بی حوصلگی در زمان مطالعه؛ مهمترین دلایل و راه‌های رفع آن

مقدمه

یکی از بزرگ‌ترین عواملی که ممکن است موجب شکست ما در تحصیل و کار شود، بی‌حوصلگی در درس‌خواندن یا تنبلی درس است. این اتفاق زمانی می‌افتد که ما میلی به درس‌خواندن نداریم و نمی‌توانیم به‌خوبی مطالبی که مطالعه می‌‎کنیم را یاد گرفته و به‌خاطر بسپاریم. این موضوع معمولاً به دلیل آشنا نبودن ما با روش های مطالعه و یادگیری اتفاق می‌افتد. ما در این مقاله برای شما تعدادی از اشتباهات معمول که موجب حوصله نداشتن شما هنگام مطالعه می‌شوند را آورده‌ایم و با دادن راه‌حل مناسب برای هر کدام، سعی کرده‌ایم این مشکل را برای شما حل کنیم. پس اگر شما هم به دنبال حل این مشکل هستید، این مقاله را از دست ندهید.

1. چرا باید با بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن مقابله کنیم؟

بسیاری از افراد مقابله با بی‌حوصلگی هنگام درس‌خواندن را غیرضروری می‌دانند. این افراد تصور می‌کنند بی‌حوصلگی نتیجه بی‌انگیزگی یا خستگی است و علت دیگری ندارد؛ اگرچه این موارد می‌توانند تنها یکی از دلایل بی‌حوصلگی هنگام درس‌خواندن باشند. این بی‌حوصلگی نهایتاً به تنبلی تبدیل شده و می‌تواند فرد را با مشکلات زیادی مواجه کند. بی‌حوصلگی نه‌تنها باعث می‌شود سرعت یادگیری و مطالعه‌تان کاهش یابد، بلکه بر کیفیت یادگیری نیز اثر می‌گذارد و پس از مدتی فرد را به طور کامل از درس‌خواندن دور می‌کند.

به همین دلیل ابتدا باید با شناخت علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن، راهکارهایی را برای رفع آن استفاده کنید. با برخی روش‌ها که به افزایش انرژی برای درس‌خواندن منجر می‌شود، می‌توان با بی‌حوصلگی مقابله کرد و مطالعه باکیفیت‌تری را تجربه نمود.

علل بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن

2. علل بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن

بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن ممکن است علل مختلفی داشته باشد؛ اما هر فرد به دلیل خاصی آن را تجربه می‌کند. در ادامه مهم‌ترین دلایل بی‌حوصلگی هنگام مطالعه آشنا می‌شویم.

1.2. عادت غلط لذت‌جویی فوری

برخی عادات غلط و استفاده از فناوری‌های مدرن باعث شده همه ما به نتایج فوری و لذت‌های آنی علاقه‌مند شویم. بسیاری از عادات غلط مثل غذاهای فست‌فود، استفاده از موبایل، بازی‌های کامپیوتری، تماشای تلویزیون و … باعث افزایش مصنوعی یک ناقل عصبی به نام دوپامین در مغز می‌شوند. با عادت مغز به این دوپامین، ما همواره تمایل داریم با انجام این کارها لذت‌های نامطلوب اما فوری کسب کنیم. در نتیجه تمایل داریم کارهایی را انجام دهیم که سریعاً به ما نتیجه می‌دهند.

اما باید توجه داشته باشید که درس‌خواندن و مطالعه نتایج بلندمدت اما بزرگی برای شما در پی دارد. یادآوری مداوم انگیزه‌ها و اهدافی که دارید می‌تواند با این عادت مقابله کند.

2.2. نداشتن هدف

زمانی که شما هدف واضحی از درس‌خواندن نداشته باشید، انگیزه‌ها و انرژی‌تان پس از مدتی فروکش می‌کند و مغزتان دستور فوری برای مطالعه را صادر نمی‌کند. درصورتی‌که هدف دقیق خود را بشناسید و آن را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کنید، می‌توانید مسیر خود را بشناسید و برای رسیدن به مقصد برنامه‌هایتان را رعایت کنید.

