بلوک سقفی پلاستوفوم چیست؟
آخرین بروزرسانی: 30 خرداد 1403
دسترسی سریع به عناوین
بلوک سقفی پلاستوفوم چیست؟
مقدمه
بلوک سقفی پلاستوفوم یا همان پلی‌استایرن مدلی پلیمر مصنوعی است که از ماده‌ای پتروشیمی به عنوان مونومر استایرن ساخته می‌شود. پلی‌استایرن پلاستیکی، ارزان‌قیمت و مقاوم بوده و تنها پلی‌اتیلنی است که کاربرد آن در زندگی بشر رواج دارد. این ماده در سه مدل معمولی، مقاوم و انبساطی موجود است. با این مقدمه در ادامه ی این متن به بررسی این نوع بلوک خواهیم پرداخت. پس با ما همراه بمانید.
1. بلوک سقفی پلاستوفوم چیست؟
بلوک سقفی پلاستوفوم که بیشتر آن را به اسم یونولیت سقفی می‌شناسند امروزه جایگزین مناسبی برای بلوک‌های سیمانی سنگین به شمار می‌آیند. این نوع بلوک سقفی که به دلیل وزن سبکی که دارد بیشتر در سقف‌ها کاربرد دارد خصوصاً در اجرای سقف تیرچه یونولیت. بلوک سقفی پلاستوفوم یا پلی‌استایرن با کاهش میزان بار وارده سقف ساختمان در مقابل زلزله و عوامل جوی مقاوم بوده و آکوستیک مناسبی نیز هست.
بلوک‌های سقفی پلاستوفوم در ابعاد استاندارد متناسب با بازار کار و ضوابط آتش‌نشانی تولید می‌شود و اجرای آن نیز نیازمند افراد متخصص است. مهم‌ترین دلیلی که باعث محبوبیت بلوک پلاستوفوم شده قیمت مقرون‌به‌صرفه آن و ویژگی‌های استانداردی به‌علاوه وزن ناچیز این نوع بلوک سقفی است. ساختار پلاستوفوم یا پلی‌استایرن با مونومرهای استایرن است و از شاخص‌ترین ویژگی این ماده توزیع وزن مولکولی تحت شرایط پلیمریزاسیون است به زبان ساده بیان کنیم این ماده در برابر آب و رطوبت مقاوم است. به طور کل پنج مدل پلی‌استایرن پرکاربرد در بازار داریم که در ادامه به توضیح این موضوع خواهیم پرداخت.
انواع بلوک‌های سقفی پلاستوفوم (پلی‌استایرن)
2. انواع بلوک‌های سقفی پلاستوفوم (پلی‌استایرن)
بلوک‌های سقفی پلاستوفوم یکی از انواع پلی‌استایرن مورداستفاده در صنعت به شمار می‌آید و به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند.
1.2. بلوک‌های سقفی پلی‌استایرن بلورین (crystal polystyrene) – gpps
پلی‌استایرن بلورین دارای استحکام کششی و خمشی بالایی است، همچنین بیشترین کاربرد را در قالب‌گیری تزریقی دارد.
این مدل در تولید ظرف‌های یکبار مصرف، صنعت بسته‌بندی و صنایع دارویی و بهداشتی نیز استفاده می‌شود.
از مزایای این مدل می‌توان به قیمت مناسب، سفتی بالا و مقاومت در برابر اشعه گاما اشاره کرد.
2.2. بلوک‌های سقفی پلی‌استایرن انبساطی (expanded polystyrene) – eps
این مدل، بلوکی است که ما بیشترین سروکار داریم با آن داریم و در فرایند تولید این محصول، فومی به رنگ سفید حاصل می‌شود.
بلوک سقفی پلاستوفوم انبساطی خاصیت‌هایی چون وزن کم، عدم انتقال حرارت، جذب رطوبت به چشم نیامدنی، مقاومت بالا در برابر ضربه را در درون ساختار خود جای‌داده است.
از این نوع بلوک سقفی پلی‌استایرن اغلب در عایق‌سازی ساختمان استفاده می‌شود.
3.2. بلوک‌های سقفی پلی‌استایرن مقاوم در برابر ضربه (high impact polystyrene) – hips
این مدل بلوک پلاستوفوم معمولاً در تولید لوازم‌خانگی و الکتریکی، قاب تلویزیون، لوازم ورزشی کاربرد دارد و همان‌طور که از اسمش مشخص است مقاومت زیادی در برابر ضربه دارد.
این نوع قابلیت رنگ‌شدن دارد و به‌آسانی قالب‌گیری می‌شود.
نکته: این نوع بلوک‌ها با خاصیت‌های معمولی، نسوز، مخلوط و فشرده تولید و در سطح بازار پخش می‌گردند تا مصرف‌کنندگان متناسب با نیاز خود آنها را خریداری کنند.
4.2. بلوک سقفی برای سقف‌های تیرچه فلزی (کرومیت)
در فرآیند اجرای سقف‌هایی که بر پایه تیرچه فلزی (کرومیت) هستند از این نوع بلوک سقفی (یونولیت سقفی) استفاده می‌شود.
