شرایط ثبت نام در آزمون‌های نظام مهندسی

مقدمه

اولین گام برای شرکت دریافت کارت عضویت نظام مهندسی و اخذ پروانه فعالیت حرفه مهندسان ثبت نام در آزمون نظام مهندسی می باشد. متقاضیان موظف هستند در مهلت تعیین شده تمام مراحل اعم از پرداخت هزینه، بارگذاری مدارک و ثبت اطلاعات را تکمیل کرده و با تایید ثبت نام کد پیگیری نام نویسی خود را دریافت کنند.

1. شرایط ثبت‌نام آزمون نظام‌مهندسی

همان‌طور که می‌دانید، یکی از چالش‌هایی که مهندسان برای اخذ پروانه اشتغال به کار با آن روبه‌رو هستند، آزمون نظام‌مهندسی است. برای دریافت اطلاعات کامل از شرایط ثبت‌نام آزمون نظام‌مهندسی، با نشر نوآور همراه باشید.

2. رشته‌های آزمون نظام‌مهندسی

همان‌طور که در ابتدای مقاله بیان شد، برای دریافت پروانه اشتغال به کار، نیاز به شرکت در آزمون‌های مربوطه که توسط سازمان نظام‌مهندسی ساختمان و با همکاری سازمان سنجش گرفته می‌شود، است. آزمون ورود به حرفه مهندسان شامل هفت رشته اصلی مهندسی است که عبارت‌اند از:

عمران  /  معماری  /  تأسیسات مکانیکی  /  تأسیسات برقی  /  شهرسازی  /  نقشه‌برداری  /  ترافیک

3. صلاحیت رشته‌های آزمون نظام‌مهندسی

برای انجام امور مختلف فنی مربوط به ساختمان و شهرسازی، نیاز به توانایی و تخصص‌های متفاوتی است که به کمک این صلاحیت‌ها، تخصص افراد مشخص می‌شود. در هر رشته، صلاحیت‌هایی وجود دارد که افراد، باتوجه‌به شرایط هر کدام، می‌توانند در این آزمون‌ها شرکت کنند؛ صلاحیت رشته‌ها عبارت‌اند از:

• عمران: محاسبات /  اجرا  /  نظارت  /  طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان  /  ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی
• از اردیبهشت سال ۱۴۰۰، دو صلاحیت طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان و ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی، به صلاحیت‌های رشته عمران اضافه شده است.
• برای اخذ صلاحیت طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان، متقاضی باید دارای مدرک کارشناسی‌ارشد یا دکتری عمران در گرایش خاک و پی و پروانه اشتغال در صلاحیت‌های نظارت یا اجرای پایه ۱ و حداقل صلاحیت محاسبات پایه ۲ باشد.
• برای اخذ صلاحیت ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی، متقاضی باید دارای مدرک کارشناسی‌ارشد یا دکتری عمران در گرایش سازه یا زلزله و پروانه اشتغال در صلاحیت‌های نظارت یا اجرای پایه ۱ و حداقل صلاحیت محاسبات پایه ۲ باشد.
• معماری: طراحی /  اجرا  /  نظارت
• تأسیسات مکانیکی: طراحی /  اجرا  /  نظارت
• تأسیسات برقی: طراحی /  اجرا  /  نظارت
• برای اخذ پایه ۳ صلاحیت اجرا در رشته‌های تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی، متقاضی باید دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی حداقل پایه ۲ صلاحیت نظارت باشد.
• شهرسازی
• نقشه‌برداری
• ترافیک
• با قبولی در آزمون نظام‌مهندسی سه رشته شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک، متقاضی می‌تواند موفق به دریافت پروانه اشتغال به کار مهندسی پایه ۳ آن رشته در صلاحیت‌های نظارت و اجرا، شود.

** متقاضیان برای شرکت در هر صلاحیت‌های رشته‌های عمران، معماری، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی، باید به طور جداگانه ثبت‌نام و در آزمون شرکت کنند.

4. شرایط ثبت‌نام در آزمون نظام‌مهندسی

اولین شرط برای ثبت‌نام آزمون داشتن مدرک تحصیلی در رشته‌های هفت‌گانه هست. شرط بعدی گذشتن سنوات لازم برای مدارک تحصیلی است که در ادامه در مورد سنوات توضیح داده شده است.  شرط بعدی برای ثبت‌نام آزمون نظام‌مهندسی مربوط به آقایان است، داشتن یا نداشتن کارت پایان خدمت؟ باید گفت که برای ثبت‌نام نیاز به داشتن کارت پایان خدمت نیست؛ اما برای دریافت پروانه اشتغال به کار نیاز است که کارت پایان خدمت داشته باشید.

