دورکاری بدون استرس؛ راه‌های حفظ تعادل بین کار و زندگی شخصی

مقدمه

در چند سال اخیر، تمایل به دورکاری و کارکردن در خانه افزایش چشمگیری داشته است. باتوجه‌به اینکه دورکاری موجب صرفه‌جویی در رفت‌وآمد، راحتی و آرامش بیشتر و کاهش استهلاک می‌شود، کارمندان زیادی طرف‌دار کار در منزل شده‌اند. این مقوله با وجود مزایای خود، معایبی هم دارد که ناتوانی در برقراری تعادل بین کار و زندگی،

مهم‌ترین آن است. اما خبر خوب این است که با چند راهکار ساده می‌توانید بین کار و زندگی شخصی خود تعادل ایجاد کنید و از دورکاری و مزایای آن لذت ببرید. در این مطلب، قرار است بررسی کنیم که کارمندان با سنین مختلف، در شرایط دورکاری چطور با مسئله ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در ادامه، چند راهکار کاربردی را هم در این زمینه به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

1. جداکردن کار از زندگی شخصی؛ کدام کارمندان در این زمینه موفق‌تر هستند؟

نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد که کارمندان جوان‌تر در ایجاد مرز بین کار و زندگی شخصی، ضعف بیشتری دارند! محققان دریافته‌اند که هر چه سن کارمندان بیشتر باشد، بهتر می‌توانند کار را از زندگی شخصی خود جدا کنند. به‌علاوه، بهره‌وری آن‌ها بیشتر خواهد بود و در نهایت، از ایجاد تعادل بین کار و زندگی در شرایط دورکاری رضایت بیشتری خواهند داشت. بیایید این مسئله را از دید آمار و پژوهش‌های محققان بررسی کنیم.

پژوهش‌های زیادی برای درک رابطه بین سن، جداکردن کار از زندگی و بهره‌وری شغلی انجام شده است. در یکی از این پژوهش‌ها، رفتار 172 کارمند انگلیسی 69-20ساله که در صنایع مختلف مشغول به کار بودند و در 70 درصد مواقع، به‌صورت دورکاری وظایف شغلی خود را انجام می‌دادند، مورد بررسی قرار گرفتند. از شرکت‌کنندگان در این پژوهش خواسته شد که راهکارهای خود را برای ایجاد مرز بین کار و زندگی شخصی به چهار دسته مختلف فیزیکی، رفتاری، زمانی و ارتباطی دسته‌بندی کنند.

برای هر یک از این موارد، نمونه‌هایی هم ارائه شد که برخی از این مثال‌ها را در ادامه می‌خوانید:

• تاکتیک‌های فیزیکی: استفاده از یک فضای کاری اختصاصی در خانه؛ استفاده از وسایل جداگانه (مانند تلفن همراه، تبلت یا لپ‌تاپ) برای کار و فعالیت‌های شخصی
• تاکتیک‌های رفتاری: اجتناب از چک‌کردن ایمیل‌ها، پیام‌ها و تماس‌های کاری در زمان‌های غیرکاری؛ اجتناب از دادن شماره‌تلفن شخصی به همکاران برای بحث درباره‌ی مسائل کاری
• تاکتیک‌های زمانی: تعیین زمان شروع و پایان کار؛ استفاده از ابزارهای مناسب برای پیگیری و کنترل میزان زمان صرف‌شده برای کار
• تاکتیک‌های ارتباطی: اشتراک‌گذاری تقویم کاری با اعضای تیم، زیردستان و سرپرستان و مطلع کردن آن‌ها از اینکه چه زمان‌هایی در دسترس نخواهند بود؛ تعیین یک‌سری راهکار برای رسیدگی به موارد اضطراری در زمان شخصی

