پزشکی یا مهندسی؟ کدام رشتههای پزشکی اشباع شدهاند؟ (راهنمای انتخاب رشته 1404)
کاربر گرامی، لطفا پرسشهای خود را در انتهای صفحه قسمت پرسش و پاسخ بپرسید.
آخرین بروز رسانی: 24 مرداد 1404
مقدمه
پزشکی یا مهندسی؟ دقت داشته باشید که قرار نیست حتماً دکتر یا مهندس بشین! دنیا به این دو تا ختم نمی شه! حرفهها و تخصصهای زیادی وجود دارن که ممکنه بهمرورزمان در وجود خودتان کشف کنید. مسئلهٔ بسیار مهمی که امروز میخوام براتون باز بکنم، سوالی است که اخیرا بسیاری از داوطلبان مهندسی از بنده می پرسند. راستش رو بخواین، به قدری این تفکر همه گیر شده که واقعا نمی شه کنترلش کرد!
1. چند سوال
پزشکی یا مهندسی؟ مهندس من نمیخوام یه پژوهشگر بشم. استادم میگه برو مقاله بده آدم گنده ای بشی! مقاله ات به عنوان رفرنس در مقالات دیگه بیاد. بعد دکتری بگیر تا بهت بگن آفرین! مردم به کسانی که درس خوندن میگن آفرین و اونا رو «فرهیخته» خطاب می کنن! ولی من نون میخوام. پول میخوام. ماشین و خونه و زندگی خوب میخوام. برام علم و دانش ذره ای ارزش نداره! نمیخوام برم مقاله بدم و آخرش هیچی گیرم نیاد. من حالم از علم و دانش به هم میخوره!پزشکی یا مهندسی؟
پزشکی یا مهندسی؟ الان تا این حرفارو به هرکسی میزنم میگه برو خارج! ولی من نمیخوام برم خارج! تقصیر من چیه که توی ایران متولد شدم؟ بعدشم خارج باید کلی پول خرج کنی که مدرکت رو بخری و برای سربازی هم وثیقه بزاری! بعدشم گیرم برم اونجا تازه اول بدبختیه! امریکایی ها که شیفته چشم و ابروی من نیستن! اونا هم مثل اسب از من توی آزمایشگاه ها کار میکشن و یه فاندی ماهیانه بهم میدن که به پول اونجا واقعا در حد بخور و نمیره!پزشکی یا مهندسی؟
پزشکی یا مهندسی؟ دارم دیوونه میشم و چند وقته که میخوام خودکشی کنم. الان تنها امیدم پزشکیه. میخوام برم سربازی و بعدش بیام پزشکی بخونم چون یکی از همسایه هامون یه دختر جوانی داره که ۵ سال از من بزرگتره و الان دندانپزشکه و ماهی ۲۰ میلیون تومن درمیاره و یه ماشین ۱۲۰ میلیونی هم زیر پاشه. لطفا بهم سریع تر جواب بدین که چیکار کنم. ببخشید که طولانی شد.
راستش رو بخواین، از این قبیل ایمیل ها برای بنده زیاد ارسال شد و تا جایی پیش رفت که واقعا کم آوردم و الان میخوام پاسخی جامع به این سوال بدم و امیدوارم که پرونده این سوال دیگه به صورت کامل بسته بشه. عزیزانی که از این به بعد هم از این پیام ها ارسال بکنند رو به اینجا ارجاع خواهم داد.
پزشکی یا مهندسی؟ پاسخ کوتاه من اینه: «پزشکی در حال حاضر برای کسی که برای پول اون رو انتخاب می کنه، اصلا و ابدا انتخاب مناسبی نیست!» ممکنه پس از خوندن این جمله بخواین به من فحش بدین یا بگین: «تو مهندسی خوندی و تعصب بیجایی داری روی رشته خودت!» ولی اگه تا آخر این مطلب بخونین متوجه میشین که من کاملا با دلیل و مدرک این ادعا رو دارم پس لطفا زود قضاوت نکنین!
2. دو نکته زیر رو به عنوان استارت و مقدمهای برای بحث بخونین!
- نکته ی اول: بنده درآمد نجومی «برخی» پزشکان رو انکار نمی کنم!
