مدیریت مشارکتی چیست و نیازمند چه استراتژی‌هایی است؟

مقدمه

استفاده از تخصص کارکنان در تصمیم‌گیری‌های شرکت از ویژگی‌های سبک مدیریت مشارکتی است. یک ساختار مدیریت مشارکتی امکان تأثیرگذاری بر عملکرد و اهداف شرکت را برای کارکنان در تمام سطوح فراهم می‌کند. اگر شرکت شما از این سبک مدیریتی استفاده کند، فرصت تدوین استراتژی، ارائه تحلیل درباره مشکلات و اجرای راه‌حل‌ها را خواهید داشت. در این مطلب به بررسی مدیریت مشارکتی، اَشکال گوناگون آن و دستاورد‌‌های مورد انتظار شما در صورت استفادهٔ کارفرمای شما از این ساختار مدیریتی می‌پردازیم.

1. مدیریت مشارکتی چیست؟

مدیریت مشارکتی یعنی افرادی که در هر سازمانی کار می‌کنند، با هر سمتی که دارند و در هر جایگاه شغلی که هستند، بتوانند در امور سازمان مشارکت کنند و نظر خود را بیان کنند. در واقع سازمان‌هایی که از مدیریت مشارکتی استفاده می‌کنند، مدیرانی دارند که نظر کارکنان و دریافت اطلاعات از آن‌ها را در اولویت قرار می‌دهند سپس باتوجه‌به اطلاعاتی که دریافت کردند برای تصمیم‌گیری نهایی فکر می‌کنند.

2. مدیریت مشارکتی چه مزایایی دارد؟

تیم‌های مختلف در سازمان‌ها می‌توانند برای  کسب ایده‌های خلاقانه و جدید، از نظرات کارکنان استفاده کنند. همچنین مشارکت کارکنان در سازمان، می‌تواند سبب افزایش روحیه آن‌ها و افزایش اعتماد به نفسشان شود؛ بنابراین رضایت شغلی و روحیه کارکنان بهتر می‌شود و مدت‌زمان بیشتری تمایل به همکاری با سازمان شما دارند.

بنابراین، بهتر است سعی کنید از مدیریت مشارکتی برای پیشبرد اهداف سازمان خود استفاده کنید تا بازدهی و عملکرد کارکنان شما بهتر شود و سریع‌تر به اهداف کلی خود برسید.
اما چگونه می‌توان از مدیریت مشارکتی استفاده کرد؟ در ادامه چند روش برای استفاده از مدیریت مشارکتی را برای شما عزیزان گفتیم!

3. انواع روش‌های مدیریت مشارکتی

هر سازمان باتوجه‌به عملکردی که دارد، می‌تواند از روش‌های مختلفی برای مدیریت مشارکتی استفاده کند. مدیر هر سازمان می‌تواند به روش‌های زیر نظرات کارکنان خود را بپرسد و مشارکت کارکنان را مشاهده کند.

1. مدیریت مشارکتی به روش مشاوره: در این روش، مدیر هر سازمان، قبل از اینکه تصمیمی بگیرد، نظر کارکنان را می‌پرسد، سپس باتوجه‌به نظراتی که دریافت کرده، ایده‌هایی که گرفته و پیشنهاداتی که کارکنان به آن‌ها دادند، می‌تواند برای گرفتن تصمیم نهایی اقدام کند.
2. روش تصمیم‌گیری مشترک در سازمان: مدیریت مشارکتی می‌تواند به روش تصمیم‌گیری مشترک در سازمان هم انجام شود؛ یعنی مدیر از کارکنان می‌خواهد درباره یک موضوع نظر بدهند و ایده‌های خود را بیان کنند.
3. اگر شرکت به‌صورت مشارکتی و سهامی باشد و کارکنان هم در سهام شرکت شریک باشند، در واقع شرکت متعلق به کارکنان هم هست؛ بنابراین همه افراد مسئولیت یکسان دارند و به‌عنوان یک سهام‌دار شرکت باید نظر خود را برای تصمیم‌گیری‌ها اعلام کنند.

