نکات کاربردی عایقکاری
آخرین بروزرسانی: 13 مرداد 1403
دسترسی سریع به عناوین
- مقدمه
- 1. هدف از عایقکاری ساختمان
- 2. مهمترین نکات و اصول در عایقکاری ساختمان
- 3. تهیه ابزارهای موردنیاز و توجه به نکات ایمنی
- 4. انتخاب عایق مناسب
- 5. زیرسازی مناسب
- 6. استفاده از نیروهای متخصص
- 7. استفاده از مصالح مناسب برای عایقکاری
- 8. انواع عایق سطوح مختلف
- 9. عایقکاری سطوح فلزی
- 10. عایقکاری سقف ساختمان
- جمعبندی ونتیجهگیری
مقدمه
عایقکاری یکی از مهمترین مراحل ساختمانسازی است که باید توجه زیادی به آن شود چرا که نفوذ رطوبت و … به بخشهای مختلف ساختمان میتواند خسارتهای متعددی ایجاد کند. امروزه برای عایقکاری ساختمان از مواد مختلفی همچون ایزوگام، قیرگونی، یونولیت، آسفالت و … استفاده میشود که هر کدام از ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی برخوردار بوده و برای بخشهای مختلف سازه به کار میروند. برای ساخت این عایق از انواع قیرهای صنعتی، قیر معدنی، پودر قیر معدنی و قیرهای ترکیبی استفاده میشود. برای اجرای عایقکاری و قیرگونی لازم است که به اصول و نکات مختلفی توجه داشت که در ادامه مطلب به بررسی آنها پرداخته میشود.
1. هدف از عایقکاری ساختمان
هر چیزی که مانع از عبور انرژی و جرم از محلی به محل دیگر شود بهعنوان عایق شناخته میشود و عایقها برای پوشش کف ساختمانها، سقف، دیوارهها، پی و … استفاده میشوند. بهصورت کلی عایقکاری ساختمان میتواند با اهداف مختلفی انجام شود که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- کاهش میزان اتلاف انرژی
- جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل سازه
- افزایش طول عمر ساختمان
- محافظت از ساختمان در برابر عوامل بیرونی
- جلوگیری از ورود جانوران، موریانهها، حشرات و … به داخل ساختمان و …
امروزه از مواد مختلفی همچون بیتومن و گیلسونایت در تولید عایقهایی همچون ایزوگام استفاده میشود که استحکام و ماندگاری آن افزایش پیدا کند
2. مهمترین نکات و اصول در عایقکاری ساختمان
امروزه برای عایقکاری ساختمان میتوان از مواد مختلفی استفاده کرد و هر کدام از آنها میتوانند مزایا و معایب خاص خودشان را داشته باشند. یکی از بهترین و رایجترین عایقهای ساختمانی در بخشهای مختلفی همچون پی، کف، سقف، سرویسهای بهداشتی و… عایق قیرگونی است. از جمله مهمترین مزایای این عایق میتوان به هزینههای کمتر، مصالح ساده، استفاده از انواع سطوح پیچیده و سخت، پوشیده شدن تمامی درزها، امکان تعمیر ساده و … اشاره کرد. این عایق همچنین میتواند معایبی داشته باشد که مهمترین آنها شامل جذب نور آفتاب و فرسودگی سریع، عدم مقاومت در برابر حلالهای آلی، آلودگی هوا و کثیفکاری بیشتر نسبت به ایزوگام و … هستند. از جمله مهمترین اصول و نکات عایقکاری و قیرگونی میتوان موارد زیر را عنوان کرد.
3. تهیه ابزارهای موردنیاز و توجه به نکات ایمنی
برای اجرای ایزوگام پشتبام لازم است که از ابزارها و تجهیزات مختلفی استفاده شود که شامل مواردی همچون کپسول گاز مایع، چراغ شعلهپخشکن، کمچه و ماله، تیغ موکت بر فلزی، دستکش نسوز، فندک و … هستند. همچنین در زمان اجرای ایزوگام حتماً باید به نکات ایمنی توجه ویژهای داشت.
