بازار کار گرایش‌های مهندسی عمران

مقدمه

مهندسی عمران شاخه‌ای از مهندسی است که به طراحی، ساخت، نظارت و بهره‌برداری از سیستم‌های زیربنایی می‌پردازد. انواع گرایش عمران در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری جزء رشته‌های پرطرف‌دار میان خانم‌ها و آقایان هستند. اگر شما نیز به این رشته‌ علاقه دارید، با این مطلب همراه شوید تا با پردرآمدترین و بهترین گرایش‌های مهندسی عمران آشنا شوید.

1. شرایط و نحوه ورود به رشته مهندسی عمران

رشته مهندسی عمران در شاخه نظری ریاضی فیزیک قرار دارد. کسانی که متقاضی این رشته‌ در دانشگاه‌های سراسری هستند باید در کنکور سراسری شرکت کنند و در صورت قبولی وارد دانشگاه شوند. ورود به رشته‌ مهندسی عمران بدون کنکور نیز امکان‌پذیر است. بسیاری از دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و غیرانتفاعی باتوجه‌به شرایط تحصیلی متقاضیان، اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند.

2. آشنایی با بهترین گرایش مهندسی عمران در ایران

برای معرفی بهترین گرایش مهندسی عمران، ابتدا بهتر است با تمامی گرایش‌های عمران آشنا شویم. به‌طورکلی مهندسی عمران در ایران در 11 گرایش زیر تدریس می‌شود:

1. مهندسی حمل‌ونقل

این گرایش با روش‌های گسترش سیستم حمل‌ونقل در بهترین شکل سروکار دارد. به عبارتی مهندس عمران باید قادر به طراحی سیستمی با حداقل مشکلات (مانند ترافیک و…) باشد. این گرایش جز گرایش‌های پرطرف‌دار و البته آسان مهندسی عمران است.

2. مهندسی سازه

گرایش سازه همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است با ساخت‌وساز تمام سازه‌ها اعم از ساختمان، پل، سد و… سروکار دارد. مهم‌ترین فرصت شغلی برای این گرایش، کار با شرکت‌های پیمانکاری است.

3. مهندسی زلزله

ایران کشوری زلزله‌خیز است. ازاین‌رو رشته‌هایی مانند مهندسی زلزله اهمیت زیادی دارند. این گرایش با اتخاذ راه‌حل‌های مختلف جهت جلوگیری از آسیب ساختمان در برابر زلزله در ارتباط است.

4. مهندسی محیط‌زیست

در گرایش محیط‌زیست، مهندس عمران موظف است به طراحی روش‌هایی بپردازد که هدف نهایی آن کم‌کردن آسیب‌های محیط زیستی است.

5. مهندسی ساختمان‌های هوشمند

منظور از ساختمان‌های هوشمند ساختمان‌هایی است که در سوخت خود بر انرژی‌های تجدیدپذیر متکی هستند؛ بنابراین مهندس عمران موظف است وقت خود را بر طراحی ساختمان‌هایی قرار دهد که میزان سوخت فسیلی در آن‌ها به حداقل برسد و در مقابل از سوخت‌های تجدیدپذیر استفاده شده‌ باشد. در گرایش‌های ساختمان‌های هوشمند عمران، مباحث مدیریتی نیز تا حدودی مهم است.

6. مدیریت منابع آب

هر سازه‌ای بدون شک دارای شبکه آبرسانی است. بنابراین مهندس عمران در گرایش منابع آب موظف است شبکه توزیع آب، نحوه انتقال آن و… را به خوبی شناسایی کند.

7. مهندسی ژئوتکنیک

گرایش ژئوتکنیک با بررسی اجزای زمین جهت ساخت‌وساز سروکار دارد. هدف از این رشته کسب ایمنی لازم در مورد زمین است تا در صورت احداث سازه مقاومت لازم در برابر حوادث مختلف را داشته باشد. از این گرایش به‌عنوان یکی از سخت‌ترین گرایش‌های مهندسی عمران نام‌برده می‌شود.

