وظایف مهندس مشاور در مناقصات

مقدمه

حضور مهندسین مشاور در پروژه‌های عمرانی اهمیت زیادی دارد و با بر دوش کشیدن مهندسی و علمی پروژه، اگر مشکلی در طراحی و اجرا به وجود آید، توسط این افراد رفع خواهد شد. بر اساس حجم و نوع پروژه ممکن است کار مهندسان صرفاً علمی، فنی، هماهنگی یا مدیریتی باشد.

مشاور با تخصص کامل در زمینه‌های برنامه‌ریزی و هدایت پروژه، توانایی طراحی، احیا و اصلاح زیرساخت‌های دولتی و خصوصی را دارد. بر همین اساس در زمینه‌های مختلف مکانیک، شیمی، محیط‌زیست، صنایع و کشاورزی، مهندسی عمران، برق و ژئوتکنیک فعالیت می‌کند.

از دیگر رشته‌هایی که این افراد متخصص می‌توانند در آن فعالیت کنند شامل بوم‌شناسی، زمین‌شناسی، علوم طبیعی، اقتصاددان، نقشه‌بردار، متخصص ساخت‌وساز و مذاکره، معمار، برنامه‌ریز و غیره هستند.

بنابراین، مشاورین بر اساس دانش و تخصصی که دارند می‌توانند به بهینه‌شدن و ایمنی سازه‌های ساختمانی و برنامه‌ریزی و طراحی کمک کنند. سود کار آن‌ها نصیب همگان خواهد شد و شهر زیبایی و نمای امن و بهتری به خود خواهد گرفت.

1. مهندس مشاور

مهندسان مشاور، افرادی هستند که در حوزهٔ ساختمان‌سازی فعالیت می‌کنند و وظیفهٔ اصلی‌شان، طراحی و برنامه‌ریزی برای ساخت پروژه‌های عمرانی است.

در واقع اگر یک ساختمانی به‌درستی ساخته می‌شود و ایمن است، به دلیل کنترل‌هایی است که مهندس مشاور روی پروژه اعمال می‌کند. در واقع، مهندسان مشاور به دنبال ایرادهای فنی ساختمان می‌گردند. هیچ مشکلی از زیر دست یک مهندس مشاور خوب درنمی‌رود و در نهایت همه مطمئن می‌شوند که سازه‌ای سالم و ایمن ساخته شده است.

این کنترل‌ها و ایراد یابی، از همان زمانی که طرح اولیه ساختمان تهیه می‌شود، آغاز شده و تا مراحل نهایی اجرای پروژه، ادامه پیدا می‌کند.

اما سؤال این جاست که تحصیلات یک مهندس مشاور چیست؟ واقعیت این جاست که مهندسان مشاور می‌توانند از تمام رشته‌های مهندسی باشند. برای انتخاب بهترین مهندس مشاور باید به نوع پروژه دقت داشته باشید.

آیا پروژه‌ی شما احداث یک کانال آب است یا مربوط به نیروگاه‌های برق می‌شود؟ آیا پروژه‌ی عمرانی مربوطه، در خصوص کشاورزی است یا صنعت؟

هر یک از این پروژه‌های عمرانی به مهندس مشاور مرتبط نیاز دارد. در نتیجه ممکن است مهندس مشاور، فارغ‌التحصیل رشته‌های کشاورزی، برق یا…باشد.

اما در خصوص ساختمان‌سازی، حتماً باید مهندس شما دارای تحصیلات عمران، معماری و…باشد.

برخی از این مهندسان به شکل عملی و فنی وارد پروسه ی ساخت پروژه می‌شوند. برخی دیگر نیز، صرفاً وظایف مربوط به مدیریت و هماهنگی را به عهده می‌گیرند.

به‌طورکلی، مهندس مشاور بسته به نوع پروژه انتخاب می‌شود!