- قبل از شروع کار حتماً باید شیلنگ و اتصالات کپسول بررسی شوند و از عدم نشتی آن مطمئن شد.
- بهتر است در زمان کار یک کپسول آتشنشانی، آب یا ماسه در دسترس باشد تا در مواقع ضروری استفاده شود.
- حتماً باید لباس ایمنی مانند دستکشهای نسوز، کفش ایمنی و … در زمان اجرای ایزوگام پشتبام استفاده شود.
توجه به زمان اجرای ایزوگام
یکی از مهمترین نکاتی که در زمان اجرای ایزوگام پشتبام باید مدنظر قرارداد شرایط آبوهوایی است. بههیچعنوان نباید در شرایط بارانی، مه و رطوبت زیاد اقدام به اجرای ایزوگام کرد چرا که در این شرایط ایزوگام بهخوبی به سطح پشتبام نمیچسبد و از طول عمر کمتری برخوردار خواهد بود و این باعث میشود که هزینههای تعمیر و ایزوگام مجدد بسیار زیاد شود.
4. انتخاب عایق مناسب
امروزه بیش از دهها نوع عایق مختلف در دسترس هستند که هر کدام میتوانند با اهداف مختلفی استفاده شوند. بهصورت کلی عایقهای ساختمان از نظر عملکرد به سه دسته عایقهای صوتی، عایقهای حرارتی و عایقهای رطوبتی تقسیم میشوند. عایقهای مختلفی وجود دارند که بهصورت همزمان میتوانند هم عایق صوتی باشند و هم عایق حرارتی و رطوبتی و بعضی از عایقها نیز فقط یک کاربرد دارند؛ بنابراین انتخاب نوع عایق اهمیت بسیار بالایی دارد.
- بهتر است که ایزوگام دولایه باشد تا عمر بیشتری داشته باشد.
- حتماً باید برچسب ایزوگام مطالعه شود و از وجود لایه تیشو و پلیاستر مطمئن شد.
- باید به وزن ایزوگام توجه شود. وزن ایدئال هر ورق ایزوگام 40 کیلوگرم و ضخامت آن بین 3.5 تا 4 میلیمتر است.
- ایزوگام نباید شکستگی داشته و باید دارای نشان استاندارد باشد.
- ایزوگام نباید بوی بدی داشته باشد و لایه خارجی آن نیز نباید رنگ پس بدهد.
1- مقاومت حرارتی : (Thermal Resistance)
هر چقدر که میزان مقاومت حرارتی عایق پشم سنگ بیشتر باشد، نوع عایق حرارتی بهتر خواهد بود.
2 – قابلیت احتراق : (Combustibility)
هنگام درنظرگرفتن خطرات ناشی از آتشسوزی، درنظرگرفتن عایق ضدحریق حائز اهمیت است. از جمله پشم سنگ که مهمترین ویژگی آن مقاومت زیاد در برابر آتش است.
3 – سمّیت : (Toxicity)
برخلاف پشم سنگ برخی از مواد عایق احتراقپذیرند و بدین ترتیب موجب رهاسازی مواد سمی (بخار سمی) میگردند؛ بنابراین میبایست از استفاده از این نوع مواد در محیطهای سربسته اجتناب نمود.
4 – چروک خوردگی : (Shrinkage)
تحت درجه حرارتهای زیاد امکان انقباض عایق و ایجاد چروکخوردگی در آن وجود خواهد داشت. در اثر ایجاد چروک بخشی از سطح عایقکاری شده، فاقد پوشش عایق خواهد شد.
5 – مقاومت در برابر تشعشعات ماوراء بنفش : (Resistance to Ultra Violet Radiation)
زمانی که مواد عایقکاری در خارج از ساختمان مورداستفاده قرار میگیرند (بهعنوانمثال تأسیساتی که در فضای غیرمسقف نصب شده باشند) میبایست بهنوعی سطوح آنها پوشانده شود تا بتوان آنها را در برابر آسیب نور ماورایبنفش محافظت نمود.