8. مهندسی مدیریت ساخت

این گرایش به مدیریت سازه‌ها می‌پردازد. در واقع‌گرایش مدیریت ساخت، تلفیقی از مدیریت و مهندسی عمران است.

9. مهندسی راه‌وترابری

در گرایش راه‌وترابری، مهندس عمران به بهینه‌سازی راه‌های شهری و بین‌شهری می‌پردازد. موضوع بررسی هزینه‌ها، انتخاب بهترین مسیر برای احداث راه‌ها یا جاده‌ها، بررسی وضعیت راه‌ها از نظر ترافیک یا مخاطرات طبیعی از جمله موضوعاتی است که مهندس عمران باید به آن توجه کند.

10. مهندسی سازه‌های هیدرولیکی

گرایش سازه‌های هیدرولیکی نیز به شبکه‌ها یا سیستم‌های آبرسانی مربوط است. مدیریت منابع آب در سازه‌ها یا ساختمان‌ها از جمله موضوعات مهم در این گرایش است. تفاوت این رشته‌ با مدیریت آب در این است که در گرایش هیدرولیکی، هدف مهندس بر یافتن راه‌های بهینه جهت به‌حداقل‌رساندن مصرف آب متمرکز است.

11. مهندسی سواحل و بنادر و سازه‌های دریایی

این گرایش نیز همان‌طور که تا حدودی از نام آن مشخص است با تأسیس سازه‌های مربوط به سواحل و بنادر سروکار دارد. اسکله‌ها و سکوهای دریایی از جمله این سازه‌ها هستند.

3. بهترین گرایش ارشد عمران برای خانم‌ها و آقایان

معمولاً آقایان در کارهای اجرایی به دلیل شرایط خاص فیزیکی، وضعیت بهتری از خانم‌ها دارند. این موضوع در مورد ساختمان‌ها نیز صادق است. یعنی آقایان راحت‌تر از خانم‌ها می‌توانند سر ساختمان‌ها یا سایر پروژه‌های زیربنایی باشند. ازاین‌رو اکثر گرایش‌های این رشته‌ به‌خصوص گرایش سازه‌ها، راه‌وترابری و ژئوتکنیک برای آقایان مناسب هستند. در مقابل بهترین گرایش ارشد عمران برای خانم‌ها، گرایش مدیریت ساخت و مدیریت منابع آب است که با کارهای مدیریتی و نظارتی سروکار دارد.

4. بهترین گرایش دکتری عمران

گرایش‌های مهندسی عمران به دلیل موقعیت‌های شغلی و درآمدی، وضعیت متفاوتی دارند. ازاین‌رو مشخص‌کردن بهترین گرایش‌ها ممکن است کار آسانی نباشد. همین‌طور اولویت‌بندی گرایش‌های عمران از نظر بازار کار و درآمد می‌تواند باتوجه‌به موقعیت افراد متفاوت باشد. اما باتوجه‌به نظر افراد و موضوع بازار کار می‌توان گفت گرایش سازه‌ها بهترین گرایش عمران در ارشد و دکترا است. علاوه بر گرایش سازه‌ها از گرایش و راه‌وترابری نیز به‌عنوان یکی دیگر از گرایش‌های خوب مهندسی عمران نام‌برده می‌شود. البته انتخاب این گرایش‌ها بدان معنی نیست که شما می‌توانید به‌راحتی و با صرف انتخاب یک‌رشته موفق‌ترین یا ثروتمندترین مهندس عمران ایران شوید، بلکه به این معناست که انتخاب این گرایش‌ها ممکن است بازار کار و درآمد بهتری را پیشروی شما قرار دهد.

5. معرفی سخت‌ترین گرایش عمران

سخت یا آسان بودن رشته‌ها باتوجه‌به استعداد، علاقه و شرایط هوشی افراد متفاوت است. فارغ از این دیدگاه، از دو گرایش ژئوتکنیک و سازه‌های هیدرولیکی به‌عنوان سخت‌ترین گرایش‌ها نام‌برده می‌شود. این دو گرایش به دلیل آنکه مبتنی بر تحلیل هستند از نظر دانشجویان رشته عمران سخت‌تر از سایر گرایش‌ها محسوب می‌شوند.