در تجزیه‌وتحلیل نتایج این پژوهش، مواردی مثل اثر جنسیت فرد، فرزند داشتن، وضعیت سرپرستی، تجربهٔ دورکاری، وظایف شغلی فرد و اولویت‌های او نیز در نظر گرفته شدند. پس از انجام تحلیل‌ها، محققان به این نتیجه رسیدند که کارمندان مسن‌تر، تمایل بیشتری به استفاده از تاکتیک‌های ایجاد مرز بین کار و زندگی شخصی دارند که این مسئله به نوبه‌ی خود، بهره‌وری بیشتری را هم در پی داشت (بهره‌وری در این پژوهش، تکمیل به‌موقع وظایف کاری و به حداقل رسیدن کارهای ناتمام در پایان هفته تعریف شده بود).

مطالعه دوم شامل نمونه‌ی کاملاً جدیدی از ۲۸۲ کارمند بود که تمامی آن‌ها حداقل در ۷۰ درصد مواقع وظایف کاری خود را به‌صورت دورکاری انجام می‌دادند. شرکت‌کنندگان 69-19 ‌ساله و ساکن کشورهای انگلیسی‌زبان بودند. سه پرسش‌نامه بافاصله دو هفته در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت و از آن‌ها خواسته شد تا میزان استفاده‌ی خود از تاکتیک‌های جداکردن کار از زندگی را ارزیابی کنند.

آن‌ها باید تعادل بین کار و زندگی و کارهای ناتمام خود را در هر سه پرسش‌نامه رتبه‌بندی می‌کردند. نتایج مطالعه دوم هم درست مشابه مطالعه اول بود: کارگران مسن‌تر، به مسئله‌ی ایجاد تعادل بین کار و زندگی در شرایط دورکاری بیشتر اهمیت داده بودند و در نتیجه، در انتهای هفته کارهای ناتمام کمتری داشتند.

در هر دو مطالعه، پژوهشگران دریافتند که هرچه کارمندان فریلنسر به جداکردن کار از زندگی اهمیت بیشتری داده بودند، کارهای ناتمام کمتری داشتند و در مطالعه دوم، آن‌ها ارزیابی بهتری از تعادل بین کار و زندگی شخصی داشتند. هرچه سن کارمندان بیشتر بود، آن‌ها از تاکتیک‌های بیشتری برای ایجاد مرز بین وظایف کاری و زندگی شخصی استفاده کرده بودند و درنتیجه، احتمال عقب افتادن کارهایشان کمتر و رضایت آن‌ها از ایجاد تعادل بین زندگی شخصی و کار بیشتر بود.

2. منظور از تعادل بین کار و زندگی چیست؟

تعادل کار و زندگی به‌صورت سالم به معنای حفظ یک رابطه هماهنگ میان کار و زندگی شخصی است. یعنی درحالی‌که شخص باید زمان و انرژی خود را برای انجام تعهدات حرفه‌ای مدیریت کند، باید مراقبت از خود و تفریح‌کردن را هم در اولویت قرار دهد. آیا می‌دانید مدیریت زمان چیست و چگونه بدون توقف زمان می‌توان آن را مدیریت کرد؟ برای این که تعادل بین کار و زندگی خود برقرار کنید، باید بعد از انجام کارهای خود ساعاتی را به تفریح، سرگرمی، گشت‌وگذار با دوستان و… بپردازید تا برای ادامه کار انرژی کافی داشته باشید. ویژگی‌های برقراری تعادل بین کار و زندگی عبارت‌اند از:

• تعیین مرزها:از طریق درنظرگرفتن ساعت کاری مخصوص و جداسازی وظایف مربوط به کار از فعالیت‌های شخصی، مرزهایی را بین کار و زندگی تعیین کنید.
• مدیریت زمان:شما باید اولویت وظایف خود را مشخص کنید و به آن‌ها زمان کافی اختصاص دهید. در کنار زمان برای کار و فعالیت‌های خود، زمانی را هم برای انجام فعالیت‌های شخصی در نظر بگیرید.
• مدیریت استرس:به‌منظور برقراری تعادل کار و زندگی باید استراتژی‌هایی مانند تمرین تمرکز حواس، فعالیت بدنی منظم، استراحت‌کردن و… را برای مدیریت استرس اجرا کنید.