6 – مقاومت در برابر قارج و میکروب : (Resistance to Fungal or Bacterial Growth)
مواد عایقکاری خصوصاً در صنایع غذایی و شیمیایی باید در برابر رشد قارچ و میکروب مقاوم باشند.
7 – خاصیت شیمیایی خنثی : (Chemical Neutrality)
مواد عایقکاری میبایست از لحاظ خواص شیمیایی خنثی باشند (7=PH) تا بتوان از تخریب فلزاتی که با آنها در تماس هستند جلوگیری نمود. این موضوع خصوصاً در مکانهایی که رطوبتزا هستند از اهمیت ویژهای برخوردار است.
8 – ضریب انبساط و انقباض : (Coefficient of Expansion and Contraction)
این ضرایب در طراحی و مکانیابی مناسب، اتصالات تحت انقباض و انبساط و همچنین کاربرد عایقهای چندلایهای (مرکب) حائز اهمیت هستند.
9 – مقاومت فشاری : (Compressive Strength)
در مکانهایی که مواد عایقکاری متحمل بار و یا فشارهای مکانیکی هستند، مقاومت فشاری عایق بسیار حائز اهمیت خواهد بود؛ لذا مناسب است تا در این مواقع از عایقهایی که قادر به تحمل فشار هستند، استفاده شود.
10 – پل حرارتی : (Thermal Bridge)
در مکانهایی که عایقکاری بر سطوح غیرمنظم و غیریکنواخت انجام میپذیرد، ضروری است تا بهگونهای انجام گیرد که تمامی پلههای حرارتی فصل مشترک بین سطوح مختلف را پوشش دهد.
11 – خاصیت موئینگی : (Capillarity)
زمانی که مواد عایقکاری در تماس با مایعات خطرناک و قابلاشتعال هستند، میزان مقاومت در برابر جذب مایعات توسط خاصیت مویینگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
12 – چگالی : (Density)
بسیاری از خواص مواد عایق و خصوصاً ویژگی های حرارتی تحت تأثیر چگالی یا دانسیته قرار میگیرند. بنابراین انتخاب چگالی مناسب برای مواد عایق کاری بسیار حائز اهمیت است و میبایست در راستای نوع کاربری این مواد در نظر گرفته شود.
5. زیرسازی مناسب
هرچقدر هم که از مواد و مصالح باکیفیت و مطمئن برای عایقکاری بخشهای مختلف ساختمان استفاده شود اگر زیرسازی مناسبی نداشته باشد دوام چندانی نخواهد داشت و در نهایت دچار آسیب و خسارت میشود. در حقیقت برای عایقکاری ساختمان با استفاده از قیرگونی یا هر عایق دیگری ابتدا باید سطح زیر عایق کاملاً تمیز از هرگونه آلودگی، صاف و یکدست شود.
1.5. انواع روشهای زیرسازی
- استفاده از قیر زیر ایزوگام
یکی از رایجترین روشهای زیرسازی ایزوگام که کارشناسان ما در شرکت گام گستر نیز از آن استفاده میکنند، استفاده از قیر است. قیرکشی زیر ایزوگام، قدرت چسبندگی ایزوگام به سطح را به میزان قابلتوجهی افزایش میدهد. همچنین در این روش، سطح بهخوبی آببندی میشود تا آمادگی بیشتری برای چسبیدن لایهها داشته باشد. درواقع قیر میزان سرما و گرما را نیز کنترل کرده و از این طریق، موجب محافظت از ایزوگام و ماندگاری بیشتر آن خواهد شد.
- استفاده از سیمان برای ایجاد سطح صاف
یکی دیگر از روشهای زیرسازی ایزوگام، در شرایطی استفاده میشود که نیاز به صافکردن سطح موردنظر باشد. مثلاً وقتی سطح پشتبام دارای ناهمواری، ناصافی و ترکهای بزرگتر از یکسانتی متر باشد، نصابهای شرکت گام گستر از سیمان برای زیرسازی ایزوگام استفاده میکنند.
همچنین در صورت نیاز به ایزوگام کردن سطوح شیبدار، شیروانی و ایرانیت هم از سیمان برای زیرسازی اولیه استفاده میشود. برای این که سیمان به سطح نچسبد هم میتوان از یک روکش مانند توری مرغی (فلزی یا پلاستیکی) بر روی سیمان استفاده کرد.