3.2. حجم کاری بسیار زیاد

ممکن است علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن در شما حجم بالای مطالبی باشد که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اید. برنامه‌های شما می‌بایست مطابق با توانایی‌های شما باشد تا بتوانید به آن عمل کنید. اما درصورتی‌که ببینید حجم کاری بسیار زیادی دارید خودبه‌خود نسبت به انجام آن بی‌علاقه می‌شوید و به‌کلی برای درس‌خواندن بی‌حوصله می‌شوید. به‌جای حجم کاری بالا بهتر است برنامه‌هایتان را مطابق با توانتان تنظیم کنید و به‌تدریج حجم آن را افزایش دهید.

استراحت نمی‌کنید

4.2. استراحت نمی‌کنید

اگر به‌خوبی استراحت نمی‌کنید به‌احتمال زیاد ممکن است شما نیز دچار بی‌حوصلگی شوید. خوب نخوابیدن در شب ممکن است یکی از عوامل اصلی خستگی شما باشد. همچنین داشتن استراحت‌های کوتاه‌مدت در فواصل میان مطالعه باعث می‌شود انرژی کافی برای مطالعه بعدی را پیدا کنید و دیرتر خسته شوید. مغز علاوه بر اینکه پس از مدتی به تغییر موضوع احتیاج دارد، به استراحت‌های کوتاه نیز احتیاج دارد.

5.2. داشتن عوامل حواس‌پرتی

هر قدر که عوامل حواس‌پرتی در اطراف محیط مطالعه‌تان بیشتر باشد احتمال اینکه نسبت به درس‌خواندن بی‌حوصله شوید بیشتر است. درس‌خواندن برای ما یک کار سخت و خسته‌کننده به نظر می‌آید و هر قدر که عوامل حواس‌پرتی بیشتر باشد این خستگی بیشتر به چشم خواهد آمد. از سویی دیگر موبایل به‌عنوان یک عامل حواس‌پرتی بزرگ، می‌تواند علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن شما نیز باشد.

بهتر است برای جلوگیری از حواس‌پرتی هنگام درس‌خواندن قبل از مطالعه هر گونه عوامل حواس‌پرتی را از محیط اطراف خود دور کنید و موبایلتان را نیز داخل کشو بگذارید؛ با این کار علاوه بر اینکه برای درس‌خواندن بی‌حوصله نمی‌شوید، تمرکز و یادگیری کافی نیز دارید.

6.2. انتظارات غیرواقعی

زمانی که انتظارات غیرواقعی از خود دارید احتمال اینکه نسبت به درس‌خواندن بی‌حوصله شوید بسیار بیشتر است. شما نباید انتظار داشته باشید به یک مطلب که تا کنون مطالعه نکرده‌اید تسلط داشته باشید و بتوانید سؤالات آن را پاسخ دهید. همچنین زمانی که به یکباره از خود انتظار دارید مطالعه روزانه خود را چندین ساعت افزایش دهید، حجم کاری‌تان را نیز زیاد می‌کنید و تنها چیزی که در نهایت احساس می‌کنید احساس تنبلی است.

7.2. مطالعه فعال ندارید

برای اینکه هم تمرکز و یادگیری بیشتری داشته باشید و هم بی‌حوصلگی را حین درس‌خواندن تجربه نکنید، ‌ باید از نظر فیزیکی نیز فعال باشید. بهتر است یک کاغذ برای یادداشت نکات مهم یا خلاصه‌نویسی کنارتان داشته باشید و یا حداقل با یک ماژیک کلمات کلیدی مهم را مشخص کنید. این کار باعث می‌شود مطالعه شما از یکنواختی خارج شده و یک علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن حذف شود.

راه‌های مقابله با حواس‌پرتی هنگام درس‌خواندن

3. راه‌های مقابله با حواس‌پرتی هنگام درس‌خواندن

در ادامه با راهکارهایی آشنا می‌شویم که به کمک آنها می‌توانید اصلی‌ترین علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن در خود را برطرف کنید و با تمرکز بیشتری مطالعه کنید.

1.3. تهیه لیست مطالعه

این روش نکته اصلی فشار بر مغزتان برای درس‌خواندن است. زمانی که مطابق با برنامه مطالعه‌تان یک لیست مطالعه منطقی دارید، تلاش می‌کنید این لیست را کامل تیک بزنید و به همین دلیل انگیزه‌تان را حفظ می‌کنید. با داشتن این لیست تحریک می‌شوید که همین‌الان درس‌خواندن را شروع کنید و روزبه‌روز به اهداف خود نزدیک می‌شوید.