2. خدمات مهندس مشاور

1.2. مشاوره ی اقتصادی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های هر پروژه‌ای، مسائل مربوط به اقتصاد آن است. هزینه‌های پروژه باید به‌دقت محاسبه شوند و از هر راهی برای کاهش هزینه‌ها استفاده شود. یک مهندس مشاور می‌تواند به‌خوبی هزینه‌ها را تخمین زده و بهترین راهکارها را به سازندگان پروژه ارائه کند.

به‌طورکلی، مهندس بعد از تحقیقات فراوان روی بخش‌های مختلف یک پروژه می‌تواند خدمات زیر را در حوزه ی مشاوره اقتصادی ارائه کند:

• آیا پروژه مزبور، توجیه اقتصادی دارد؟
• آیا این پروژه به هزینه‌هایی که برای اجتماع، محیط‌زیست و…به بار می‌آورد، می‌ارزد؟
• آیا اساساً امکان اجرای این طرح وجود دارد؟
  در بخش دیگری از مشاوره‌هایی که مهندس می‌تواند ارائه کند، ارائه خدمات مهندسی و آماری است. بعد از آن به سنجش ارزش طرح می‌پردازد و در این مسیر ممکن است از مطالعات کاربردی و بنیادی زیادی صورت بگیرد.
  به‌هرحال، یک مهندس مشاور بسته به نوع پروژه باید راهکارهای در چنته داشته باشد تا بتوان با استفاده از آن‌ها، هزینه‌های پروژه را کاهش داد.
  در نهایت، نتیجه تمام این تحقیقات و مطالعات به دست سازندگان و سرمایه‌گذاران می‌رسد و آن‌ها بسته به نتیجه آن، تصمیم می‌گیرند که پروژه را آغاز کنند یا خیر!

2.2. مشاوره فنی و مهندسی

یکی از ابعاد بسیار مهم هر یک از پروژه‌های عمرانی، ابعاد فنی و مهندسی است که باید به حرفه‌ای‌ترین شکل ممکن صورت بگیرد. به همین دلیل است که مهندس مشاور، می‌تواند در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد.
در پروسه مشاوره ی فنی و مهندسی، مهندس موارد زیر را بررسی می‌کند:

• آیا استانداردها و معیارهای فنی اجرا شده و ضوابط موردنیاز، آماده هستند؟!
• طراحی مفهومی پروژه را بررسی می‌کند.
• بر اجرای پروژه نظارت می‌کند.
• کنترل مهندسی

هر یک از این بخش‌ها باعث می‌شود که پروژه به‌خوبی پیش برود و سازه‌هایی، استاندارد و مقاوم شود.

3.2. مشاوره مدیریتی

شاید برایتان عجیب باشد؛ اما یک مهندس مشاور می‌تواند مدیریت پروژه را نیز به عهده بگیرد و یا در این زمینه، مشاوره‌هایی به سازندگان و سرمایه‌گذاران ارائه کند!

مهندس مشاور در حوزه مدیریت پروژه، تجارب خوبی دارد که می‌توانند در روند پروژه به کار بیایند.

برخی از حوزه‌های مدیریتی مهندس مشاور شامل موارد زیر می‌شود:

• کنترل پروژه و برنامه‌ریزی دقیق برای اجرای آن
• مدیریت طرح اجرایی
• قواعد طراحی و کیفیت موردنیاز را پیاده‌سازی می‌کند
• آموزش نیروهای انسانی و برنامه‌ریزی برای توسعه‌دادن منابع انسانی

به‌طورکلی، مهندس مشاور می‌تواند از ابتدای پروژه تا انتهای آن را برنامه‌ریزی و مدیریت کند.

3. وظایف مهندس مشاور

1.3. جمع‌آوری اطلاعات و مطالعات اولیه

یک مهندس مشاور، بازوی تحقیقاتی و عملیاتی پروژه است. به‌طورکلی، مهندس مشاور در دو حیطه می‌تواند مطالعات اولیه را دنبال کند:

• شناخت و بررسی‌های اولیه

در ابتدا، مهندس باید بتواند شناخت درستی نسبت به پروژه داشته باشد و بررسی‌های اولیه را انجام دهد. در این میان، مهندس مشاور با کارفرما صحبت خواهد کرد و مذاکرات اولیه را سپری می‌کند. پس از رسیدن به جمع‌بندی در خصوص پروژه، مراحل بعدی تحقیقات شروع می‌شود.