- پرایمر ایزوگام
پرایمر هم یکی دیگر از روشهای زیرسازی ایزوگام است که کاربرد زیادی در این زمینه دارد. پرایمر ایزوگام مادهای است که علاوه بر چسبندگی بیشتر، امکان حذف ناهمواریهای سطحی را فراهم میکند. درواقع نصابهای حرفهای برای افزایش کیفیت لایهها از پرایمر ایزوگام استفاده میکنند.
- چسب ایزوگام
بهعنوان آخرین روش زیرسازی ایزوگام باید به چسب ایزوگام اشاره کنیم. گاهی پیش میآید که سطح موردنظر، شرایط لازم برای نصب ایزوگام را نداشته باشد. مثلاً ممکن است سطح زاویهدار باشد و یا خود لایهها به دلیل کیفیت پایین، فاقد چسبندگی لازم باشند. در این صورت از چسب برای زیرسازی ایزوگام استفاده میشود تا چسبندگی موردنیاز فراهم شده و لایهها بهخوبی به سطح پشتبام یا هر سطح دیگری بچسبند.
6. استفاده از نیروهای متخصص
شاید در نگاه اول عایقکاری و قیرگونی بخشهای مختلف ساختمان کار ساده و راحتی به نظر برسد؛ اما در حقیقت این کار کاملاً حرفهای و تخصصی است و نیاز به دانش، مهارت و تجربه بالایی دارد. برایآنکه عایقکاری ساختمان به شکلی اصولی و ماندگار انجام شود حتماً باید توسط افراد متخصص و ماهر اجرا گردد. برای اطلاع از روش صحیح اجرای قیرگونی بلاگ مربوطه را مطالعه فرماییید.
7. استفاده از مصالح مناسب برای عایقکاری
انتخاب مواد و مصالح مناسب در عایقکاری نیز اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که کیفیت مواد و مصالح تعیینکننده میزان مقاومت عایق در برابر عواملی همچون رطوبت و … است. کیفیت قیر، کیفیت گونی، میزان حرارت قیر و … از جمله مواردی هستند که حتماً باید در زمان عایقکاری و قیرگونی بخشهای مختلف ساختمان موردتوجه قرار بگیرند. همانطور که گفته شد امروزه از پودر گیلسونایت در تولید عایقهای پیشساخته استفاده میشود و این کار باعث افزایش کیفیت و ماندگاری این مواد میشود و میتوان با اطمینان بیشتری از آنها استفاده نمود.
8. انواع عایق سطوح مختلف
باید با انواع مختلف عایق آشنا شوید تا بتوانید برای تجهیزات موردنظر خود، بهترین انتخاب را داشته باشید. عایقها بهصورت کلی انواع گوناگونی دارند؛ اما در اینجا فقط به برخی مدلهای مرتبط با موضوع خواهیم پرداخت:
- عایق رطوبتی
عایقهای رطوبتی معمولاً در مواردی استفاده میشوند که دو دیوار در کنار هم قرار دارند. بیشترین کاربرد عایقهای رطوبتی در تأسیسات ساختمانی است و همانطور که از نامش پیداست باعث جلوگیری از نفوذ رطوبت بین دو دیوار میشود. عایقهای رطوبتی اغلب از کاغذ، گونی، مواد لاستیکی و پلاستیکی که قیراندود شده، تولید میشود.
عایقهای رطوبتی بسیار سبک هستند و تقریباً هیچ بار مازادی بر ساختمان وارد نمیکنند. این نوع عایقکاری باعث میشود که رطوبت به بافت داخلی ساختمان وارد نشود و سطح را بهصورت کامل آببندی میکند. از دیگر مزایایی که عایق رطوبتی دارد این است که حجم زیادی آب را میتواند در خود نگه دارد و بههیچعنوان هم آتش نمیگیرد.