پزشکی یا مهندسی؟ درباره درآمد پزشکان و کلا قشر پزشکی و این که درآمد اونها نجومی و خارج از عرف هست، حرفهای زیادی و گزارش های زیادی در سایت های مختلف خبری گفته شده! این موضوع چندین بار توی مجلس شورای اسلامی هم مطرح و مورد بحث قرار گرفته و بنده هم خودم نمیخوام وارد جزئیات این موضوع بشم. خود بنده دوستی دارم که با یکی از دندانپزشکان درجه یک تهران کار می کنه. این دندانپزشک نسبتا معروف و شناخته شده فقط کار زیبایی می کنه.پزشکی یا مهندسی؟
پزشکی یا مهندسی؟ خیلی جالب بود برام که یه نفر برای یک ماه ۲۰۰ میلیون تومن پول دربیاره و بگه: «این ماه اوضاع خیلی خراب بود بابا! بازار خراب شده این ماه جمعا ۲۰۰ میلیون تومن بیشتر پول درنیاورد! آخه اینم شد زندگی؟ ۵ ماه باید کار کنم تا بتونم مازراتی بخرم! یه خونه هم توی فرشته دارم ولی چه فایده! اوضاع کار و کاسبی خرابه!»
این مورد بالا رو فقط برای این گفتم که بدونین بنده هم در این جامعه هستم. بنده هم همون چیزایی که شما برام توی ایمیل ها می نویسین رو دارم می بینم! البته خب دانشجویان مثال های گنده تر از اینا حتی ماهی ۱ میلیارد تومن با عمل بینی زدن که خب من اونا رو هم شنیدم. ولی با همه این ها بازم میخوام ادعا کنم پزشکی خوندن کار درستی نیست!
- نکته دوم: بنده درآمد نجومی خیلی از افراد دیگه رو هم انکار نمی کنم! ولی در مجموع میگم که بازار خرابه!
پزشکی یا مهندسی؟ به عنوان یک اصل کلی اینو بگم که: «اوضاع کار و کاسبی خرابه!»
بنده دوستی دارم که با سرمایه گذاری در تهران یک بوتیک رو راه انداخت و ۱۰۰ میلیون تومان متضرر شد و معازه رو تعطیل کرد! هم چنین دوستی دارم که سایت «اجاره ویلا در شمال» رو راه انداخته و توی تلگرام و اینستا هم فعالیت دارن! آدم وقتی به سایتشون میره میبینه کلی فقط هزینه سایت کردن ولی در عمل که حسابش رو چک کردم دیدم درآمد بسیار کمی داره که واقعا خنده دار هست! یا مثلا همین بازار اجاره آپارتمان مبله! دوست بنده در زمینه اجاره آپارتمان مبله در تهران فعالیت رو آغاز کرد! بازم به سایتش برین فکر می کنین درآمد کلانی داره در حالی که اوضاعش اسف بار هست!
پزشکی یا مهندسی؟ دوست دیگری دارم که در زمینه ساب زدن سنگ فعالیت می کنه! این مثال رو قبلا زدم البته! شما اگر به سایت سنگسابی و یا نماشویی برین، متوجه میشین که سایتش کلی روش کار شده و خودشم آدم فعالیه ولی با اون همه پول دستگاه و این ها اوضاعش بسیار خرابه!
همه اینا رو گفتم تا متوجه بشین که بازار الان چقدر خرابه! بازار دیگه اون بازار گذشته نیست! حتی در زمینه خرید بک لینک که قبلا هم مثال زده بودم اوضاع مثل سابق نیست! البته چند مثال خنده دار دیگه هم داشتم ولی دوستانم به دلیل حیثیت شغلی اجازه ندادن که از شغلشون اسم ببرم!
خودم چند وقت پیش با یک مهندس عمران پرسابقه که از بساز و بفروش های قدیم بود، داشتم صحبت می کردم! گفت: الان پرسود ترین کار، سود بانکی است! یعنی پولتو بزاری توی بانک بهتر از هرکاری درآمد داری!
3. پزشکی بخونم یا نه؟
پزشکی یا مهندسی؟ خب حالا بریم سر اصل مطلب! ببینین ما در رشته علوم تجربی، سه رشته ی تاپ داریم که شما می تونین توش پیوسته دکتری بگیرین و بیشتر منظور از پزشکی، این سه تا هستن. در پایان هر سه رشته هم به شما میگن دکتر! این سه رشته عبارتند از:
- پزشکی
- دندانپزشکی
- داروسازی
خب برای این که این مقاله خیلی خیلی طولانی نشه و سر شما هم به درد نیاد، به تفکیک یه سری آیتم ها رو ذکر می کنم:
- دلیل اول: مدت تحصیل طولانی
پزشکی یا مهندسی؟ ببینین دوستان عزیز! شما مدت ها توی ایران زندگی کردین و اقتصاد ما رو کاملا میدونین و در جریانش هستین. اقتصاد ما متاسفانه ثباتی نداره! قیمت دلار یه شبه دو برابر میشه. دوست خود بنده سال ۸۵ از همین مهندسی عمران ماهی ۸ میلیون تومن (در اون زمان) درامد داشت و یه عده بساز و بفروش هم داشتن پول پارو میکردن! ولی وضعیت الان به شکلی هست که پول در رشته های پزشکیه!