مهندس مشاور تمام متریال پروژه و اطلاعات مربوط به آن را در اختیار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب می‌تواند تصویر دقیق و روشنی از وضعیت پروژه در آینده داشته باشد.

در گام بعدی نوبت به انتخاب مصالح ساختمانی می‌رسد. این یکی از اصلی‌ترین وظایف مهندس مشاور است. هر یک از پروژه‌های عمرانی نیازمند مصالح خاصی هستند. در نتیجه مهندس باید باتوجه‌به نیاز پروژه، بهترین مصالح را انتخاب کرده و به کار بگیرد.

در مرحله بعد، تعداد نیروهای انسانی مشخص می‌شود. نیروهای انسانی اصلی‌ترین بخش‌های پیشبرد یک پروژه هستند؛ بنابراین باید بادقت انتخاب شوند. طبیعتاً بهترین کسی که قادر به انتخاب نیروهای انسانی پروژه است، مهندس مشاور است.

بعد از آن، مهندس مشاور باید مشخص کند که ابعاد و اشل پروژه چقدر است و چه بخش‌هایی را باید به آن اضافه یا کم کرد.

در گام‌های نهایی مطالعات اولیه، مهندس مشاور یک طرح کلی از پروژه آماده می‌کند و در نهایت، هزینه‌های مربوط به پروژه را برآورد می‌کند.

این بخش‌های مهمی از تحقیقات مهندس مشاور است. بدون این اطلاعات، آغازکردن یک پروژه کاری بیهوده است و احتمال شکست را بالا می‌برد.

• آماده‌سازی طرح‌های اولیه

بعدازاین که شناخت اولیه صورت گرفت، نوبت به تهیه طرح‌های اولیه می‌رسد. مهندس مشاور باید نیازهای کنونی یک پروژه را تشخیص داده و بر اساس زمان‌بندی دقیق، آن‌ها را برطرف کند. همچنین باید در خصوص شیوه‌های تأمین مالی و اعتبار موردنیاز پروژه، صحبت‌هایی صورت بگیرد.

در این مرحله است که مهندس مشاور با استفاده از تجارب خود می‌تواند هزینه‌ها را کاهش بدهد.

2.3. مطالعات تفصیلی

یکی دیگر از وظایفی که مهندسان مشاور به عهده می‌گیرند، مطالعات تفصیلی است.

به این معنی که قبل از هر چیزی باید مطالعات مربوط به زمین‌شناسی و هواشناسی محل ساخت پروژه را بررسی کنند. مثلاً در برخی از نقاط نمی‌توان سازه‌ای را بنا کرد چرا که میزان فرونشست خاک محل بسیار بالاست و ساخت هر گونه‌سازه‌ای می‌تواند خطرناک باشد. یا احتمال دارد که محل ساخت پروژه، سفره‌های زیرزمینی آب وجود داشته باشد که در این شرایط، امکان ساخت‌وساز نیست. بررسی این مشکلات به عهده مهندس مشاور است.

در گام بعدی، باید از لحاظ انشعاباتی مثل شبکه فاضلاب و توزیع برق نیز همه چیز بررسی و مهیا شود.

در مرحله آخر نیز باید شرایط محل و عموم مردمی که ساکن آن جا هستند، بررسی شود.

3.3. آماده‌سازی سندهای مناقصه

بعد از نوبت به آماده‌سازی مناقصه می‌رسد. مشخصات فنی پروژه باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که حداقل سه پیمانکار بتوانند در مناقصه شرکت داشته باشند.

دومین وظیفه مهندس مشاور در پروسه مناقصه این است که به شرکت‌کنندگان، تمام شرایط و مراحل مناقصه را اعلام کند و خاطرنشان سازد که تمام داوطلبان باید بتوانند که برنامه‌های خود را به کارفرما، پیمانکار و مشاور مهندس عرضه کنند. درصورتی‌که مغایرتی با پروژه داشته باشند، انعطاف‌پذیری لازم برای تغییر آن را نیز داشته باشند.