- عایق حرارتی
عایقهای حرارتی در واقع برای جلوگیری از هدررفت انرژی و گرما مورداستفاده قرار میگیرند. گرما به سه روش تابش، همرفت و هدایت (رسانش) منتقل میشود. عایقهای حرارتی هم در سه نوع مختلف، برای جلوگیری از هدررفت گرما تولید شدند. در عایقهای حرارتی موادی استفاده شده که بهصورت کامل در برابر گرما مقاوم هستند و بیشترین کاربرد آنها در عایقبندی لولههای آب گرم، دیگ موتورخانه، آبگرمکن، پکیجها و کورههای هوای گرم است.
- عایق هدایت حرارتی
پشمشیشه، پشم سنگ، پشم معدنی و عایقهای از پیشساخته جزو عایقهای هدایت حرارتی هستند که برای جلوگیری از اتلاف حرارت و گرما به روش هدایت تولید میشوند.
- عایق همرفت حرارتی
عایقهایی که در این دستهبندی قرار میگیرند، برای ممانعت از انتقال همرفتی گرما ایجاد شدند.
- عایق تشعشعی
عایقهای تشعشعی از اشعههایی که گرما و حرارت را انتقال میدهند، جلوگیری و آنها را منعکس میکند. برای ایجاد عایقهای تشعشعی کافی است تا روکش آلومینیومی به پشم سنگ، پشمشیشه و پشم معدنی اضافه کرد.
- عایق پتویی
نوع دیگری از عایقها وجود دارند که از موادی مانند پشم چوب، پشم سرباره، پشم سنگ، پشمشیشه و پشم حیوانات درست شدهاند و در ضخامتها و اندازههای گوناگونی بریده میشوند و مورداستفاده قرار میگیرند.
عایقهای پتویی بیشتر برای عایقکاری لولهها و مخزنهایی مثل آبگرمکن استفاده میشوند.
- عایق قطعهای
در حدفاصل بین دیوارها و پشت مصالح از عایقی به اسم عایق قطعهای استفاده میشود. این نوع عایقها از نظر مصالح و مواد سازنده کاملاً مشابه عایقهای پتویی هستند، اما با این تفاوت که نسبت به آنها طول کمتری دارند. برخی از عایقهای این دسته، شامل پوشش کاغذی هستند که بهصورت نوار در دو لبه روی قطعات را پوشش میدهند.
- عایق نانو پلیمر
یکی از جدیدترین انواع عایقها، عایقهای نانو پلیمری هستند که همانند نمونههای قبلی برای جلوگیری از اتلاف انرژی و گرما به وجود آمدند. این نوع عایق نسبت به نمونههای دیگر خود مزایای بیشتری دارد که از جمله آنها میتوان به انعطافپذیری بالا در بازههای دمایی متغیر، نصب آسان، قیمت مناسب و آتشزا نبودن اشاره کرد.
عایقهای نانو پلیمر در بخشهای مختلف ساختمان، مثل سطوح فلزی و غیرفلزی، موزاییک، آسفالت، بتن و ایزوگام مورداستفاده قرار میگیرند. برخی دیگر از کاربردهای این نوع عایق را بهصورت خلاصه در موارد زیر به شما شرح خواهیم داد:
- دیوارهها و کف آشپزخانه
- کف حمام و سرویس بهداشتی
- دیواره داخلی مخازن بتنی و فلزی
- بدنه و ستون پلها در برابر آب و شورههای رسوبی
- عایقکاری قطعات فلزی
- عایقکاری سطوح خارجی لولههای آب
عایقهای نانو پلیمری برای محیطزیست هم بسیار مناسب هستند و بهخوبی مانع نفوذ آب و نم از لولهها میشوند.