ابعاد و مشخصات بلوک سقفی کرومیت نیز در جدول زیر شرح داده شده است.
| وزن (گرم) | ارتفاع(سانتی متر) | عرض (سانتی متر) | طول (سانتی متر) |
| 1200 | 25 | 65 | 100 |
| 1200 | 30 | 65 | 100 |
5.2. بلوک سقفی برای سقف‌های تیرچه بتنی
در فرآیند اجرای سقف‌هایی که بر پایه تیرچه بتنی هستند جهت سبک سازی وزن سقف و سرعت و سهولت در اجرای آن از این نوع بلوک سقفی(یونولیت سقفی) استفاده می‌شود. ابعاد و مشخصات این نوع بلوک در جدول زیر شرح داده شده است.
| وزن (گرم) | ارتفاع(سانتی متر) | عرض (سانتی متر) | طول(سانتی متر) |
| 1200 | 25 | 50 | 200 |
| 1200 | 30 | 50 | 200 |
مزایای بلوک‌های پلاستوفوم
3. مزایای بلوک‌های پلاستوفوم
- از این مواد در ایجاد لایه ای تحت عنوان عایق حرارتیبه کار می رود. بدین شکل که بلوک‌های پلاستوفوم قرار می گیرند و سپس فضای خالی آن ها با بتن پر خواهد شد.
- استفاده از این بلوک‌ها مقرون‌به‌صرفه بوده و برای محیط‌زیست نیز آسیبی در پی ندارد، زیرا قابل بازیافتند.
- این بلوک‌ها عایق صوتی بسیار خوبی هستند و در نتیجه با کاهش انرژی مصرفی موردنیاز سبب صرفه‌جویی در انرژی و هزینه‌ها خواهند شد.
- بلوک پلاستوفوم نسبت به بلوک‌های سیمانی و بتنی مقرون‌به‌صرفه تر هستند.
- استفاده از بلوک‌های پلاستوفوم سبب کاهش مصرف بتن، تیرچه و فولاد در ساختمان شده و به علت وزن کمی که دارند حدود 30 درصد از حجم بتن را کم می‌کنند.
- بلوک‌های پلاستوفوم سازگار با محیط هستند و صد در صدشان پیش از بازیافتند.
- باتوجه‌به وزن کم بلوک‌های پلاستوفوم، به تیرهای بتنی کمتری نیاز بوده و ساختمان به طور طبیعی عایق خواهد شد.
- بلوک‌های پلاستوفوم در مقابل لرزش و پوسیدگی مقاوم بوده و فاقد هر نوع مواد مخرب ازن مانند سی اف سی ها هستند.
- مقاومت خوبی در مواجهه با باد و طوفان دارند.
- به علت این که به‌کاربردن این ماده سبب کاهش وزن سازه و در نهایت کاهش بار مرده ساختمان می‌شود، سبب کاهش مقدار انرژی مجذوب ساختمان در طی زمین‌لرزه نیز خواهد شد.
- به علت ویژگی‌های منحصربه‌فرد بلوک‌های پلاستوفوم می‌توان ساختمان‌های چندطبقه را سریع‌تر و ارزان‌تر نسبت به ساختمان های چند طبقه با آجر معمولی اجرا نمود.
- این بلوک‌ها را می توان در پروژه های اداری، مسکونی، تجاری و یا صنعتی به کار برد. در هر پروژه ساختمانی صرفه‌جویی در هزینه و زمان بسیار مهم است.
- به کمک این مواد علاوه بر افزایش سرعت ساخت، از طریق کاهش نیروی کار لازم و کاهش بتن مصرفی، در هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی خواهد شد.
4. معایب بلوک‌های پلاستوفوم
- عدم مقاومت بالا در برابر آتش
- قابل‌اشتعال در صورت رنگ‌کردن آنها
- عدم مقاومت در برابر بنزین، الکل و اتانول
- مقاومت ناپایدار در برابر نفوذ حشرات موذی
5. وزن یونولیت سقفی
وزن این محصول بر اساس دانسیته آن مشخص می‌شود. اصولاً دانسیته یونولیت بین 7 تا 8 کیلوگرم بر مترمکعب می‌شود. متأسفانه بعضی از تولیدکنندگان از ناآگاهی و عدم اطلاع خریداران سو استفاده می‌کنند و محصولاتی که با مواد اولیه بی‌کیفیت و نامرغوب تولید شده‌اند را با دانسیته 10 یا 12 کیلوگرم می‌فروشند. نکته مهم که باید به آن توجه کرد که دانسیته زیر 7 کیلوگرم در مترمکعب برای سقف به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود؛ چون مناسب نیست.