6. معرفی راحت‌ترین رشته ارشد عمران

از گرایش‌های حمل‌ونقل و زلزله به‌عنوان آسان‌ترین گرایش‌های مدیریت عمران نام‌برده می‌شود. گرایش حمل‌ونقل دارای 4 گرایش ریلی، دریایی، هوایی و جاده‌ای است. این دو گرایش برعکس گرایش ژئوتکنیک و سازه‌های هیدرولیکی، از جنبه تحلیلی کمتری برخوردار هستند.

7. پردرآمدترین گرایش عمران کدام است؟

درآمد مهندس عمران در گرایش‌های مختلف به عوامل متعددی مانند محل فعالیت افراد، نوع قرارداد، میزان مهارت مهندس و… بستگی دارد. بااین‌حال گرایش‌هایی که سخت‌تر از گرایش‌های دیگر هستند (به دلیل آنکه متقاضیان کمتری دارند) و گرایش‌هایی که برای مهاجرت وضعیت بهتری دارند، از نظر درآمد نیز شرایط بهتری دارند. گرایش‌های ژئوتکنیک، سازه‌ها، ساخت‌وساز، حمل‌ونقل و راه‌وترابری از جمله این گرایش‌ها هستند.

8. معرفی بهترین گرایش عمران برای اپلای و مهاجرت

اکثر رشته‌های مهندسی، شرایط خوبی برای مهاجرت دارند. رشته مهندسی عمران نیز از این قاعده مستثنی نیست. بااین‌حال اگر بخواهیم بهترین رشته‌های مهندسی عمران برای مهاجرت را مشخص کنیم می‌توانیم از گرایش‌های مدیریت ساخت‌وساز، ژئوتکنیک، منابع آب و حمل‌ونقل نام ببریم. برای مشخص‌شدن بهتر این موضوع می‌توان وضعیت بهترین گرایش‌ها را در دو کشور آمریکا و کانادا مشاهده کرد:

9. بهترین گرایش مهندسی عمران در آمریکا

از گرایش مدیریت ساخت‌وساز می‌توان به‌عنوان بهترین گرایش عمران در آمریکا نام برد. این گرایش را می‌توان بهترین گرایش ارشد عمران برای مهاجرت نیز دانست. علاوه بر این گرایش، از گرایش‌های مهندسی ژئوتکنیک، مهندسی سازه، مهندسی حمل‌ونقل و مهندسی منابع آب نیز به‌عنوان گرایش‌های خوب مهندسی عمران در آمریکا نام‌برده می‌شود.

10. بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی عمران

فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی عمران پس از دریافت مدرک خود با رزومه معتبر می‌توانند در ادارات دولتی و وزارت‌خانه‌ها اعم از جهاد سازندگی، وزارت‌خانه‌های مسکن و شهرسازی، وزارت‌خانه راه‌وترابری و… استخدام شوند، درنتیجه شغل آن‌ها فقط به اداره‌جات دولتی ختم نمی‌شود. بلکه می‌توانند در شرکت‌های خصوصی نیز استخدام شوند، البته توجه داشته باشید هر چه مقاطع تحصیلی بالاتر، رزومه قوی‌تر، انجام پروژه‌های عملی در هنگام  تحصیل و… در کارنامه کاری افراد وجود داشته باشد، متقاضیان راحت‌تر می‌توانند جذب محیط کاری شده و درآمد کسب نمایند.

در جدول زیر بازار کار گرایش‌های مختلف رشته مهندسی عمران در دسترس شما قرار گرفته است.