9. عایقکاری سطوح فلزی
سطوح فلزی در بسیاری از اجزای ساختمان استفاده میشوند. به همین خاطرنگهداری درست و اصولی از آنها میتواند در هزینهها بسیار تأثیرگذار باشد. سطوح فلزی بهراحتی میتوانند دچار خوردگی، پوسیدگی یا زنگزدگی شوند. به همین خاطر عایقکاری باید بهسرعت روی سطوح فلزی اعمال شود. عایقبندی این سطوح منجر به کاهش درصد زیادی از هزینهها میشود. البته باید به این نکته دقت کنید که اگر عایقکاری بهصورت درست انجام نشود، نه تنها هزینهها کم نمیشوند، بلکه باید هزینهای برای تعمیرات و از بین بردن پوسیدگیهای لولههای فلزی کنار بگذارید.مشکل دیگری که ممکن است با
عایقکاری غیر اصولی به سراغ شما آید، ترکیدگی و پوسیدگی لولهها و تأسیسات ساختمان است. مثلاً اگر عایقکاری با پشم شیشه را قبل از پرایمر کردن لوله فلزی انجام دهید، لولهها به سرعت دچار پوسیدگی میشوند. اگر لولههای فلزی شما در بستری آهکی قرار دارند، هم بیتوجهی به عایقکاری میتواند خسارات سنگینی به شما وارد کند.
10. عایقکاری سقف ساختمان
سقف یکی از اجزای اصلی و مهم ساختمان است. سقفها معمولاً در معرض انواع عوامل و خطرات بیرونی هستند و باید از استحکام خوبی برخوردار باشند. سقفها در انواع مختلف ساختمان، متفاوت هستند. استحکام این قسمت از ساختمان باید به گونهای باشد که در برابر باد و باران و طوفان و تا حدودی صدا از خود مقاومت خوبی نشان دهد.
برای داشتن سقفی مستحکم، علاوه بر داشتن زیر ساخت و اسکلت قوی، باید به خوبی عایقکاری شود. عایقبندی سقفهای شیروانی با سقف ساختمانهای آپارتمانی متفاوت است. در مناطقی که باران بسیار میبارد و خانهها طبقات کمتری دارند، از سقفهای شیروانی استفاده میکنند. زیرا این سقفها از گالوانیزه ساخته میشوند و در برابر زنگزدگی مقاومت خوبی دارند و بعد یک لایه عایق مانند پشم شیشه یا پشم سنگ استفاده میکنند تا استحکام بیشتری داشته باشند.
در سقف آپارتمانها یا همان پشتبامها بعد از ساخته شدن ساختمان، سعی میکنند با استفاده از مصالح، سقفی قدرتمند بسازند تا از نفوذ آب به طبقات پایینتر جلوگیری کنند. اما وجود مصالح به تنهایی کفایت نمیکند و بهترین کار برای جلوگیری از آن استفاده از روشهای عایقکاری است. در گذشته شیوههای سنتی مانند قیرگونی و ایزوگام وجود داشت، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و با توجه به قیمت بالای مواد نفتی و قیر، استفاده از عایقهای پیشساخته هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ قیمت بهتر از روشهای سنتی است. البته هنوز استفاده از عایق ایزوگام یکی از روشهای متداولی است که در بسیاری از ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع بیشتر به منطقه زندگی و آبوهوای آنجا بستگی دارد که چه نوع عایقی را برای خود انتخاب کنید.
جمعبندی ونتیجهگیری
سطوح فلزی به دلیل اینکه در ساختمانها استفاده فراوانی دارند، رعایت نکات مربوط به عایقکاری آنها نیز بسیار مهم و ضروری است. با شناخت انواع مختلف عایق و انتخاب مناسبترین آن برای سطوح فلزی، به دوام و استحکام بیشتر آنها کمک میکنید. نکته دیگری که در عایقکاری باید به آن توجه کنید، استفاده درست و اصولی از عایقها است. در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع عایقها آشنا کنیم و ویژگیها و کاربردهای هر کدام را برای شما شرح دهیم تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید. امیدواریم که مطالب گفته شده در این مقاله برای شما مفید بوده باشد و منتظر نظرات و سؤالات شما پیرامون این موضوع در بخش دیدگاهها هستیم.
جهت آشنایی کامل با ضوابط و قوانبن مربوط به “نکات کاربردی عایقکاری” و دانلود “مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریه 55) | مصوب سال 1383” به پکیج “استانداردهای صنعت ساخت” در بخش گنجینه فایل وبسایت مراجعه فرمایید