وزن یونولیت ارتفاع ۲۵ * عرض ۵۰ * طول ۲۰۰ سانتی‌متر (مخصوص تیرچه سفالی فندوله ای، پاشنه بتنی و پیش‌تنیده) با دانسیته ۱۲ هر قالب = ۲/۵۰۰ کیلو
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۱۱ هر قالب = ۲/۳۵۰ کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۱۰ = ۲
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۹ = ۱/۸۰۰
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۸ = ۱/۶۰۰
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۷/۵ = ۱/۴۵۰
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۷ = ۱/۲۵۰
وزن یونولیت ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ (مخصوص تیرچه‌های کرومیت و نیازیت ( فلزی ) با دانسیته ۱۲ هر بلوک = ۱/۸۰۰ کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۱۱ = ۱/۶۵۰
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با داسیته ۱۰ = ۱/۴۰۰
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۹ = ۱/۲۰۰
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۸ = ۱/۱۰۰
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۷/۵ = ۱
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۷ = ۹۰۰ گرم
نکات مهم در انبارکردن بلوک‌های پلاستوفوم
6. نکات مهم در انبارکردن بلوک‌های پلاستوفوم
- این بلوک‌ها باید در محل کارگاه و دور از هر نوع مواد اشتعال‌زا مانند رنگ‌ها، حلال‌ها یا زباله‌های قابل‌اشتعال قرار بگیرند.
- محل نگهداری از بلوک‌های سقفی پلاستوفوم باید فاقد هر نوع احتمال ریزش یا تماس براده‌های داغ یا جرقه‌های ناشی از جوشکاری باشد.
- بهتر است محل انبار دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا در صورت آتش‌سوزی، از حریق احتمالی در محل انبار جلوگیری گردد.
- بهتر است از انبارکردن بلوک‌ها به حجم بالاتر از 60 متر مکعب بپرهیزید.
- تمامی کارگران و کارکنان باید توجه نمایند که از هر نوع شعله مانند سیگار در محل انبار استفاده نکنند.
- حتماً تعدادی کپسول آتش‌نشانی در نزدیکی محل انبار نگهداری شود.
7. استاندارد پلاستوفوم سقفی
استاندارد پلاستوفوم سقفی به دستورالعمل‌هایی گفته می‌شود که در مورد ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، تولید، طراحی و ابعاد پلاستوفومهای سقفی تدوین شده است. مانند هر محصول ساختمانی دیگر، برای تولید پلاستوفوم سقفی نیز باید از استانداردها و دستورالعمل‌های جهانی پیروی کرد. استاندارد پلاستوفوم سقفی ASTM با کد E2430 برای تولید انواع پنل‌های پلاستوفوم سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر اساس مصوبه مؤسسه استاندارد، استفاده از بلوک پلاستوفوم سقفی استاندارد باید جهت قالب‌بندی داخل تیرهای T شکل و نیز قالب زیرین در بتن‌ریزی درجا استفاده شود، نه به‌عنوان ماده‌ای که مقاومت ساختمان را بالا می‌برد. بااین‌حال بلوک‌های پلاستوفوم سقفی باید قادر به تحمل ضربه‌های ناشی از حمل‌و‌نقل متعارف و نیروهای ناشی از عبور و مرور در زمان بتن‌ریزی باشند.
بلوک‌های پلاستوفوم سقفی در دو نوع دارای شیار و بدون شیار در قسمت زیرین تولید می‌شوند. بر اساس تأکید مؤسسه استاندارد فرآورده‌های پلی‌استایرن منبسط شده مورداستفاده در ساختمان باید از نظر مقاومت در برابر آتش، از نوع خود خاموش شو یا کند سوز باشد و اگر 15 ثانیه در معرض آتش قرار بگیرد، میزان پیشروی شعله در مدت 20 ثانیه کمتر از 150 میلی‌متر باشد.
همچنین بر روی تمام صفحات و بلوک‌های پلاستوفومهای استاندارد باید علامت یا نام تجاری تولیدکننده، نوع، ابعاد و تاریخ تولید آن قید شده باشد.
در متن استاندارد ملی بلوک‌های پلاستوفوم سقفی استاندارد، موارد فنی نحوه کارگذاشتن این بلوک‌ها در سقف طبقات قید شده است. از جمله اینکه برای حفاظت از بلوک پلاستوفوم سقفی استاندارد و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیر سقف به‌وسیله پوشش مناسب محافظت شود. پوشش باید به تیرها و تیرچه‌ها متصل و مهار شود. اتصال مستقیم به بلوک پلاستوفوم سقفی استاندارد (مانند گچ‌کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی) به‌تنهایی قابل‌قبول نیست. همچنین اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی (اعم از معمولی یا دارای انواع شیار) به‌تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به‌هیچ‌وجه مجاز نبوده و ضرورتا باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه‌ها (نظیر سامانه راپیتس) استفاده شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
جهت آشنایی کامل با “بلوک سقفی پلاستوفوم” به جزوه “انواع سقف” و جهت آشنایی بیشتر با قوانین و ضوابط مربوط به این مقاله “مبحث هشتم: طرح و اجرای ساختمان‌های با مصالح بنایی | ویرایش سال ۱۳۹۸” در پکیج “مباحث مقررات ملی ساختمان” در بخش گنجینه فایل وب‌سایت مراجعه فرمایید.
