جوینت ونچر و کنسرسیوم چیست؟

مقدمه

جوینت ونچر و کنسرسیوم  در بسیاری از ابعاد مشابه هم بوده و تفاوت چندانی ندارد. اما بر خلاف شرکت کنسرسیوم، جوینت ونچرها می‌توانند با افراد حقیقی و حقوقی خارج از مرزهای ایران نیز شراکت کرده و هدفی را دنبال کنند. ضمن اینکه جوینت ونچر ها الزامی به تعیین یک هدف مشخص ندارند درحالی‌که کنسرسیوم‌ها باید حتماً یک هدف مشخص داشته باشند.

تفاوت کلیدی این دو شرکت بیشتر در اعتبار شرکت‌ها می‌باشد. شرکت‌های جوینت ونچر دارای اعتبار و یا مدت مشخص نمی‌باشند و مادامی‌که هدف یا اهداف مشترک وجود دارند و در نوع و نحوه شراکت اعتراضی از طرفین وجود نداشته باشد می‌توانند به شراکت خود تحت جوینت ونچر ادامه دهند . ولی شرکت‌های کنسرسیوم باید زمان انجام پروژه را تعیین نموده و برای آن تاریخی مشخص نمایند و با پایان تاریخ تعیین شده شراکت آنها به پایان خواهد رسید و در صورت تمایل به داشتن هدف جدید و شراکت جدید باید به اداره ثبت شرکت‌ها برای تمدید شراکت با موضوع جدید اقدام نمایند.

1. شرکت‌های کنسرسیوم یا جوینت ونچر  باید مراحل زیر را قبل از تصمیم برای شراکت انجام دهند

• ابتدا باید یک تفاهم‌نامه با یکدیگر داشته باشند و در مورد کلیات و خواسته‌ها با یکدیگر به نتیجه‌گیری رسیده و به‌عنوان شروع یک توافقنامه و یا همان تفاهم‌نامه مقدماتی امضا نمایند.
• در صورت توافق و انجام مقدمات و داشتن یک تفاهم‌نامه باید به سراغ عقد قرارداد قانونی و تشکیل سرمایه‌گذاری مشترک بروند.

شرکت‌های کنسرسیوم و جوینت ونچر غالباً در دو نوع قالب شرکتی ثبت می‌شوند. این شرکت‌ها را یا به‌صورت سهامی خاص ثبت کنند و یا به‌صورت مسئولیت محدود.

2. ثبت شرکت جوینت ونچر و یا کنسرسیوم در قالب شرکت سهامی خاص

شرکت‌های کنسرسیوم و جوینت ونچر می‌توانند در قالب شرکت سهامی خاص شکل بگیرند مشروط به اینکه حداقل دو نفر شراکت کننده حداقل سرمایه موردنیاز که 1 میلیون ریال می‌باشد را تأدیه نموده و حداقل 35 درصد از آن را در حساب شرکت سپرده نمایند. برای تأمین سرمایه هم باید خود اعضا الزاماً این سرمایه را تهیه و واریز نمایند. حداقل دو نفر بازرس هم در این شرکت‌ها تعیین می‌شوند که الزامی است و بهتر است از هر شرکت حقوقی درصورتی‌که شرکا شخصیت حقوقی دارند یک نفر به‌عنوان بازرس معرفی شود.

سرمایه شرکت‌های شراکتی یا جوینت ونچر در شرکت‌های سهامی خاص به‌صورت سهامی می‌باشد؛ یعنی باید به قطعات سهام سرمایه را تبدیل کرده و بین شرکا تقسیم نمایند. این قطعات سهام میزان مسئولیت هر یک از سهام‌داران را تعیین می‌کند و الزامی هم سهام‌داران نخواهند داشت که بیش از سهام خود در شرکت مسئولیت بپذیرند.

3. برای ثبت شرکت جوینت ونچر یا کنسرسیوم در قالب شرکت سهامی خاص مدارک زیر لازم است

• تقاضانامه ثبت شرکت
• توافقنامه بین شرکا برای شراکت
• شرکت نامه در دو نسخه
• اظهارنامه در 2 نسخه
• اساسنامه در دو نسخه
• کپی روزنامه رسمی تأسیس شرکت و یا آخرین تغییرات شرکت (در صورت موجود بودن)
• کپی مدارک هویتی مؤسسین
• اخذ مجوز در صورت مجوزی بودن موضوع
• گواهی عدم سوءپیشینه مؤسسین و مدیران
• وکالت‌نامه وکیل درصورتی‌که وکیل کار ثبت را انجام می‌دهد.