همچنین مهندس مشاور است که پیمانکاران را انتخاب می‌کند و بر روند اجرای کارشان نظارت خواهد داشت.

در نهایت، دوباره یادآوری می‌کنیم که تمام وظایف نظارت و کنترل بر عهده مهندس مشاور خواهد بود؛ بنابراین در تمام جنبه‌های پروژه دخیل است و نظارت دارد.

لازم به ذکر است که خود این بخش‌ها نیز به صدها وظیفه کوچک دیگر تقسیم می‌شوند که همه‌شان بر عهده مهندس مشاور است.

4. وظایف مهندس مشاور در مناقصات

این که مهندسان مشاور چه نقش و وظیفه‌ای در چرخه فعالیت صنعت دارند و حضور آنها چه منافعی دارد، نظر عده‌ای از متخصصان این صنعت را به خود جلب کرده است. برای شناخت خدمات و وظایف گروه مهندسان مشاور، مراحل انجام کار آن‌ها به شرح زیر آورده می‌شود .
لازم به توضیح است که وظایف تشریح شده مربوط به مهندسان مشاوری است که مشاوره طرح‌های عمرانی را برای کارفرما انجام می‌دهند و حدود خدمات و شرح وظایف مهندسین مشاور که عهده‌دار وظیفه مشاوره برای پیمانکاران هستند متفاوت خواهد بود.

مرحله اول – مطالعات مقدماتی
مرحله دوم – انجام مطالعات تفصیلی و تهیه اسناد مناقصه
مرحله سوم – انجام مناقصه و نظارت

1.4. مرحله اول – مطالعات مقدماتی

الف – شناسایی و بررسی اولیه
ب – تهیه طرح مقدماتی

• الف – شناسایی و بررسی اولیه
  1-   مذاکره و تبادل نظر با کارفرما و کسب اطلاعات از نیازمندی‌های طرح
  2-   مطالعه و بررسی نیازمندی‌های کنونی و آتی طرح
  3- تحقیق و بررسی در مورد مصالح ساختمانی محلی، لوازم و تجهیزات و تأسیسات، نیروی انسانی و همچنین پیش‌بینی نوع مصالح اصلی و تأسیسات ساختمان که مورداستفاده قرار خواهد گرفت
  4-   تعیین فضاها و سطوح لازم، مقیاس‌ها و روابط بین قسمت‌ها و اجزاء تشکیل‌دهنده طرح
  5-   تهیه نقشه‌های شماتیک
  6-   تهیه یک برآورد اولیه از هزینه اجرای طرح
• ب – تهیه طرح مقدماتی
  1- بــررسی راه‌حل‌های مختلف و تعیین بهترین و مناسب‌ترین آن‌ها باتوجه‌به اعتباراتی که برای اجرای طـرح پیش‌بینی‌شده است در این بررسی باید نهایت کوشش برای صرفه‌جویی صورت گیرد.
  2- مهندس مشاور در طرح مقدماتی باید نیازهای کنونی را تعیین کرده و طرح مقدماتی را که شامل این قسمت‌ها است تنظیم و برای تصویب کارفرما تسلیم کند:
  الف – اطلاعات درباره نیاز‌های کنونی و گزارش توجیهی درباره طرح پیشنهادی شده
  ب – ذکر مشخصات اصلی اجزای طرح و تنظیم صورت برآورد هزینه باتوجه‌به حدود خدمات موضوع قرارداد
  ج   – نقشه‌های مربوط به طرح مقدماتی
  د   – گزارش ضمیمه از قبیل نتایج آزمایش‌های خاک، آب، آبده چاه و…
  هـ   – زمان تقریبی لازم برای اجرای مراحل مختلف طرح و برنامه در مرحله دوم

تذکر: هنگام تنظیم طرح مقدماتی، تأمین هماهنگی طرح با سایر طرح‌های مشابه و همچنین توسعه آینده مراعات خواهد شد. در ضمن در موقع تنظیم طرح مقدماتی باید کمیت و کیفیت نیروی انسانی در حوزه عملیات طرح مربوط چه از نظر اجرای طرح و چه از نظر بهره‌برداری آینده موردتوجه مشاور قرار گیرد و توصیه لازم را به کارفرما بکند.