3. در صورت دورکاری، چطور بین زندگی شخصی و کار تعادل برقرار کنیم؟

هر چند که دورکاری، انعطاف‌پذیری و آزادی ما در زندگی شخصی را افزایش می‌دهد، اما بااین‌حال، این آزادی می‌تواند مرز بین کار و زندگی شخصی را مبهم کند و به کاهش بهره‌وری منجر شود. در ادامه، نکاتی کاربردی را برای جداکردن کار از زندگی شخصی به شما ارائه کرده‌ایم. با استفاده از این راهکارها، می‌توانید بهره‌وری خود را به حداکثر برسانید و سلامت روان خود را حفظ کنید:

1.3. ایجاد فضای کار اختصاصی

در شرایط دورکاری، تعیین فضایی مشخص به‌عنوان محل کار بسیار مهم است. این اقدام نه‌تنها ذهن شما را برای کارکردن آماده می‌کند، بلکه یک مرز فیزیکی بین کار و زندگی شخصی ایجاد می‌کند. یک گوشه‌ی آرام یا یک اتاق‌خالی را انتخاب کنید و آن را با وسایل ضروری مانند صندلی راحت، میز مرتب و ابزارهایی مرتبط تجهیز کنید تا وقتی وارد این فضا می‌شوید، به مغزتان سیگنال دهید که زمان تمرکز و انجام کار فرارسیده است. درنهایت، وقتی کارتان تمام شد، اتاق را ترک کنید و سعی کنید در اوقات فراغت خود وارد این فضای کاری نشوید.

2.3. ایجاد یک روتین ثابت

تنظیم یک روتین ثابت برای جداکردن زندگی کاری و شخصی بسیار مهم است. برای کارکردن، ساعات مشخصی را تعیین کنید که با زمان‌های پربازده شما هم‌خوانی دارند و به این بازه‌ی زمانی پایبند باشید. روز خود را با یک روتین صبحگاهی مثل نوشیدن قهوه، خواندن چند صفحه کتاب، دوش‌گرفتن، ورزش‌کردن و مواردی ازاین‌دست آغاز کنید. این کار به شما کمک می‌کند که خودتان را برای آغاز کار آماده کنید و راحت‌تر از فضای استراحت و حالت شخصی جدا شوید. پس از اینکه زمان پایان کار فرارسید، تمامی ابزارها و دستگاه‌ها را خاموش کنید و از فضای کاری خود دور شوید.

3.3. پوشیدن لباس مناسب

هر چند که کارکردن با پیژامه و لباس‌های راحت بسیار وسوسه‌برانگیز است، اما پوشیدن لباس رسمی، به ایجاد مرز روانی بین کار و زمان فراغت شما کمک می‌کند. منظور ما این نیست که حتماً باید لباس رسمی بپوشید، بلکه عوض‌کردن لباس‌خواب و پوشیدن لباس راحت و غیررسمی می‌تواند نشان‌دهندهٔ اعلام آمادگی شما برای شروع کار باشد. کارکردن با لباس‌خواب، ممکن است باعث تنبلی و خواب‌آلودگی شما در طول روز شود.

4.3. تعیین حدومرز

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دورکاری، کنترل مزاحمت‌هایی است که ممکن است از سوی خانواده، دوستان یا هم‌خانه‌های شما ایجاد شود. در این حالت، باید ساعات کاری خود را به‌وضوح برای اطرافیان خود مشخص کنید تا آن‌ها بدانند چه زمانی در دسترس هستید و چه زمانی نباید خلوت و تمرکز شما را به هم بزنند. برای اینکه نشان بدهید در چه زمان‌هایی در دسترس هستید یا نیاز به حریم خصوصی دارید، می‌توانید از نشانه‌های فیزیکی مانند بستن در یا استفاده از هدفون کمک بگیرید.