4. ثبت شرکت جوینت ونچر یا کنسرسیوم در قالب شرکت با مسئولیت محدود

شرکت‌های کنسرسیوم یا جوینت ونچر با عقد قرارداد بین دو تا چند نفر شریک با مسئولیت محدود می‌توانند در قالب شرکت با مسئولیت محدود به ثبت برسند. مسئولیت محدود یعنی شرکا به هر میزان که سرمایه در شرکت بیاورند و آورده آنها تلقی شود نسبت به تعهدات شرکت مسئولیت خواهند داشت. هر چند در شرکت با مسئولیت محدود تعیین بازرس الزامی نیست؛ ولی وقتی موضوع شراکتی از نوع جوینت ونچر و یا کنسرسیوم باشد بهتر است نفرات بازرس در مجمع‌عمومی مؤسسین تعیین و معرفی شوند تا شفافیت و اعتماد در شراکت بیشتر شود.

این شرکت‌ها هر چند باید یک میلیون ریال را برای سرمایه شرکت تعهد نمایند ولی سپرده مقداری از پول در ابتدای ثبت شرکت الزامی نیست و این مبلغ بر عهده مدیرعامل تا زمان تأدیه باقی خواهد ماند و شرکا تنها سرمایه خود را به او اعلام و تعهد می‌نمایند.

1.4. مدارک مورد نیاز

• تقاضانامه ثبت شرکت
• توافقنامه بین شرکا برای شراکت
• دو نسخه اساسنامه
• دو نسخه اظهارنامه
• دو نسخه شرکت‌نامه
• مدارک هویتی مدیران و مؤسسین و کپی آنها
• سوءپیشینه مدیران و مؤسسین شرکت
• کپی روزنامه رسمی تأسیس شرکت و یا آخرین تغییرات شرکت (در صورت موجود بودن)
• اخذ مجوز برای موضوعاتی که نیاز به مجوز دارند
• وکالت‌نامه وکیل

5. انواع جوینت ونچر

1.جوینت ونچر قراردادی
جوینت ونچر قراردادی، بدون هیچ گونه سرمایه و بدون تأسیس یک بنگاه اقتصادی مشترک تشکیل می‌شود.
2.جوینت ونچر شرکتی
در این نوع طرفین اقدام به تأسیس یک بنگاه اقتصادی می کنند.

• تفاوت‌های شرکت‌های کنسرسیوم و جوینت ونچر

_ جوینت ونچر همانند شرکت کنسرسیوم می‌باشد، با این تفاوت که شراکت صرفاً بین شرکت‌های ایرانی نمی‌باشد بلکه یک شرکت یا شخص حقیقی خارجی برای پیشبرد یک پروژه یا رسیدن به اهداف خاص با شرکت‌های ایرانی جوینت می‌شود.

_ جوینت ونچر برای یک هدف مشخص ثبت نمی شود درصورتی‌که در کنسرسیوم حتماً باید هدف مشخص شود.
_ در جوینت ونچر هیچ گاه زمان برای ثبت شرکت تعیین نمی شود. اما در ثبت شرکت کنسرسیوم حتماً باید زمان انجام پروژه ها مشخص شود و بعد از آن شرکت ثبت شده باید جهت اقدامات بعدی به اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه نماید.

6. مراحل ثبت شرکت کنسرسیوم و جوینت ونچر

1.  توافقنامه یا تفاهم‌نامه همکاری مقدماتی 
2. تنظیم قرارداد تشکیل سرمایه‌گذاری مشترک
3. مدارک لازم جهت ثبت

ثبت شرکت جونت ونچر و کنسرسیوم را می‌توان در قالب‌های سهامی خاص و یا با مسئولیت محدود به انجام رساند.
مدارک ثبت شرکت به‌قرار ذیل است:
1 دو نسخه مدارک ثبتی شرکت شامل (اساسنامه، اظهارنامه، شرکت‌نامه)
2 تکمیل فرم درخواست ثبت شرکت
3 اخذ مجوز شرکت
4 اخذ گواهی روزنامه رسمی آگهی تأسیس یا آخرین تغییرات شرکت (در صورت وجود)
پس از طی نمودن مراحل ثبت شرکت کنسرسیوم می‌بایست نسبت به تعیین حوزه مالیاتی شرکت و اخذ کد اقتصادی اقدام نمایید.

7. سه ویژگی اصلی قرارداد جوینت ونچر به شرح زیرند

• جوینت ونچر قراردادی است که در آن دو یا چند کسب‌وکار تصمیم می‌گیرند منابع خود را برای تحقق یک هدف تجاری مشترک، یا یکدیگر جمع کنند.
• به معنای عامیانه کلمه این نوع قرارداد نوعی قرارداد مشارکتی است، اما می‌تواند هر ساختار قانونی به خود بگیرد.
• یکی از کاربردهای رایج جوینت ونچر، همکاری با کسب‌وکارهای محلی برای ورود به بازارهای خارجی است.