2.4. مرحله دوم: انجام مطالعات تفصیلی و تهیه اسناد مناقصه

خدمات و وظایف مهندس مشاور در مرحله دوم به این شرح است:
1- بررسی کامل و جامع درباره مصالح و سایر منابع محلی و مسائل مربوط به زمین‌شناسی، هواشناسی، آب آشامیدنی، آب‌های زیرزمینی، تأمین و توزیع برق، شبکه فاضلاب و سوخت و سایر شرایط مهم عمومی و محلی که برای تهیه پروژه و اخذ تصمیم راجع به خصوصیات آن لازم است.
2-   تهیه مشخصات فنی عمومی و خصوصی و تهیه جدول مقادیر کار
تبصره 1- مهندس مشاور باید مشخصات فنی را طوری تنظیم کند که لااقل سه پیمانکار یا سازنده یا پیشنهاددهنده، بتوانند در مناقصه شرکت کنند.
تبصره 2- مهندس مشاور همچنین باید در مورد تجهیزات در شرایط پیمان متذکر شود که نظارت بر ساخت و آزمایش محصول، باید به‌وسیله کارفرما یا مؤسسات فنی دارای صلاحیت که به‌عنوان نماینده کارفرما انتخاب می‌شوند انجام شود و پیمانکار موظف به همکاری دراین‌خصوص است .
تبصره 3 – در شرایط مناقصه باید دستور داده شود که پیشنهاددهندگان در مناقصه برنامه کلی کار خود را که بعداً‌ با توافق بین کارفرما و مهندس مشاور و پیمانکار قابل‌اصلاح خواهد بود به‌ضمیمه اسناد مناقصه تنظیم کنند

3.4. مرحله سوم: انجام مناقصه و نظارت

شروع مرحله مناقصه و نظارت با ابلاغ کتبی کارفرما خواهد بود. این مرحله خود شامل سه قسمت اساسی است:
اول – انجام مناقصه و تعیین پیمانکار یا پیمانکاران
دوم – نظارت بر اجرای کار
سوم – نظارت در دوره نگهداری