گرایش	بازار کار
مهندسی سازه	پرطرف‌دارترین رشته در ارشد و تا حدی اشباع ولی بازار کارت نسبتاً خوب در صورت مهارت کافی
مهندسی زلزله	بازار کار مناسب
مهندسی ژئوتکنیک	پرطرف‌دارترین و پردرآمدترین گرایش این رشته و بازار کار بسیار خوب
مدیریت پروژه	بازار کار بسیار خوب و در آمد نسبتاً بالا
مهندسی حمل‌ونقل	میزان استخدام کم اما به علت کمبود متخصص استخدام آسان‌تر نسبت به بقیه گرایش‌ها
مهندسی راه‌وترابری	باتوجه‌به افزایش جمعیت بازار کار مناسب
مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی	بازار کار مناسب با درآمد خوب به علت بحران آب
مهندسی و مدیریت منابع آب	بازار کار مناسب با درآمد خوب به علت بحران آب
مهندسی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی	درآمد نسبتاً بالا اما محدودیت مکانی برای استخدام
مهندسی محیط‌زیست	بازار کار نسبتاً بد در ایران
مهندسی خطوط راه‌آهن	بازار کار معمولی در ایران
ساختمان‌های هوشمند	در ایران بازار کار ندارد

11. دانشگاه‌های برتر ارائه‌دهنده رشته مهندسی عمران

تحصیل در دانشگاه‌هایی که از نظر علمی در اولویت هستند، بسیار مهم است؛ بنابراین در ادامه مقاله، برخی از دانشگاه‌هایی که دارای امکانات برتر و مناسب برای محصلین در رشته مهندسی عمران هستند، ذکر شده است.

1. دانشگاه شریف
2. دانشگاه تهران
3. دانشگاه علم و صنعت
4. دانشگاه خواجه‌نصیر
5. دانشگاه امیرکبیر
6. دانشگاه تبریز
7. دانشگاه اصفهان
8. دانشگاه اهواز

12. بازارکار مقطع کارشناسی

تمامی کسانی که می‌خواهند در رشته مهندسی عمران ادامه تحصیل دهند می‌بایست بدانند که این رشته در سطح کارشناسی به سه دسته (عمران–عمران، عمران–نقشه‌برداری و عمران–آب) تقسیم می‌شود.

گرایش	زمینه فعالیت
مهندسی عمران_عمران	طراحی سازه یا مهندس ناظر
مهندسی عمران_آب	طراح تأسیسات آبی و سازه‌های هیدرولیکی، کارشناس آب و فاضلاب، ناظر پروژه‌های آبی
مهندسی عمران_نقشه‌برداری	طراحی، برنامه‌ریزی و مدیریت گروه‌های اجرایی در عملیات نقشه‌برداری

13. بازارکار مقطع کارشناسی‌ارشد

گرایش	زمینه فعالبت
مهندسی سازه	تحلیل و طراحی سازه ها
مهندسی زلزله	مقاوم سازی، طراحی و نظارت بر پروژه‌های ساختمانی و مقاومت لوله‌ها در زلزله و سد‌ها
مهندسی ژئوتکنیک	بررسی تاثیرخاک برسازه‌ها، طراحی انواع پی‌ها، نحوه مقاوم سازی، مقاوم سازی خاک بستر و…
مدیریت پروژه	مدیریت نیروهای انسانی، کنترل زمان، برآورد هزینه‌ها و قرارداد‌ها
مهندسی حمل‌ونقل	بررسی راه‌ها و رفع مشکلات جاده‌ای در داخل شهر
مهندسی راه‌وترابری	طراحی هندسی راه و راه‌آهن، اجرا و روسازی راه‌ها و جاده‌ها
مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی	طراحی و اجرای سدها،کانال ها و سیستم‌های زهکش
مهندسی و مدیریت منابع آب	شناخت منابع آب و کنترل و بهسازی کیفیت منابع آب
مهندسی سواحل،بنادر و سازه‌های دریایی	طراحی،ساخت،بازسازی،تعمیر و نگهداری سازه‌های بنادر و سکوها
مهندسی محیط‌زیست	بررسی تاثیر سازه‌های عمرانی برمحیط زیست و چگونگی حل نمودن مشکلات زیست محیطی
مهندسی خطوط راه‌آهن	مدیریت‌ استفاده‌ بهینه‌ از منابع‌، امکانات‌ و تأسیسات‌ شبکه‌ راه‌آهن‌ و افزایش ایمنی در سیستم حمل‌ونقل ریلی
ساختمان‌های هوشمند	طراحی وهوشمند سازی سازه ها جهت سازگاری بیشتر با محیط‌زیست