4. مهارت‌های مدیریت مشارکتی

برای اینکه مدیریت مشارکتی شما در سازمانتان مؤثر واقع شود و بتوانید نتیجه خوبی از آن دریافت کنید، باید کارکنانی داشته باشید که قابلیت‌های خاصی داشته باشند برای مثال:

• کسانی که دارای مهارت رهبری هستند بهتر می‌توانند ایده‌پردازی کنند، در کارها مشارکت کنند و برای حل مشکلات سازمان ایده‌پردازی کنند. این افراد کسانی هستند که ریسک‌پذیرند و قاطعانه درباره کارها نظر می‌دهند؛ بنابراین به‌راحتی می‌توانید به آن‌ها اعتماد کنید و از مهارت‌های آن‌ها استفاده کنید.
• روابط‌عمومی بالا و مهارت برقراری ارتباط با سایر کارکنان سازمان هم یک نوع مهارت بسیار مهم است. این مهارت می‌تواند سبب ایجاد یک فضای کاملاً دوستانه و صمیمی در سازمان شود و درنهایت کارکنان می‌توانند بدون نگرانی، نظرات واقعی و ایده‌های خود را بیان کنند و بدون ترس از سرزنش ایده‌های خود را بیان کنند. این افراد می‌توانند بقیه کارکنان را تشویق کنند که ایده‌پردازی کنند و نظرات خود را بیان کنند. در مدیریت مشارکتی، موفقیت گروهی بسیار مهم‌تر از موفقیت فردی است پس باید گروهی موفق داشته باشید که بتوانید از آن‌ها برای پیشبرد اهداف کلی سازمان کمک بگیرید.

5. استراتژی‌های اجرایی مدیران برای مدیریت مشارکتی

استراتژی‌های زیادی برای مدیریت مشارکتی در سازمان وجود دارد که مدیران می‌توانند از آن‌ها کمک بگیرند و بر اساس اهداف و عملکردی که دارند از هر کدام که خواستند استفاده کنند برای مثال:

1.5. درنظرگرفتن نظرات و ایده‌های مختلف (نظرسنجی)

مدیران و سرپرستان هر سازمان، به جستجوی نظرات می‌پردازند؛ یعنی درباره هر موضوعی که در سازمان وجود دارد و مشکلات سازمان از کارکنان نظر می‌خواهند، ایده‌های آن‌ها را دریافت می‌کنند و برای تصمیمات به دنبال راه‌حل می‌گردند. هر کسی که در سازمان کار می‌کند می‌تواند نظر خود را بیان کند و یک دیدگاه به سازمان بدهد؛ بنابراین این نظرسنجی می‌تواند یک روش برای مدیریت مشارکتی باشد.

اما چگونه می‌توان نظرسنجی انجام داد؟ امروزه انجام نظرسنجی به‌صورت سنتی در سازمان‌های بزرگ امکان‌پذیر نیست به همین دلیل بهتر است از یک سیستم مکانیزه برای نظرسنجی در سازمان خود استفاده کنید. من به شما سیستم نظرسنجی داتیس را پیشنهاد می‌کنم. با کمک این سیستم، می‌توانید به‌صورت کاملاً مکانیزه، ذهن کارکنان خود را بخوانید و با ایده‌ها و پیشنهادهای آن‌ها آشنا شوید و در تصمیم‌گیری‌های سازمان خود، از نظرات کارکنان استفاده کنید و ایده‌های خلاقانه و جذاب بگیرید.

2.5. ارائه اطلاعات به کارکنان سازمان

هر سازمانی با هر عملکردی که داشته باشد، نیازمند بهبود عملکرد کارکنان است. کارکنان در هر سازمان می‌توانند اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد سازمان، اهداف و نتایجی که به دنبال آن هستند به دست آورند، این اطلاعات می‌تواند به کارکنان کمک کند که بهتر بتوانند ایده‌پردازی کنند و برای سازمان و مشکلاتی که دارند تصمیم بگیرند. هر چقدر آگاهی کارکنان از عملکرد سازمان بیشتر باشد، بهتر می‌توانند درباره مشکلات اظهارنظر کنند.

3.5. ایده‌پردازی و استفاده از روش‌های خلاقانه برای حل مشکلات سازمان (ایده و پیشنهادها)

هر سازمانی برای اینکه به اهداف خود برسد و بتواند به نحو احسن از مدیریت مشارکتی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند، از کارکنان خود می‌خواهد که ایده‌هایی خلاقانه بدهند، سپس با جمع‌آوری ایده‌ها و بررسی آن‌ها، می‌تواند  برای حل مشکلات سازمان خود، اقدامات لازم را انجام دهد. هر چقدر روابط در سازمان شما صمیمانه‌تر باشد، بهتر می‌توانید برای ارتباط با کارکنان و دریافت ایده‌ها و نظرات آن‌ها اقدام کنید. همچنین اگر فضای سازمان شما صمیمانه‌تر باشد، کارکنان هم راحت‌تر می‌توانند ایده‌ها و بازخوردهای خود را بیان کنند. پس دقت کنید، روابطی که با کارکنان خود در سازمان برقرار می‌کنید، می‌تواند کیفیت ایده‌هایی که دریافت می‌کنید را بیشتر کند.