• اول – انجام مناقصه و تعیین پیمانکار یا پیمانکاران
  الف – مهندس مشاور موظف است پس از دریافت دستور کتبی کارفرما مبنی بر شروع مرحله مناقصه و نظارت با رعایت کلیه مقررات معمول، تشریفات انتخاب، دعوت از پیمانکاران برای مناقصه، قیاس پیشنهادها، تهیه گزارش توجیهی نتیجه مناقصه و تعیین برنده را بر اساس دستورالعمل‌های مربوطه به‌این‌ترتیب انجام دهد:
  1- در مورد شرکت‌های واجد صلاحیت تحقیق کرده با سازمان‌های ذی‌صلاح و کارفرما در انتخاب پیمانکاران همکاری کند.
  2-در مهلت مقرر به پیمانکاران انتخاب شده برای شرکت در مناقصه‌ها دعوت‌نامه بفرستد.
  3- نسخه‌های کافی از اسناد مناقصه را به شرکت‌های دعوت شده بدهد . (بهای اسناد مناقصه که مهندس مشاور به شرکت‌کنندگان در مناقصه می‌فروشد با موافقت قبلی کارفرما تعیین خواهد شد).
  4- در صورت مراجعه اطلاعات اضافی و توضیحات کافی را در اختیار شرکت‌کنندگان در مناقصه قرار دهد (‌اطلاعات اضافی باید در اختیار تمام شرکت‌کنندگان گذاشته شود).
  5-اصلاحیه‌های لازم برای اسناد مناقصه را پس از دریافت مصوبه لازم، صادر کند.
  6-در کمیسیون‌های مختلف مربوط به مناقصه شرکت کند.
  7-از وضع پیشرفت مناقصه گزارش تهیه کرده و ارائه کند.
  8-با کارفرما در مذاکره با برنده مناقصه همکاری کند.
  ب – کارفرما پس از بررسی گزارش مشاور، برنده مناقصه را تعیین و اعلام می‌کند و پس از آن مهندس مشاور نسخه‌های پیمان و پیوست‌های آن را صادر می‌کند.
  ج – کارفرما پس از امضای پیمان، نسخه‌هایی از آن را به مشاور برای مبادله با پیمانکار می‌دهد.
• دوم – نظارت بر اجرای کار
  1-   مهندس مشاور باید برنامه تفصیلی اجرایی پیشنهادی پیمانکار را که باید بر اساس برنامه کلی کار باشد پس از رسیدگی و اصلاح و تأیید کارفرما به پیمانکار ابلاغ کند .
  2- مهندس مشاور باید طبق نقشه‌ها و مدارک، اراضی و نقاط اصلی کار را ضمن صورت‌مجلس به پیمانکار تحویل دهد.
  3- مهندس مشاور باید نقشه‌ها، محاسبات، طراحی‌ها و روش‌های آزمایش مربوط به تجهیزات مختلف موضوع پیمان را قبل از اقدام پیمانکار به سفارش، رسیدگی و تأیید کند و مطمئن شود که مارک محصولات و مشخصات آن‌ها با مشخصات تجهیزاتی که پیمانکار به‌ضمیمه پیشنهاد خود ارائه کرده است یکسان باشد.
  4- مهندس مشاور هنگام تحویل تجهیزات به کارگاه و نصب آن‌ها موظف است آن‌ها را بازرسی کرده و آن‌ها را از نظر کیفیت و کمیت با مشخصات تأیید شده قبلی تطبیق دهد.
  5-   باید از تمام دستورها و مکاتبه‌ها با پیمانکار و نقشه‌ها نسخه‌ای برای کارفرما بفرستند.
  6- مهندس مشاور باید نظارت کار را با کارکنان خود که به طور مرتب تمام فعالیت‌ها را بازدید می‌کنند انجام دهد. مطابق بودن عملیات پیمانکاران را با مشخصات منضم به قرارداد نظارت کند و تصدیق کند که کار طبق مشخصات انجام شده است.
  7- مشاور موظف است پس از اندازه‌گیری کارهای انجام شده صورت‌وضعیت‌های تهیه شده از سوی پیمانکاران و نیز تعدیل صورت‌وضعیت‌ها را رسیدگی و گواهی کند.
  8- مشاور موظف است گزارش‌های تفصیلی و جامع ماهیانه از جریان عملیات را به همراه نمودارهای لازم و صورت هزینه‌های انجام شده و برآورد مبالغ موردنیاز برای اتمام بقیه کارها تهیه و تنظیم کرده و ارائه دهد.
  9- مشاور موظف است بر قراردادهای پیمانکاران جزء در هماهنگی با برنامه زمان‌بندی کلی پروژه نیز نظارت و دقت کافی داشته باشد.
  10- مشاور موظف است فعالیت‌های پیمانکاران را در مقاطع مختلف ارزیابی کرده و در صورت هماهنگ نبودن آن‌ها با زمان‌بندی پروژه اخطاریه کتبی برای پیمانکاران صادر کند.
  11- کمک و همکاری حین اجرای عملیات با کارفرما برای حل‌وفصل دعاوی و اختلافاتی که ممکن است بر اثر اجرای قراردادهای مربوط بین پیمانکار و کارفرما در زمان اجرای عملیات به وجود آید.
  12- مهندس مشاور پس از اطمینان از این که عملیات موضوع قرارداد با پیمانکاران طبق مفاد قرارداد مربوط به پایان رسیده و قابل‌تحویل است تحویل موقت یا قطعی را پیشنهاد می‌کند و در کمیسیونی که برای تحویل تشکیل خواهد شد شرکت می‌کند .
  13- مهندس مشاور پس از پایان کار و انجام تشریفات تحویل موقت، صورت‌وضعیت قطعی را که به‌وسیله پیمانکار تهیه شده و شامل تمام محاسبه‌ها و اندازه‌گیری‌های نهایی و سایر مدارک لازم است رسیدگی و به کارفرما می‌دهد.
  14-   تهیه گزارش نهایی طرح
• سوم – وظایف مهندس مشاور در دوره نگهداری
  1- نظارت بر عملیات انجام شده در صورت لزوم و انجام آزمایش‌های لازم برای اطمینان از درستی انجام کارها و رضایت‌بخش بودن نتیجه‌ها و نیز رفع به‌موقع معایب و صدور گواهینامه‌های لازم
  2-   تهیه و تسلیم گزارش‌های لازم در دوران نگهداری
  3-   ترتیب آزمایش نهایی کارها و تشکیل کمیسیون تحویل قطعی و شرکت در آن
  4-   صدور گواهی‌نامه‌های تحویل قطعی و تکمیل نهایی کارها
  5- تأیید نقشه‌های اصلاحی کارهای انجام شده که بر اساس اصلاحات اعمال شده در دوران نگهداری از طرف پیمانکار ارائه خواهد شد و تحویل آن به کارفرما

