردسیر مناسب هستند زیرا یخبندان و یا وزش باد منجر به تخریب آن ها نخواهد شد. در کل سنگ نما به دلیل قرار گرفتن در هوای آزاد و شرایط متغیر جوی باید از پایداری لازم برخوردار باشد تا انتخاب مناسبی برای نما به حساب بیاید.
۳. سنگهای کف سازی
سنگی که برای راه پله و کف سازی مورداستفاده قرار میگیرد در معرض سایش و ضربه خواهد بود، بنابراین باید بسیار سخت باشد و از مقاومت سایشی و ضربه ای بالایی برخوردار باشد. علاوه بر آن سنگ کف و پلکان به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی باید تخلخل کمی داشته باشند تا در اثر شستشو با مواد شوینده و ریختن مواد اسیدی یا بازی روی آن نفوذناپذیر بوده و آسیب نبیند. همچنین لازم به ذکر است که ازجمله سنگهایی که برای کف و پلهها مناسب است شامل سنگهای کوارتز و گنیس میشود.
۴. سنگهای پوشش دیوارهها
سنگهایی که برای دیوارها و شالوده به کار می روند بهصورت نامنظم و بدون شکل خاص چیده میشوند و بهطورکلی برای صرفه جویی در هزینه ساختوساز از سنگهایی که در منطقه دیده میشوند استفاده می گردد. همچنین در راستای پر کردن فاصله بین سنگها نیز از تکه های ریزتر سنگ استفاده می کنند. لازم به ذکر است که سنگهای متخلخل و سنگهایی که دارای لایه بندی بوده و قابلیت انحلال آن ها بالاست، برای دیوار و شالوده مناسب نیستند؛ اما سنگهای سخت با مقاومت فشاری بالا و وزن مشخص مناسب این کار می باشند. بهطورکلی نیز ماسهسنگ و سنگ آهکی ازجمله گزینه های مناسب برای دیوار و شالوده به شمار می آیند.
۵. سنگهای دکوراتور و مناسب برای زیباسازی فضا
بهطورکلی سنگهایی که از رنگ و ظاهر مناسبی برخوردار هستند و علاوه بر دوام بالا مقاومت خمشی و کششی خوبی نیز دارند در تزئینات داخلی ساختمان کاربرد دارند. این سنگها برای تزئین دیوار شومینه، ستون ها، قاب درب و پنجره و بسیاری از مکان هایی بااهمیت در بحث زیبایی به کار می روند.
4. نکات مهم در هنگام خرید سنگ
- به یاد داشته باشید که هر سنگ با توجه به ویژگی فیزیکی و شیمیایی که دارد برای مکان خاصی مناسب است؛ بنابراین در هنگام خرید سنگ حتماً باید به محلی که سنگ را برای آن تهیه می کنیم توجه بیشتری داشته باشیم. بهعنوان مثال تراورتن برای نمای خارجی، مرمر برای تزئین نمای مجلل داخلی، مرمریت برای کف فرش و نمای داخلی، گرانیت برای کفپوش و پله بسیار مناسب است و متناسب با شرایط محیطی هر محیط انتخاب میشود؛ بنابراین توجه به این نکته ازجمله مسائل ضروری است
- دقت کنید که ظاهر سنگ مورد خریداری باید بدون ترک، درز، خلل و فرج، پوسیدگی و رگههای سست باشد.لازم به ذکر است که با ضربه زدن روی سنگ با استفاده از جسمی فلزی میتوان تا حدودی به وجود ترک و شیار آن پی برد. درواقع شنیدن صدای شیشه مانند، حاکی از عدم وجود ترک در بافت سنگ است.
- در هنگام خرید سنگ، بارگیری و حمل حتماً نظارت کافی را داشته باشید، چراکه در بسیاری از موارد، سنگ در یکی از این مراحل ممکن است آسیب ببیند.
جمعبندی و نتیجهگیری
جهت آشنایی کامل با “انواع مختلف سنگهای مورد استفاده در ساختمان” به پکیج “دوره جامع متره و برآورد پروژه (دکتر مترور)” در بخش گنجینه فایل وبسایت مراجعه فرمایید