برای اینکه بتوانید یک فضای کاملاً مطلوب در سازمان خود برقرار کنید، باید به نظرات و پیشنهادها و انتقادات کارکنان خود هم اهمیت بدهید؛ بنابراین به یک سیستم برای دریافت انتقادات، پیشنهادها و ایده‌های کارکنان و حتی مشتریان نیاز دارید تا بتوانید با کارکنان و مشتریان خود ارتباط برقرار کنید و سیستمی مشتری‌مدار داشته باشید.

نظام پیشنهادها، یکی از سیستم‌هایی است که می‌توانید با کمک آن، ارتباط بین مدیر و کارمند را بیشتر کنید، روابط را بهبود دهید و در نهایت مشارکت افراد را در سازمان خود بیشتر کنید همچنین احساس تأثیرگذاری و مفیدبودن در کارمندان خود ایجاد کنید. برای اینکه با سایر مزایای سامانه نظام پیشنهادهای داتیس آشنا شوید می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید و اطلاعات تکمیلی را مشاهده کنید.

4.5. استفاده از کسانی که قابلیت رهبری دارند (ارزیابی عملکرد)

کسانی که قابلیت رهبری دارند یعنی می‌توانند یک تیم را به‌خوبی هدایت و رهبری کنند بهتر می‌توانند در مدیریت مشارکتی به شما و سازمانتان کمک کنند پس سعی کنید افرادی را در سازمان خود استخدام کنید که قابلیت رهبری داشته باشند و یا قبلاً تجربه آن را داشته باشند. کسانی که بتوانند یک تیم را رهبری کنند، قطعاً روابط‌عمومی بالایی دارند، بهتر می‌توانند با افراد سازمان ارتباط برقرار کنند و این ارتباطی که برقرار می‌کنند می‌تواند صمیمیتی بین آن‌ها ایجاد کند که در نهایت سبب ایجاد یک فضای دوستانه می‌شود و کارکنان بدون ترس و خجالت می‌توانند نظرات خود را بیان کنند. شما می‌توانید با نرم‌افزار ارزیابی عملکرد کارکنان در سازمان و باشگاه مشارکت کارکنان، تصمیم‌گیری‌های سازمان خود را هدفمندتر کنید و توانمندی سازمان را در ارائه خدمات، بیشتر کنید. همچنین می‌توانید عملکرد کارکنان را بسنجید و بر اساس توانمندی‌هایی که دارند سمت شغلی آن‌ها را در سازمان بهبود دهید.

5.5. برگزاری جلسات هفتگی یا ماهانه در تاریخ مقرر

شما باتوجه‌به سازمان و عملکردی که دارید می‌توانید جلسات هفتگی، ماهانه و یا جلساتی با تایم مقرر برگزار کنید تنها چیزی که مهم است منظم بودن جلسات است. شما باید سر تایم مقرر جلسه را برگزار کنید و به افراد سازمان خود، فرصت ایده‌پردازی و بیان‌کردن پیشنهادها خود را بدهید. این جلسات می‌تواند به‌صورت فردی یا تیمی باشد و در این جلسات برنامه‌ریزی لازم برای انجام کارها و اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان انجام شود.

6.5. برقراری یک محیط آموزشی

اگر سازمان شما طوری باشد که بتوانید یک محیط آموزشی در آن تشکیل دهید هم می‌توانید به کارکنان خود کمک کنید که توانایی خود را شکوفا کنند. برای مثال شما می‌توانید از یک فرد خبره در هر زمینه‌ای، بخواهید که یک سری از اصول کسب‌وکارتان را به کارکنان آموزش دهد، بدین صورت شما نیروهایی خواهید داشت که تخصص و مهارتی جدید یاد گرفتند؛ بنابراین دیگر نیازی به برون‌سپاری کارهای سازمان خود ندارید و می‌توانید باتوجه‌به تخصصی که به کارکنان اعطا می‌کنید، از آن‌ها برای پیشبرد اهداف سازمانتان استفاده کنید.