2.3. اتاق مطالعه خود را خوشایند کنید

یک محیط مناسب که به حضور در آن علاقه دارید می‌تواند هر گونه عامل حواس‌پرتی را از ذهن شما دور کند. ازآنجایی‌که علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن می‌تواند حواس‌پرتی باشد، این راهکار بسیار مؤثر واقع می‌شوند. اتاقتان را طوری بچینید که دوست دارید و تمام عوامل حواس‌پرتی مثل موبایلتان را از این محیط دور کنید. پس از مدتی متوجه می‌شوید که چقدر در درس‌خواندن تغییر کرده‌اید.

3.3. درباره آرزوهایتان فکر کنید

زمانی که به انگیزه‌هایتان از درس‌خواندن فکر کنید و اینکه اگر در مطالعه همین دروس ساده موفق شوید چقدر مزایا به دست می‌آورید را در نظر بگیرید، خودبه‌خود انرژی بیشتری احساس می‌کنید. شما باید احساس کنید که با یک مطالعه درست و باکیفیت می‌توانید به اهداف خود برسید و به همین دلیل به دنبال لذت‌های آنی نخواهید رفت؛ بلکه همواره به لذت‌های واقعی که در نتیجه مطالعه به دست می‌آورید فکر می‌کنید.

4.3. نحوه مطالعه‌تان را تغییر دهید

درصورتی‌که هنوز انرژی کافی برای درس‌خواندن را به دست آورده‌اید، ممکن است علت بی‌حوصلگی برای درس‌خواندن را پیدا نکرده باشید. به همین دلیل باید نحوه مطالعه‌تان را تغییر دهید و با ایجاد یک تنوع در خود علاقه ایجاد کنید. ممکن است بتوانید یک مطلب را به‌جای کتاب‌های انبوه، از طریق یوتیوب، گوگل یا فایل پی‌دی‌اف بهتر یاد بگیرید. البته قبل از اینکه این روش‌ها را امتحان کنید، مطمئن شوید که تبلیغات و حواس‌پرتی‌های آنها شما را درس‌خواندن منحرف نکنند.

در زمان بی‌حوصلگی یک درس سخت یا خسته‌کننده را انتخاب نکنید

5.3. در زمان بی‌حوصلگی یک درس سخت یا خسته‌کننده را انتخاب نکنید

زمانی که احساس بی‌حوصلگی یا تنبلی برای درس‌خواندن سراغتان آمد، می‌توانید با چند موضوع ساده مطالعه را شروع کنید و هنگامی که احساس کردید دیگر انرژی کافی دارید، آن زمان شروع به مطالعه دروس سخت کنید.

6.3. در بازه‌های کوچک مطالعه کنید

به‌جای اینکه درس‌خواندن را به زمان دیگری موکول کنید، سریع شروع کنید؛ اما زودتر به آن پایان بدهید. شما می‌توانید تنها 25 دقیقه مطالعه کنید و با استراحت انرژی کافی برای یک بازه 25 دقیقه‌ای دیگر را به دست آورید. تنها چیزی که باید به آن توجه کنید این است که استراحت‌تان نیز خیلی طولانی نباشد و حواس شما را پرت نکند.

7.3. هدفمند درس بخوانید

برای این که از درس‌خواندن خسته نشین، بهتره قبل از شروع مطالعه برای خودتون هدف تعیین کنین. این اهداف می‌تونن کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشن؛ به طور مثال زمانی که مطالعه درس ریاضی رو شروع می‌کنین، هدف کوتاه مدتتون رو یادگیری مبحث مثلثات در نظر می‌گیرین؛ اما در بلندمدت به فکر حل تست و آمادگی برای امتحان نیم‌ترم اول هم هستین.