با اینکه جوینت ونچر در معنای عامیانه آن یک قرارداد مشارکتی است، می‌تواند ساختار قانونی از قبیل شرکت، شرکت تضامنی، شرکت با مسئولیت محدود (LLC) و سایر نهادهای تجاری جمعی را داشته باشد.
علی‌رغم این واقعیت که هدف یک جوینت ونچر معمولاً برای تولید یا تحقق یک فعالیت تجاری است، می‌توان آن را برای یک هدف مستمر نیز تشکیل داد. جوینت ونچرها می‌توانند شرکت‌های بزرگ و کوچک را برای انجام یک یا چند پروژه و معامله ترکیب کنند.
قرارداد جوینت ونچر را می‌توان با افراد حقیقی یا حقوقی خارج از مرزهای ایران نیز منعقد کرد، این نوع قرارداد الزاماً هدف مشخصی را دنبال نمی‌کند و دارای اعتبار یا مدت مشخص نمی‌باشد و تا زمانی که هدف یا اهداف مشترکی وجود دارد و به نوع شراکت اعتراض خاصی وجود نداشته باشد، طرفین می‌توانند تحت قرارداد جوینت ونچر با یکدیگر همکاری کنند.

8. نحوه تنظیم جوینت ونچر

برای تنظیم قرارداد جوینت ونچر الگوی واحد جهانی وجود ندارد، ولی اغلب نکات مشترکی در این قراردادها وجود دارند:
۱- طرفین قرارداد مشارکت انتفاعی: پتانسیل مالی و فناوری طرفین مشارکت ازیک‌طرف و مشخصات حقوقی آنها از طرف دیگر تا پایان اجرای پروژه موضوع قرارداد برای طرفین قرارداد نقش بسیار مهمی دارد.
۲- تعاریف: ماده‌ای به‌عنوان تعاریف برای تعریف و توضیح عبارت‌ها و اصطلاح‌های بکار برده شده در قرارداد منعقد می‌شود.
۳- موضوع: موضوع قرارداد جوینت ونچر باید مشخص شود، این موضوع می‌تواند سرمایه‌گذاری یا اجرای پروژه مشخص باشد، اما حتماً باید در قرارداد ذکر شود.
۴- قلمرو: حدود تعهدات شرکا طبق شرط قلمرو قرارداد تعیین می‌شود.
۵- اعتبار و خاتمه قرارداد: تعهدات و حقوق قرارداد تا زمانی که قرارداد خاتمه قرارداد معتبر بوده و نافذ و مؤثر است.
۶- حقوق و تعهدات شرکا: حقوق و تعهدات طبق موضوع قرارداد، اهداف و الزامات اجرایی پروژه متنوع است. حقوق شرکا، دریافت سود، انتقال سهم‌الشرکه، حق‌تقدم در خرید سهم‌الشرکه، حق دسترسی به اطلاعات، تعهدات شرکا در این بند ذکر می‌شود.
۷- مسئولیت شرکا: دو نوع مسئولیت در جوینت ونچر داریم، مسئولیت طرفین در برابر یکدیگر و مسئولیت طرفین در برابر اشخاص ثالث. هر دو نوع این مسئولیت باید به طور دقیق در قرارداد ذکر شود.
۸- تغییر در شرکای جوینت ونچر و شرایط و تشریفات لازم برای تحقق آن: ورود شریک جدید به جوینت ونچر، جانشینی شریک جدید بجای شریک قبلی، خروج یکی از شرکا از جوینت ونچر، فوت شریک یا اخراج آن از قرارداد باید مورد بررسی، مذاکره قرار گیرد.
۹- شروط عمومی قراردادهای سرمایه‌گذاری ازجمله قرارداد جوینت ونچر به‌نوعی مشابه یکدیگرند و شروط اجرایی و اختصاصی قرارداد را تکمیل می‌کنند، این شروط بیش از آنکه به طور خاص به پروژه موضوع جوینت ونچر ارتباط پیدا کنند، به تنظیم روابط شرکا به هنگام بروز حوادث و اختلافات، قانون حاکم بر اختلافات، نحوه مکاتبه شرکا با یکدیگر، تشریفات مربوط به واگذاری قرارداد، پرداخت هزینه‌های قانونی و غیره می‌پردازند.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

جهت آشنایی کامل با “روش دوعاملی و سه عاملی” به مجموعه فایل‌های “آماده قراردادی”  در بخش گنجینه فایل وب‌سایت مراجعه فرمایید.