5. تفاوت مهندس مشاور با مهندس ناظر

بارها دیده شده که مهندس مشاور با مهندس ناظر اشتباه گرفته می‌شود. به همین دلیل باید تفاوتی که میان وظایف این دو وجود دارد را به وضوح بیان کرد.

در واقع نقش هر یک از این افراد در پروژه متفاوت است:

مهندس مشاور یک شخص حقیقی یا حقوقی است که اختیارات مشخصی دارد و در چهارچوب این اختیارات می‌تواند روی نحوه اجرای پروژه و عملکرد پیمانکار نظارت داشته باشد. کارفرما، مهندس مشاور را انتخاب کرده و به پیمانکار معرفی می‌کند.

مهندس ناظر همان‌طور که از نامش نیز پیداست، قرار است که بر کار پیمانکار نظارت کند و در واقع، نماینده مهندس مشاور است که سر پروژه حاضر خواهد شد و در کارگاه حضور پیدا می‌کند.

در واقع، مهندس ناظر کسی است که نمایندگی مهندس مشاور بر سر پروژه را به عهده می‌گیرد؛ اما به‌هیچ‌وجه نمی‌توان گفت که این شخص، قرار است از تعهدات پیمانکار کم کند.

در واقع مهندس ناظر قادر به انجام امور زیر نیست:

• حقوق پیمانکار را زیادتر کند
• قرارداد پیمانکاری را تمدید نماید
• دستورات مربوط به تغییر یک‌روند را بدهد.

یک مهندس ناظر می‌تواند:

• بر اساس مدارک و قراردادهایی که در اختیارش قرار می‌گیرد، بر روند اجرای پروژه نظارت کند
• طبق نقشه و مشخصات فنی پروژه، مصالح و تجهیزات را آزمایش و بررسی کند.
• درصورتی‌که مصالح و تجهیزات دچار عیب‌وایراد شوند، دستور تعمیر آن‌ها را بدهد.
• بر چگونگی کار نیروهای انسانی نظارت کند یا مهارت آن‌ها را تایید نماید.
• درصورتی‌که که یک دستگاه یا ماشین ازرده‌خارج شود و نتوان کار را با آن پیش برد، باید دستور تعمیر یا تعویض آن را بدهد.

به‌طورکلی، حضور هر دو مهندس در پروژه لازم و ضروری است و می‌توانند به بهترین نحو، اجرای پروژه را بر عهده بگیرند.

فرق مهندس محاسب با مهندس مشاور چیست؟

در واقع مهندس محاسب، وظیفه محاسبات ساختمانی را بر عهده دارد. به عبارت دیگر محاسبه هزینه‌ها، شرایط فنی و تکنیکی و… بر عهده‌ی ایشان است. این مهندس، نقشه‌ای کلی از سازه را از پیمانکار می‌گیرد و آن را برای مهندس مشاور شرح می‌دهد.

5. کتاب های مورد نیاز یک مهندس مشاور