در نتیجه این هدف‌گذاری می‌تونین برنامه‌ریزی درسی بهتری هم داشته باشین و به نتایج عالی از تلاش‌هاتون برسین. نکته مهم در مورد هدف‌گذاری اینه که باید به صورت واقع‌بینانه انتخاب بشن. به طور مثال اگه تصمیم گرفتین در عرض یک روز تمام کتاب درسی خودتونو مطالعه کنین و تمرین‌‎های اون رو هم حل کنین، یعنی با خیالبافی هدف‌گذاری کردین! پس اهداف واقعی و قابل اجرا رو انتخاب کنین.

8.3. دلایل خستگیتونو بشناسین

خیلی وقتا به‌خاطر مشکلات روحی و فشارهای روانی که دارین، کارهای ساده روزمره هم برای شما سخت میشن. در این شرایط درس‌خواندن برای شما سخت، عذاب‌آور و خسته‌کننه میشه. هر فرد باید بتواند اخلاق و شخصیت خود رو به‌خوبی بشناسه و بدونه که چه چیزی حالش رو بد می‌کنه و چه چیزی اونو سرحال میاره. به این ترتیب می‌تونه خیلی راحت از شر بی‌حوصلگی نجات پیدا کنه.

خستگی‌های جسمانی با استراحت و چند ساعت خوابیدن برطرف میشه. اما برای خستگی‌های روحی باید فکرهای اساسی‌تر کرد. اکثر دانش‌آموزان با احساس استرس، اضطراب و احساس کافی نبودن دست و پنجه نرم می‌کنن. برای رها شدن از این نوع احساسات بهتره که از مشاورهای بالینی کمک بگیرین و با اجرای راهکارهای عملی ساده در مدت زمان کوتاهی کوله‌بار خستگی همیشگی رو از دوش خودتون بردارین.

مشاورهای گروه آموزشی پرش می‌تونن در این زمینه کمک زیادی به شما دانش‌آموزان عزیز کنن؛ از طریق بخش کامنت یا فرم ارتباط با ما در پایین همین صفحه، اطلاعات تماستون رو در اختیار ما بذارین تا در مسیر رفع اینگونه مشکلات در کنار شما باشیم.

9.3. دست از بدبینی بردارین!

اگه دوست دارین انرژی کافی برای ادامه راه داشته باشین، بهتره که دائم خودتون رو با افکار منفی بمباران نکنین!

درسته که گاهی اوقات مباحث درسی سخت‌تر از تصور شما می‌شن یا ممکنه نتونین در همه امتحاناتون به بهترین نمرات برسین، اما باید به این نکته توجه داشته باشین که شما همه تلاشتون رو برای رسیدن به این نتایج به کار گرفتین. ارزش اصلی شما به همین تلاش کردنه و نباید صرفاً به نتایج توجه کنین و خودتون رو بابت نمره‌های کمتر از تصوراتتون سرزنش کنین.

برای دور شدن از این نوع سرزنش‌ها و احساسات منفی، بهتره که هرگز خودتون رو با دیگران مقایسه نکنین و اجازه ندین کسی شما رو با دیگران مقایسه کنه. بدون توجه به حرف‌های اطرافیان فقط برای رسیدن به نتایج و اهداف مورد نظرتون برنامه‌ریزی کنین و در مسیر اجرای برنامه پرتلاش و پرانرژی عمل کنین. هر روز جملات مثبت و انرژی‌دهنده رو در ذهنتون تکرار کنین و از خودتون بابت ناامید نشدن و تلاش برای رسیدن به هدف تشکر کنین.

10.3. به خورد و خوراکتون توجه کنین

بدون شک زمانی که فرد احساس گرسنگی کنه و دچار افت قند خون بشه احساس خستگی بیشتری پیدا می‌کنه. داشتن یک برنامه غذایی منظم و داشتن تغذیه مفید می‌تونه یک راه‌ حل اساسی برای رفع خستگی هنگام درس خوندن باشه.

گاهی اوقات به خاطر خوراکی‌هایی که می‌خورین، دچار احساس خواب‌آلودگی می‌شین و خودتون از این مسئله آگاه نیستین. بهتره برنامه غذاییتون رو با مواد غذایی سالم پر کنین. برای رفع خستگی هنگام مطالعه به میان وعده‌ها هم توجه کنین؛ مثلاً بعدازظهرها بین مطالعه دو درس، میوه نوش جان کنین تا هم خستگی و خواب‌آلودگی از سرتون بپره و هم انرژی از دست رفته بدنتون رو جبران کنین.