به قول یکی از دوستان: «پزشکی الان در قله ای قرار داره که ده سال پیش مهندسی در همون قله قرار داشت و افتاد پایین!»
شما اگه بخواین پزشکی بخونین، آیا اصلا به این موضوع فکر کردین که چه وقت و انرژی ای از شما خواهد برد؟؟؟ بزارین پس براتون دقیق بگم!
شما یک سال در بهترین حالت باید برای کنکور بخونین. الان رقابت بسیار بسیار زیاده و معمولا همه میخوان دکتر بشن! معمولا بسیاری بدون سهمیه و در حالت عادی یک ساله پزشکی قبول نمیشن! در عین حال در بهترین حالت باید چند میلیون تومن پول خرج کلاس و کتاب و آزمون بکنین!پزشکی یا مهندسی؟
ولی با این حال فرض کنیم که شما یک ساله کنکور قبول شدین!
پزشکی یا مهندسی؟ بعدش شما برای مدت ۷ سال باید درس بخونین! خواهشا دقت کنین! ۷ سال باید بخونین تا بتونین یه پزشک بشین! یعنی ۷ سال به عمرتون اضافه میشه! بعد اون ۷ سال شما به مدت دوسال باید برین طرح! متاسفانه در حال حاضر حتی اگه با هزینه و خرج خودتون هم برین دانشگاه (یعنی پردیس درس بخونین) باز هم طرح رو دارین! یه عده تا به اینجا میرسه میگن: «خب توی طرح ماهی ده میلیون پول میگیریم!»
بنده هم در پاسخ میخوام بگم بله پول میگیرین ولی به چه قیمتی؟؟؟ ببینین شما اگه وقتی به طرح میرسین سرباز باشین که شاید ماهی ۴۰۰ هزار تومن حقوق بگیرین و اون دوران طرح همون دوران سربازی شما محسوب میشه! اگه دختر باشین و یا سربازی نداشته باشین هم یه حقوقی رو بسته به جایی که توش خدمت می کنین دریافت خواهید کرد.
جالبه اینو بدونین که معمولا خیلیا توی طرح ماهی ۲ یا ۳ میلیون تومن حقوق دارن! در اینجاست که باز یه عده به بنده میگن: «من خودم کسانی رو دیدم که ماهی ۱۰ تا ۲۰ میلیون میگیرن»
پزشکی یا مهندسی؟ باز هم بنده در پاسخ باید بگم که درسته! این افراد هم وجود خارجی دارند! اما این افراد این حقوق رو به ازای کار کردن در چه شرایطی میگیرن؟ معمولا ماهی ده میلیون یا ماهی ۱۵ میلیون تومن حقوق رو به کسانی میدن که تو جاهایی کار می کنن که هیچ انسانی حاضر نیست بره! جایی که از گرما آدم تلف میشه و امکانات به بدترین شکل ممکنه! جایی که خطرهای تروریستی وجود دارن! شاید حمامی هم در کار نباشه حتی! آیا تا به حال به مناطق محروم سفر کردین؟ شما توی برخی مناطق محروم حتی آب آشامیدنی با بشکه رو هم به زور گیر میارین! حالا اونجا ماهی ده میلیون دقیقا به چه دردتون میخوره؟؟
بزارین ساده تر مثال بزنم! یک سوال: «اصلا شما پول رو برای چی میخواین؟» پول به چه درد شما میخوره؟ فرض کنین من یه اتاق رو پر از دلار کنم و در حدی که شما بتونین راحت توی اون پولا غوطه ور بشین و شنا بکنین! آیا این پول به درد شما میخوره؟پزشکی یا مهندسی؟
هر انسانی پول رو برای آسایش و رفاه میخواد! برای این که به بهترین شکل زندگی کنه نه در شرایط اسف بار! حال اگه قرار باشه توی روستایی زندگی کنیم که آب برای خوردن به زور گیر میاد، پس پول اونجا چه ارزشی داره؟
حالا باز شما در پاسخ میگین که: «خب بعدش که طرحش تموم میشه میاد بیرون!»