5.3. تعیین زمان استراحت

همان‌طور که در محیط کار، ساعات مشخصی به استراحت، صرف ناهار و مواردی از این دست اختصاص دارد، در شرایط دورکاری نیز این مسئله‌ای بسیار حائز اهمیت است. حتماً در طول روز، زمان‌هایی را برای بلندشدن از پشت میز، صرف میان‌وعده و استراحت در نظر بگیرید. فاصله‌گرفتن از فضای کار و انجام فعالیت‌های غیرکاری به حفظ تعادل بین کار و زندگی کمک می‌کند و مانع از فرسودگی شغلی و روانی می‌شود. علاوه بر این، حتماً زمانی را برای فعالیت‌های تفریحی، سرگرمی‌ها و وقت‌گذرانی با عزیزانتان اختصاص دهید تا به بهبود کلی سلامت روانی خود نیز کمک کنید.

4. دورکاری بدون فرسودگی!

دورکاری فرصتی منحصربه‌فرد برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی فراهم می‌کند، اما مستلزم تلاش آگاهانه است. با تعیین مرزهای واضح، ایجاد روتین‌های منظم و استفاده از ابزارهای مناسب، می‌توانید از مزایای دورکاری بهره‌مند شوید. آن هم بدون اینکه فرسودگی رخ دهد یا زندگی شخصی خود را قربانی کنید. به یاد داشته باشید که انعطاف‌پذیری کلید دستیابی به تعادل است.

5. حمایت از تعادل کار و زندگی کارمندان با ۶ راهکار

• قطعاً کارمندان شما هم در کنار کارکردن باید گاهی کارهای شخصی خود را انجام دهند، مثلاً در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند یا به سایر امورات شخصی خود رسیدگی کنند. شما می‌توانید با امکان فعالیت به‌صورت دورکاری یا برگزاری برخی جلسات کاری و آموزشی به‌صورت آنلاین، به تعادل میان کار و زندگی آن‌ها کمک کنید.
• گاهی کارمندان برای انجام بخشی از کار، ساعت‌ها وقت می‌گذرانند، ولی گاهی کار را در مدت‌زمان کم‌تری انجام می‌دهند، پس به‌جای تمرکز روی ساعت کاری، به اتمام یک کار دقت کنید.
• کارکنان را به انجام فعالیت‌های تفریحی و استراحت تشویق کنید، برای مثال اتاقی را برای استراحت کارکنان در نظر بگیرید.
• حتماً قوانین خاصی را برای مجموعه خود درباره ساعت کاری و انجام وظایف تعیین کنید، برای مثال از مسئولان هر بخش بخواهید که برای کارکنان در خارج از ساعت اداری، مسئولیت و وظیفه کاری در نظر نگیرند.
• تحقیقات نشان داده است که پرسیدن نظرات کارکنان کمک بزرگی به عملکرد آن‌ها می‌کند، بنابراین از آن‌ها بپرسید که چه‌کارهایی می‌تواند روی برقراری تعادل کار و زندگی آن‌ها تأثیر بگذارد.
• گاهی عدم برقراری تعادل از اطلاعات ناکافی کارکنان نشأت می‌گیرد، به همین دلیل آموزش در سازمان می‌تواند تا حد زیادی در آگاه‌سازی کارکنان و مدیران برای ایجاد تعادل در زندگی مفید باشد.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

با تنظیم برنامه‌ی متناسب با نیازهای خود و اولویت‌بندی سلامت و شادی‌تان، می‌توانید متخصص دورکار باشید، درحالی‌که هم شیرینی موفقیت شغلی را می‌چشید و هم از برقراری تعادل میان کار و زندگی لذت می‌برید. شما در راستای مرزبندی بین کار و زندگی شخصی، چه توصیه‌ای برای همکاران دورکار خود دارید؟