• آزمون ورود به حرفه مهندسان و کاردانی‌های فنی همه رشته‌ها در پایه سه (به‌استثنای رشته معماری – طراحی) به‌صورت تستی و چهارگزینه‌ای است و برای ارتقا پایه طبق آیین‌نامه اجرائی قانون و دستورالعمل‌های ابلاغی صورت می‌گیرد.
• آزمون رشته معماری – طراحی به‌صورت ترسیمی است.
• آزمون تمامی رشته‌ها، کتاب‌باز است.

5. اعتبار قبولی آزمون نظام‌مهندسی

اعتبار قبولی برای همهٔ آزمون‌های مهندسی، کاردانان فنی و معماران تجربی، حداکثر به مدت سه سال از تاریخ آزمون است و ضروری است که در مهلت تعیین شده نسبت به اخذ پروانه اشتغال به کار مهندسی، اقدام شود.

باید به این نکته اشاره شود که در صورت نداشتن کارت پایان خدمت و قبولی در آزمون تکلیف چیست؟ 

درصورتی‌که کارت پایان خدمت نداشته باشید و در آزمون نظام نظام‌مهندسی قبول شوید به مدت سه سال زمان دارید کارت پایان خدمت خود را دریافت کنید و برای دریافت پروانه اشتغال به کار اقدام کنید.

6. حدنصاب قبولی در آزمون نظام‌مهندسی 

• حدنصاب در آزمون‌های ورود به حرفه مهندسان و کاردان‌های فنی ساختمان در تمامی رشته‌ها و صلاحیت‌های آن، ۵۰ درصد است.
• حدنصاب قبولی در آزمون‌های ورود به حرفه مهندسان در رشته عمران، صلاحیت طرح و اجرای گود، پی و سازه‌های نگهبان و ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی، ۶۰ درصد است.
• حدنصاب قبولی در آزمون تعیین صلاحیت حرفه‌ای معماران تجربی برای پایه سه ۵۰ درصد، پایه دو ۵۵ درصد و برای پایه یک ۶۰ درصد است.

7. نحوه محاسبه سابقه کار حرفه‌ای

یکی دیگر از شرایط ثبت‌نام آزمون نظام‌مهندسی، داشتن سابقه کار حرفه‌ای است که نحوه محاسبه آن، در ادامه بیان می‌شود؛ نکته حائز اهمیت این است که این تعداد سال، بعد از اخذ مدرک تحصیلی تا روز برگزاری آزمون است و اگر در این بازه نباشد، ثبت‌نام کان لم‌یکن تلقی می‌شود. سنوات سوابق کار حرفه‌ای حداقل برای آزمون ورود به حرفه مهندسان (پایه ۳) بعد از اخذ مدرک تحصیلی به‌صورت زیر است:

• با مدرک تحصیلی کارشناسی، حداقل سه سال سوابق کار حرفه‌ای نیاز است.
• با مدرک تحصیلی کارشناسی‌ارشد، حداقل دو سال سوابق کار حرفه‌ای نیاز است.
• با مدرک تحصیلی دکتری، حداقل یک سال سوابق کار حرفه‌ای نیاز است.

این سوابق حرفه‌ای کار برای مهندسانی که مدرک کارشناسی ناپیوسته دارند، کمی متفاوت است (به‌غیراز رشته‌های معماری – طراحی و عمران – محاسبات). در صورت هم‌رشته بودن عنوان کاردانی با رشته آزمون، از تاریخ اخذ مدرک کاردانی تا زمان اخذ مدرک مهندسی به‌ازای هر ۵ سال کامل، یک سال و حداکثر دو سال به سنوات مهندسی اضافه خواهد شد و برای سنوات کمتر از ۵ سال، به‌تناسب در نظر گرفته می‌شود، و همچنین در صورت هم‌رشته نبودن عنوان کاردانی با رشته آزمون، سنوات کاردانی قابل‌محاسبه برای آزمون نظام‌مهندسی نمی‌باشد.

** به‌عنوان‌مثال یک متقاضی دارای مدرک کاردانی رشته نقشه‌برداری است و در آزمون عمران شرکت می‌کند، برای این فرد، سنوات رشته نقشه‌برداری قابل‌محاسبه نیست و یا برعکس، یعنی فردی دارای کاردانی عمران باشد و در آزمون نقشه‌برداری شرکت کند، در نتیجه برای این فرد سنوات عمران قابل‌محاسبه نخواهد بود.

** برای  اطلاع از شیوه محاسبه سنوات سابقه کار کاردان‌ها و سابقه کار معماران تجربی به دفترچه راهنمای ثبت‌نام آزمون مراجعه فرمایید.

8. کمیسیون هم ارزی رشته‌ها

مسیری که افراد تا رسیدن به مقطع کارشناسی طی می‌کنند، متفاوت است؛ مثلاً یک مهندس، تا مقطع کارشناسی را به‌صورت پیوسته طی کرده است و مهندس دیگری از طریق دوره کاردانی و بعد از آن کارشناسی ناپیوسته، به مقطع کارشناسی رسیده است؛ حال در بین این افراد، برخی کاردانی و کارشناسی ناپیوسته متفاوتی دارند و همه حالاتی که ممکن است دراین‌بین پیش آید؛ پس باید جایی وجود داشته باشد که مشخص کند هر فردی با روند طی شده‌اش، در کدام صلاحیت از رشته‌های هفت‌گانه می‌توانند ثبت‌نام کند که کمیسیون هم ارزی رشته‌ها پاسخگو این امر خواهد بود و به کمک آن، یکی شرایط ثبت‌نام آزمون نظام‌مهندسی که تشخیص صلاحیت است، برای هر فرد مشخص خواهد شد.  این کمیسیون جایی‌ست که تعیین می‌کند شما در چه صلاحیتی از کدام رشته می‌توانید در آزمون نظام‌مهندسی، شرکت کنید.

۱-مدارکی که در کمیسیون هم ارزی رشته‌ها به آن پرداخته می‌شود، سه نوع هستند که عبارت‌اند از:

۲-مدارک اصلی: می‌توانند در همه صلاحیت‌های آزمون نظام‌مهندسی شرکت کنند.

۳-مدارک مرتبط: ممکن است در یک یا دو صلاحیت بتوانند در آزمون شرکت کنند.

۴-مدارک غیرمرتبط: نمی‌توانند در هیچ صلاحیتی از آزمون نظام‌مهندسی شرکت کنند.

9. مثال‌هایی از کمیسیون هم ارزی رشته‌ها 

مثال مربوط به مورد ۱) فرض کنید عنوان کارشناسی پیوسته متقاضی، مهندسی معماری باشد؛ چون طبق کمیسیون هم ارزی رشته‌ها، این رشته جز رشته‌های اصلی است، پس در هر سه صلاحیت نظارت و اجرا و طراحی رشته معماری می‌تواند شرکت کند.

مثال مربوط به مورد ۲) فرض کنید عنوان کارشناسی ناپیوسته متقاضی، مهندسی عمران باشد و مدرک کاردانی او، نقشه‌برداری باشد؛ طبق کمیسیون هم ارزی رشته‌ها، می‌تواند فقط در صلاحیت نظارت و اجرای گرایش عمران در آزمون شرکت کند.

مثال مربوط به مورد ۳) فرض کنید عنوان کارشناسی ناپیوسته متقاضی، مهندسی معماری باشد و مدرک کاردانی او، کامپیوتر باشد؛ طبق کمیسیون هم ارزی رشته‌ها، چون مدرک کاردانی او با هیچ‌کدام از هفت رشته اصلی ذکر شده در ابتدای مقاله، مرتبط نیست، پس نمی‌تواند در هیچ‌کدام از صلاحیت‌های آزمون نظام‌مهندسی شرکت کند.

به‌عنوان نمونه، جدولی از کمیسیون هم ارزی رشته‌ها درباره صلاحیت برای صدور پروانه اشتغال به کار اصلی یا مرتبط آورده شده است. پیشنهاد می‌شود حتماً آخرین بخشنامه مربوط به کمیسیون هم ارزی رشته‌ها را ملاحظه کنید و اگر به کمک آن نتوانستید به صلاحیتی که می‌توانید در آن شرکت کنید، برسید، کافی‌ست با نظام‌مهندسی استان محل اقامت خود تماس گرفته و با دادن اطلاعات تحصیلی خود، درباره صلاحیت مورد قبول سازمان در آزمون نظام‌مهندسی، اطمینان حاصل نمایید.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

جهت کسب آمادگی کامل جهت شرکت در آزمون‌ها به “پکیج‌های آزمون” منتشر شده در  قسمت “هایپر فایل” وب‌سایت مراجعه فرمایید.