درسته عزیزان این حرف رو قبول دارم ولی اون شخص بعد از بیرون اومدنش چیه؟ یه پزشک عمومی! الان به قدری پزشک عمومی زیاد شده که اجازه مطب بهشون نمیدن! بنابراین همه این پزشکان یا میرن تو بیمارستان و یه حقوق معمولی میگیرن و یا این که میرن برای تخصص!
خب شما الان ۷ سال درس خوندین و دو سال توی بدترین شرایط زندگی کردین! چی دستتون دارین؟ یه مدرک پزشکی عمومی و یه مقداری پول که از دو سال عذاب براتون به یادگار باقی مونده! حالا هنوز اول راهه! شما باید برین تخصص بگیرین! تخصص آرزوی بسیاری از پزشک هاست که خیلیا بهش نمیرسن!
باید خدمتتون عرض کنم که ۴ سال تخصص طول می کشه و ۲ سال هم بعد از اون باز دوباره طرح خواهید داشت!!!!!! و بعدشم تازه باید سابقه و اسم دربیارین! یعنی باید برندسازی و تبلیغات بکنین تا اسمتون به عنوان یه پزشک مطرح دربیاد که کاری بسیار سخته و معمولا بیش از ۱۵ سال سابقه باید کسب کنین تا یه پزشک مطرح بشین!!! یعنی عملا شما عمر خودتون و جوانی و انرژیتون رو کاملا دادین و رفته و در عوض هیچی دریافت نکردین! یعنی یه پولی در سن بالا کسب کردین!
- دلیل دوم: درس ها واقعا سخته!
همه شنیدیم که درس های رشته های پزشکی سخته! شاید شما از اون دسته افرادی هستین که با خودتون میگین خب بدون سختی که کاری نمی شه انجام داد! به هر حال هرکاری سختی خودش رو داره!
باید بهتون بگم که تحصیل در رشته های پزشکی سخت نیست بلکه کاری بسیار بسیار سخته! این در حالیه که بسیاری با خودشون فکر می کنن که رشته های پزشکی هتل هستند! اگه کمی پرس و جو کنین، به این حقیقت خواهید رسید که در رشته های پزشکی رشته «داروسازی» از همه سخت تر و طاقت فرسا تر هست!
این سختی زیاد درس ها و فشاری که بیش از حد روی مغز دانشجویان رشته های پزشکی میاد، باعث میشه که اون ها حس ناامیدی از دنیا بهشون دست بده و به فکر خودکشی بیفتند!
بله خودکشی! سایت «مهر» در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۴ یه مقاله داده بیرون به نام: « افزایش آمار خودکشی در میان دانشجویان علوم پزشکی» در این مقاله اومده که افسردگی در دانشجویان علوم پزشکی بسیار زیاد شده و با توجه به این آمار خودکشی باید هرچه سریع تر راهی برای رفعش پیدا کرد!
بنابراین با خودتون فکر نکنین همین که کنکور رو پشت سر گذاشین همه چی تمومه! بلکه سختی ها تازه شروع میشن و شما مسیر بسیار سختی رو پیش روی خودتون خواهید داشت! و این سختی ها در حدیه که حتی ممکنه افکاری خطرناک مثل خودکشی به سرتون بزنه!
- دلیل سوم: محیط کاری نامناسب
نکته ای که همه ازش فراموش می کنن، اینه که پزشکی، دندانپزشکی و یا داروسازی، فقط دوران کنکور و تحصیل نیست! بلکه بحث یه عمر کار و زندگی با اون رشته است. وقتی شما یه پزشک میشین، دیگه کار شما در محیط های بیمارستانی خواهد بود! محیط هایی که هر ویروس و میکروبی توش غوطه ور هست و خدایی نکرده ممکنه شما ناقل بسیاری از بیماری ها بشین!
خود بنده دوستی داشتم که می گفت مادرم پزشکه! توی خانواده خودش هرگز سرما نمیخوره ولی بس که مریض سرماخوردگی میاد پیشش ما خودمون ازش ویروس سرماخوردگی رو دریافت می کنیم و مریض میشیم! یادتون نره که از بیمارستان که بدترین افراد مریض توش هستن، انتظار هوایی بسیار کثیف و پر از آلودگی و بدبو رو باید داشته باشین و در اون محیط کار و یا بهتره بگم زندگی کنین!
یا مثلا همین دندانپزشکی! همه دندانپزشکی رو یه شغل لوکس و پرپول و باکلاس می دونند. ولی اصلا به این دقت نمی کنن که محیط کاری یک دندانپزشک همیشه در آب دهان بیمارها و بوی نامطبوع دندان های پوسیده است که ممکنه حال خیلیا رو به هم بزنه!
سایت «جام جم آنلاین» در ۲۳ تیر ۱۳۹۲ یه مقاله منتشر کرد به نام «مخاطرات شغل دندانپزشکی» و در اون با مصاحبه با دندانپزشکان این رو ذکر کرد که دندانپزشکی اصلا چیزی که مردم فکرش رو میکنند نیست! خلاصه این مقاله اینه:
آیا تا حالا فکر کردین که چه فشار عظیمی در طول روز به گردن یک دندانپزشک وارد میشه؟ متاسفانه در کشور ما برخی دندانپزشکان بعد از ده سال کار به آرتروز گردن مبتلا شده و بعد از اون دیگه برای همیشه از کارافتاده خواهد شد!
پزشکی یا مهندسی؟ به علاوه چون دندانپزشکان با آمالگام در طول روز کار می کنند، احتمال مسمویت دندانپزشکان هم وجود داره! چون آمالگام ماده ای است که حاوی جیوه است و کار کردن در طولانی مدت اصلا باهاش توصیه نمی شه!
هم چنین در دندانپزشکی شما با اشعه های خطرناکی سرو کار خواهید داشت! چون باید از دندان های بیمار مرتب عکس برداری بشه! از همه این ها هم که بگذریم خطر ایدز و هپاتیت رو هم به خطرات بالا اضافه کنین و اینم بدونین تا الان دندانپزشکانی بودن که از همین طریق به ایدز مبتلا شدن!
پس با این دلیل دیدیم که محیط کاری این رشته ها در حد افتضاحه! شاید شما از جمله افراد بیکاری باشین که بگین: «همه اینایی که گفتی ایرادی نداره! من فقط و فقط پول برام مهمه! پول میخوام و همه اینا رو باهاش میسازم!» پس لطفا دلایل بعدی رو بخونین تا حجت بر شما تمام بشه!پزشکی یا مهندسی؟
- دلیل چهارم: خطر اشباع شدن رشته های پزشکی
شاید براتون عجیب باشه ولی همون طور که در بخش ابتدایی این مقاله عرض کردم، در حال حاضر رشته های پزشکی در قله ای قرار دارن که قبلا مهندسی ها قرار داشتن! از کجا می دونین که قرار نیست که پزشکی ها اشباع بشن؟ (اونم با این وضعیت ثبات اقتصادی ایران!)
در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۱ سایت سلامت نیوز خبری رو منتشر کرد با این عنوان : « آینده شغلی دندانپزشکان نگران کننده است!»
در این مقاله به صورت دقیق توضیح داده شده بود که دندانپزشکی در حال رسیدن به حد اشباع خودشه! یعنی برا اساس برآوردها به زودی به حد اشباع خودش خواهد رسید!
بسیاری در پاسخ میگن: «وزارت بهداشت خودش حواسش هست که ظرفیت ها رو به شکلی تنظیم کنه که این اتفاق نیفته!»
اما فراموش نکنین که اگر چه ظرفیت ها استاندارد هستن اما پدیده نوظهور دیگه ای به نام «مدرک پزشکی در خارج کشور» الان وجود داره! بسیاری از افرادی که وسع مالی دارن و نمی تونن در ایران پزشک بشن، دست به دامن خارج از کشور شدن! خبرگزاری مهر در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۵ مقاله ای رو انتشار داد به نام « بازار مکاره دانشگاههای بیکیفیت خارجی/ اینجا پزشکی سراب است»
در این مقاله کامل شرح داده شده بود که اوضاع برای پزشکان اصلا خوب نیست و دانشگاه های خارجی مثل نقل و نبات مدرک پزشکی عرضه می کنند! بنابراین باید فکری به حال پزشکی در ایران کرد!
جالبه اینم بدونین که خیلی پزشکان هم به همین دلایلی که بهتون گفتیم، از ایران مهاجرت می کنند! یعنی خارج از کشور رو به کشورمون ترجیح میدن! پس با کمی تامل متوجه خواهیم شد که علی رغم تصور خیلیا «ایران، بهشتی برای پزشکان نیست!»
تا اینجا یه سری دلایل رو آوردیم. ولی باز هم یه عده میگن: «خب قبول! پزشکی خیلی زمان میبره و سخته و به زمانش نمی ارزه! دندانپزشکی هم خطرناکه و محیط کاریش بده اونم قبول! داروسازی رو چی میگی؟ اون که کارش توی داروخونه است و نیازی هم به تخصص نداره!»
در پاسخ باید خدمتتون عرض کنیم که در مورد سخت بودن و درس های زیاد رشته داروسازی فکر نمی کنم کسی باشه که کوچک ترین تردیدی داشته باشه! حتی در این مورد یک سخن بسیار مشهور نزد همه پزشکان وجود داره: «پز پزشکی رو دانشجویان پزشکی میدن، درس رو بچه های داروسازی میخونن ولی پولو دوستان دندانپزشکی میگیرن!!»
این جمله اگرچه به صورت شوخی بین دانشجویان گفته میشه ولی حکایت از حقیقت جدی درس خوندن زیاد و بسیار سنگین در رشته داروسازی داره!
علاوه بر سختی درس ها، مشکل اشباع رشته داروسازی خطری بسیار جدی است! به نقل از عصر ایران در ۱۴ اردیبهشت ۹۶: « چند سالی می شود که صدور مجوز تاسیس داروخانه به مانند مشاغل دیگر به دلیل اشباع شدن بازار متوقف شده است. به عبارتی ظرفیت بازار اجازه تاسیس داروخانه جدید را نمی دهد و در نتیجه وزارت بهداشت نیز از صدور مجوز جدید امتناع می کند. »
اما این تمام مشکل نیست! عصر ایران در ادامه مصیبتی برای داروسازانی که فارغ التحصیل شده اند را متذکر می شود:
« درحال حاضر حدود ۲هزار داروخانه درشهر تهران فعالیت میکنند و با استناد به آمار جمعیتی سرانه تاسیس داروخانه در کشور ما نسبت به کشور های منطقه بسیار بالا است. بنابراین از نظر ارائه خدمات داروخانه ای به شهروندان کشور ما در شرایط مطلوبی قرار دارد اما سوال اصلی این است که با توجه به این محدودیت ها چرا سالانه به تعداد فارغ التحصیلان این رشته اضافه می شود بدون آنکه برای اشتغال آنها برنامه ای در نظر گرفته شود.
سالانه حدود هزارو۵۰۰ نفر در رشته داروسازی از دانشگاههای مختلف کشور فارغالتحصیل میشوند، اگر همین روند ادامه پیدا کند، در۱۰سال آینده ۲۰ هزار نفر داروساز متقاضی شغل در کشور وجود خواهند داشت. اگر ظرفیت موجود پاسخگوی نیازهای دارویی کشور است، چرا ظرفیت دانشگاهها را افزایش میدهند، اگر هم به نیروی متخصص نیاز داریم، پس چرا چنین فضایی برای اشتغال آنها فراهم نمی شود.
البته باید توجه داشته باشیم که ۷۵ شرکت داروسازی در کشور فعالیت می کنند و در نتیجه متخصصان داروسازی باید در این شرکت ها جذب شوند اما به نظر می رسد که این شرکت ها متخصصات داروسازی را جذب کرده و تمایلی به جذب داروسازان عمومی ندارند.»
بنابراین متوجه میشیم که اوضاع داروسازی هم بسیار خطرناک و بحرانی است! پس اگه به امید پول میخواین داروسازی بخونین، سخت در اشتباه هستید، چرا که ممکنه وسط پاس کردن درس های سخت ببینین که بازار کار شما از بین رفته و ناامید و دلسرد بشین!
جمعبندی و نتیجهگیری
چیزی که میخوام بدونین اینه که هیچ چیز مثل علاقه نیست! همه افرادی که کارهای بزرگی رو تونستن انجام بدن، افرادی هستن که به کارشون علاقه داشتن! به هر حال سعی کنین که عاشق کاری که انجام میدین باشین و اولویت اصلی شما پول نباشه! عشق و علاقه هرکاری رو هرچند سخت براتون آسون خواهد کرد.
پرسش و پاسخ در مورد پزشکی یا مهندسی؟ کدام رشتههای پزشکی اشباع شدهاند؟ (راهنمای انتخاب رشته 1404)
پکیجهای فایلی رایگان:
مقالات مرتبط:
قوانین و ضوابط مرتبط:
دورههای تصویری: