نکات مهم هنگام بتن‌ریزی

مقدمه

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید استفاده از بتن به ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. بسیاری از بناهای باستانی که از هزاران سال همچنان پابرجا هستند، از بتن ساخته شده‌اند. در نتیجه می‌توان فهمید بتن نقش اساسی در ساخت سازه‌های مختلفی دارد. بتن‌ریزی مانند ساخت بتن از اصول و قواعدی پیروی می‌کند که توجه به آن‌ها به استحکام و مقاومت بیشتر سازه موردنظر کمک می‌کند. در این مقاله قصد داریم به اصول بتن‌ریزی و نکات آن اشاره نماییم.

1. بتن چیست؟

بتن به‌راحتی در انواع اشکال و سازه‌های مختلف ساخته می‌شود. اجزای تشکیل‌دهنده بتن تقریباً در هر نقطه از جهان به‌راحتی در دسترس هستند؛ بنابراین این ماده به یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی در جهان تبدیل شده است.

بتن از سه ماده اصلی تشکیل شده است: آب، سنگ‌دانه، سیمان پرتلند و مواد افزودنی.

• سیمان پرتلند: سیمان به‌عنوان یک عامل اتصال‌دهنده میان آب و سنگ‌دانه عمل می‌کند.

• آب: آب برای واکنش شیمیایی با سیمان (هیدراتاسیون) موردنیاز است. هر چه نسبت آب به سیمان (w/c) کمتر باشد، بتن قوی‌تر است. (استحکام بیشتر، نفوذپذیری کمتر)

• سنگ‌دانه‌ها: سنگ‌دانه‌ها از ماسه و شن تشکیل می‌شوند.

2. انواع بتن

بتن انواع مختلفی دارد که هر کدام خواص، ویژگی و کاربردهای متفاوتی دارند. انواع بتن‌های موجود در صنعت ساخت‌وساز عبارت‌اند از:

1.2. بتن الیافی

به بتنی که در مخلوط آن از الیاف استفاده شده باشد، بتن الیافی می‌گویند. الیاف مخصوص بتن انواع مختلفی دارند که شامل: الیاف فولاد، شیشه، سلولزی، پلی‌استر و غیره هستند. مزایای الیاف بتنی بسیار زیاد است که از مهم‌ترین آن‌ها کاهش یا حذف میل‌گرد می‌باشد. همچنین بتن الیافی دارای یکپارچگی، دوام و مقاومت بالا در برابر انبساط و انقباض می‌باشد.

2.2. بتن پلیمری

بتن پلیمری با بتن معمولی متفاوت است؛ زیرا از چسب پلیمر به‌جای سیمان برای چسباندن سنگ‌دانه‌ها استفاده می‌شود. این نوع از بتن دوام بیشتر و تخلل کمتری نسبت به بتن معمولی دارد. دیگر مزیت‌های این محصول شامل: پخت سریع، مقاومت کششی، خمشی و فشاری بالا، چسبندگی خوب، وزن سبک و غیره می‌باشد.

3.2. بتن خود متراکم

بتن خود تراکم (SCC) را می‌توان به‌عنوان بتن مدرن تعریف کرد که تحت وزن خود جریان داشته و برای انجام تراکم نیازی به لرزش خارجی ندارد. معمولاً از این نوع بتن در ساخت‌وسازهایی که استفاده از ویبراتور، دشوار است، استفاده می‌شود. کیفیت، دوام و سرعت‌گیرش بالا از ویژگی‌های بتن خود متراکم می‌باشد.

4.2. بتن اکسپوز

بتن اکسپوز به دلیل جذابیت زیبایی‌شناختی و دوام به یکی از محبوب‌ترین بتن‌های تزیینی تبدیل شده است؛ بنابراین این نوع بتن بیشتر در نمای ساختمان، ساخت سازه‌هایی مانند صندلی در مکان‌های عمومی، استخر و بناهای آبی کاربرد دارد. بتن اکسپوز دارای بافت‌های متفاوتی از جمله بافت شنی و زبر، چوبی، پارچه‌ای و غیره می‌باشد.

3. بتن‌ریزی چیست؟

به‌طورکلی بتن‌ریزی شامل مراحل زیر است:

1.3. آماده‌سازی محل

اولین مرحله مهم در بتن‌ریزی، آماده‌سازی سطح می‌باشد. در ابتدا لازم است میل‌گردها و قالب‌های محل را از نظر تعداد، سایز، فاصله قرارگرفتن آن‌ها از هم ایستایی و تمیزی بررسی شوند. همچنین فضایی که باید بتن‌ریزی شود، از هر گونه مواد اضافه و زائد پاک‌سازی شود.

2.3. بتن‌ریزی

پس از آماده‌سازی سطح، عملیات بتن‌ریزی شروع می‌شود و تا زمانی که میل‌گردهای زیر کار از مقدار مناسبی از بتن پوشیده شوند، ادامه دارد. لازم به ذکر است در پروژه‌هایی با مقیاس کوچک، بتن‌ریزی با استفاده از میکسر در محل پروژه انجام می‌شود درحالی‌که در پروژه‌های بزرگ، مقدار بتن برآورد شده برای پروژه را از شرکت‌های بتن‌سازی خریده و کامیون‌هایی بتن را به محل پروژه می‌آورند. پس از بتن‌ریزی تا زمانی که بتن مقاومت لازم را به دست نیاورده است، نباید قالب‌های آن را برداشت چرا که حذف قالب‌ها در مدت‌زمان کوتاه، باعث ایجاد ترک در بتن می‌شود.

3.3. بتن‌ریزی سقف

مهم‌ترین نکته‌ای که در بتن‌ریزی سقف باید به آن توجه داشت این است که ضخامت کل سقف هم تراز باشد. در غیر این صورت باعث افزایش بار اضافی به سقف می‌شود. بتن‌ریزی در سقف به دو روش پمپ و تاور کرین انجام می‌شود و تراز بودن ضخامت در هنگام انجام عملیات باید کنترل گردد.

4.3. بتن‌ریزی فونداسیون

بتن‌ریزی فونداسیون بعد از عملیات آرماتور و قالب‌بندی انجام می‌شود. حداقل ضخامت بتن فونداسیون باید ۱۰ سانتی‌متر باشد. همچنین پیوسته بودن بتن‌ریزی در این سازه، بسیار مهم است؛ زیرا با این روش، فونداسیون از استحکام کافی برخوردار می‌شود.

فونداسیون هر سازه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است. ساخت فونداسیون اصولی و طبق استاندارهای جهانی باعث بالارفتن استحکام، مقاومت و کیفیت سازه می‌شود.

4. تجهیزات و دستگاه‌های بتن‌ریزی

پمپ بتن: پمپ بتن دارای مدل‌های هوایی و زمینی هستند که در محیط‌های باریک کاربرد دارند. از پمپ برای انتقال بتن‌هایی با ذرات درشت و حجیم استفاده می‌شود.

ویبراتور: ویبراتور در انواع برقی، بنزینی و ریلی موجود است. از این وسیله برای ازبین‌بردن حباب هوا و متراکم‌کردن ملات بتن استفاده می‌شود.

میکسر بتن: میکسر بتن یا بتونیر، برای بتن حجم کم تا متوسط استفاده می‌شود و مانند ویبراتور در ۳ نوع برقی، دیزلی و بنزینی، موجود هستند.

5. بهترین زمان برای بتن‌ریزی

تقریباً در تمام طول سال می‌توان بتن‌ریزی را انجام داد؛ اما همیشه شرایط آب‌وهوایی برای ایجاد بتن مستحکم و بدون ترک مناسب نیست. ازآنجاکه بتن از مخلوط مواد با آب تشکیل شده است، دمای هوای سرد یا گرم می‌تواند بر نحوه عملکرد آب در طول واکنش‌های شیمیایی که ملات را به بتن سخت تبدیل می‌کند، تأثیر گذارد. در شرایط انجماد، آب موجود در مخلوط می‌تواند یخ‌زده و منبسط شود و منجر به ایجاد ترک‌های ریزودرشت گردد. همچنین واکنش‌های شیمیایی را کند کرده و باعث ضعیف‌شدن ساختار بتن می‌شود.

بتن‌ریزی در هوای گرم، هنگامی که درجه حرارت از ۹۰ درجه سانتی‌گراد بالاتر رود، باعث تبخیر آب موجود در مخلوط می‌شود. بدون آب کافی، بتن منقبض، سفت و ضعیف شده و ترک می‌خورد. ممکن است آماده‌سازی مخلوط با نسبت آب بیشتر به‌عنوان راهی هوشمند برای جلوگیری از این امر به نظر برسد؛ اما بتن را ضعیف کرده و احتمال ترک‌خوردگی یا پوسته‌پوسته شدن آن را در طول زمان افزایش می‌دهد.

بنابراین، بهتر است در محیط‌های بیش از حد گرم، بتن‌ریزی صورت نگیرد. لازم به ذکر است در هوای سرد استفاده از سیمان‌های آمیخته به‌ویژه سیمان پوزولانی در بتن جلوگیری شود و برای بتن‌هایی که در معرض یخ‌بندان هستند از مواد حباب‌زا کمک گرفت.

6. نکات و اصول بتن‌ریزی

توجه به نکاتی که در زیر آورده شده است به اجرای بتن مقاوم و مستحکم کمک بسیاری می‌کند:

• مخلوط بتن به‌شدت تحت تأثیر باران قرار دارد؛ اما این تنها در زمانی می‌باشد که هنوز زمان گیرش اولیه یعنی ۳۰ دقیقه نگذشته است. هنگامی که بتن بین زمان گیرش اولیه و زمان نهایی است، در صورت بارش برف و باران ظاهر بتن خراب می‌شود.

• حال اگر حجم باران بیش از حد باشد، ممکن است لایه بالایی مخلوط بتن دچار اختلال شود؛ اما پس از رسیدن بتن به آخرین زمان‌گیرش یعنی ۱۰ ساعت بعد، باران به پخت بتن کمک می‌کند. همان‌طور که در بالا ذکر شد بتن‌ریزی نباید در هوای بیش از حد گرم و سرد انجام شود. بهترین دما برای بتن‌ریزی بین ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد می‌باشد.

• استفاده از ویبراتور در حین بتن‌ریزی به منظور متراکم کردن بتن ضروری است. تنها زمانی می‌توان از ویبراتور استفاده نکرد که بتن از نوع خود تراکم باشد. مرحله ویبره کردن بتن باید در حدود ۱ دقیقه انجام و در همان یک دقیقه کل بتن در تمام قسمت‌ها پخش شود. درصورتی‌که ویبره کردن بتن بیش از حد لازم صورت گیرد، باعث بالا آمدن دانه‌های کوچک به سطح و دانه‌های بزرگ به کف می‌شوند.

• برای بتن‌ریزی لازم است از قیف‌های مخصوصی استفاده شود چرا که ارتفاع دستگاه بتن‌ریز و محل موردنظر نباید بیش از ۱ متر باشند.

• حتی‌الامکان محل ساخت مخلوط و بتن‌ریزی نزدیک به هم انتخاب گردد؛ زیرا در هنگام اجرای عملیات بتن‌ریزی ملات باید حالت خمیری داشته باشد تا به‌راحتی به فضای بین میل‌گردها نفوذ کرده و آن‌ها را بپوشاند.

• برای مرطوب نگاه‌داشتن سطح بتن، می‌توانید از گونی، حصیر و حتی یخ استفاده کنید. باید توجه داشت که یخ بیش از اندازه باعث افزایش آب ملات و سستی آن می‌شود.

7. قیمت بتن‌ریزی

قیمت بتن‌ریزی به عوامل مختلفی بستگی دارد. اصلی‌ترین عامل تأثیرگذار بر قیمت عیار بتن (سیمان مصرفی) است. هر چه عیار بتن بالاتر باشد، هزینه آن بالاتر می‌رود. در بسیاری مواقع با افزایش فضای موردنظر، هزینه بتن‌ریزی کاهش می‌یابد. محل موردنظر در قیمت‌گذاری نیز بسیار مهم است چرا که قیمت بتن‌ریزی فونداسیون با سقف متفاوت است. همچنین مسافت نیز بر افزایش هزینه مؤثر می‌باشد؛ به همین خاطر بهتر است فاصله محل تهیه بتن تا پروژه نزدیک باشد.

8. برش بتن

گاهی اوقات ممکن است برای بازسازی یا تغییر در سازه‌های بتنی مجبور به برش بتن شویم. برش‌دادن بتن با استفاده از دستگاه‌های مخصوص از جمله: دستگاه کرگیری، کف بر، وال ساو، سیم الماسه و غیره انجام می‌شود که باعث بالا بردن سرعت، ترک کم، برش دقیق و غیره می‌گردد.

درحالی‌که امکان برش بتن مسلح با استفاده از تیغه‌های الماسی و برش مرطوب بتن وجود دارد، این کاری است که معمولاً بهتر است به متخصصان واگذار شود. به این دلیل که اگر دیوارها یا پایه‌ها را می‌برید، باید مراقب لوله‌هایی که در مسیر وجود دارند، کابل‌های برق یا سایر وسایل برقی باشید که ممکن است با وجود میل‌گرد در اسکن‌ها دیده نشوند. اگر مطمئن هستید که خودتان می‌توانید بتن را با خیال راحت برش دهید، می‌توانید یک کاتر مرطوب و چند تیغه اجاره یا خریداری کنید:

• محل برش را بادقت اندازه‌گیری کنید. به یاد داشته باشید که انجام برش‌های دقیق در زوایای دقیق با کاتر بتن دشوار است، بنابراین با اندازه‌گیری‌هایی که انجام می‌دهید، کمی فرصت دهید.
• اندازه‌ها را با استفاده از یک نشانگر قابل‌مشاهده که هنگام استفاده از برش مرطوب پاک نمی‌شود، علامت‌گذاری کنید. از اندازه‌گیری‌ها برای مرجع عکس بگیرید.
• وسیله‌ای را انتخاب کنید که به‌راحتی کار را انجام دهد. اگر در حال بریدن یک جاده هستید، کاتر پشتی انتخاب خوبی است. کاترهای دستی هیدرولیک گزینه خوبی برای دیوار هستند.
• همیشه هنگام برش بتن از وسایل ایمنی استفاده کنید. استنشاق گردوغبار یا واردکردن آن به چشمان شما می‌تواند بسیار مضر باشد، بنابراین استفاده از ماسک (ماسک تنفسی مناسب، نه فقط ماسک گردوغبار) و عینک چشم، مانند یک جفت چکمه پنجه فولادی و دستکش چرمی ضروری است.
• از یک‌تیغه نو استفاده کنید و بگذارید کاتر گرم شود تا تیغه با سرعت صحیح حرکت کند.

اگر از نوع مناسب برش و تیغه استفاده می‌کنید، باید متوجه شوید که فولاد داخل بتن ذوب می‌شود. تیغه باید از آن عبور کند بدون اینکه حتی احساس کنید با مقاومت جدیدی روبرو شده‌اید. می‌توانید با نگه‌داشتن جریان آب به سمت تیغه کار را آسان‌تر کنید. این کار به کاهش میزان گردوغباری که توسط تیغه پرتاب می‌شود کمک می‌کند و همچنین به خنک نگه‌داشتن تیغه و عملکرد کامل آن کمک می‌کند. اگر تیغه بیش از حد گرم شود، طول عمر مفید آن کمتر خواهد شد.

9. نکات بتن‌ ریزی در هوای گرم

1.9. پیش از بتن‌ریزی

در این مرحله باید به کیفیت و نحوه نگهداری مواد اولیه سازنده بتن توجه داشت. بتن از مخلوط‌کردن سنگ‌دانه، سیمان، آب و برخی مواد افزودنی ساخته می‌شود. سنگ‌دانه‌ها نباید بیش از حد گرم شوند و برای جلوگیری از این اتفاق، باید آن‌ها را در محیط‌های سرپوشیده و به‌دوراز تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری کرد. در صورت داغ‌شدن آن‌ها، باید از لایه‌های زیرین که معمولاً دمای کمتری دارند، استفاده کنید.

همچنین اگر دمای سیمان از 77 درجه سانتی‌گراد تجاوز کند، منجر به افزایش سرعت عملیات آبگیری و سخت شدن بیش از حد بتن می‌شود. بسیاری از متخصصین حوزه ساختمان، استفاده از سیمان نوع 3 برای بتن‌ریزی در هوای گرم و عدم استفاده از سیمان‌های بسیار ریز و زودگیر را توصیه می‌کنند. به کار بردن سیلوهای فلزی 2 جداره برای نگهداری سیمان و نگه‌داشتن دمای آن در زیر 60 درجه، کیفیت بتن را در هوای گرم حفظ می‌کند.

همانند سنگ‌دانه و سیمان، دمای آبی که برای بتن‌ریزی استفاده می‌شود نیز نباید بالا برود. به‌ازای هر 10 درجه افزایش دمای آب، میزان اسلامپ بتن بین 20 تا 25 میلی‌متر کمتر می‌شود. برای جلوگیری از افزایش دمای آب، باید آن را در مخازن عایق‌بندی شده نگهداری کرد. افزودن یخ هنگام ساخت بتن نیز می‌تواند در کاهش دمای آب مؤثر باشد.

اضافه‌کردن مواد افزودنی درگیرکننده، می‌تواند تأثیر هوای گرم بر بتن را کاهش دهد. همچنین مواد روان‌کننده بتن نیز نباید خاصیت زودگیرکننده داشته باشند.

2.9. هنگام حمل بتن

در هوای گرم، افزایش سرعت حمل و انتقال بتن به کارگاه، می‌تواند اثرات مخرب هوای گرم بر آن را کاهش دهد. همچنین سرعت بتن‌ریزی در هوای گرم باید نهایتاً 45 دقیقه تا 1 ساعت باشد، چرا که بالا رفتن مدت‌زمان چرخش میکسر، منجر به افزایش تبادل دما با محیط گرم شده و درجه حرارت مخلوط بتن را افزایش می‌دهد. همچنین تمامی ابزارهای دخیل در بتن‌ریزی از جمله فرغون و قالب‌ها، باید پیش از شروع عملیات بتن‌ریزی خنک شوند.

یکی دیگر از عوامل مؤثر در افزایش دمای بتن، دمای میل‌گرد است. به همین دلیل باید فاصله بین عملیات آرماتوربندی و بتن‌ریزی تا حد ممکن کاهش یابد. این موضوع، مدت‌زمان قرارگرفتن میل‌گرد در معرض هوای آزاد را نیز کاهش می‌دهد که باتوجه‌به قیمت میل‌گرد در حال حاضر، توجه به این نکته ضروری است.

پس از انتقال بتن و ریختن آن، ماله‌کشی و پرداخت آن نیز باید با حداکثر سرعت لازم انجام شود.

3.9. پس از بتن‌ریزی

کنترل دمای بتن پس از اتمام عملیات بتن‌ریزی در هوای گرم ضروری است و در صورتی که در بتن از نسبت کم آب به سیمان یا میکروسیلیس مخلوط استفاده شده باشد، این ضرورت افزایش می‌یابد. انجام دادن موارد زیر، به کاهش اثرات مخرب ناشی از هوای گرم پس از بتن‌ریزی، کمک شایانی می‌کند:

1. پیش از ریختن بتن، باید روی قالب‌ها، میل‌گردها و کف زمین آب بپاشید.
2. نیم ساعت پس از پرداخت و ماله‌کشی بتن، باید روی سطح آن را با نایلون پوشاند و نایلون‌ها را تا 5 ساعت نگه داشت. اطمینان پیدا کنید که زیر بتن جریان هوا وجود داشته باشد.
3. در صورت امکان، فضای بالای سر محل بتن‌ریزی شده را محصور کنید.
4. محصور کردن اطراف محل بتن‌ریزی شده با حصیر مرطوب، از افزایش سرعت تبخیر آب به دلیل وزش باد خشک، جلوگیری می‌کند.
5. پس از خشک شدن بتن، باید بلافاصله قالب‌ها را باز کرده و عملیات عمل‌آوری را با استفاده از آب دهی یا گونی خیس، آغاز کنید.
6. در صورت مشاهده ترک در بتن خشک‌شده، باید با استفاده عملیات تراکم مجدد بتن، این ترک‌ها را از بین ببرید.

10. نکات مهم در هنگام بتن‌ریزی

توجه به نکات زیر برای اجرای یک بتن‌ریزی صحیح الزامی است، لطفاً توجه فرمایید:
۱. از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. (معمولاً کارگران برای سهولت کار خود و روانی بیشتر بتن به آن آب می‌افزایند که این امر مقاومت بتن را به‌شدت کاهش می‌دهد.)
۲.قبل از بتن‌ریزی حتماً باید درون قالب‌های فونداسیون که آرماتور گذاری شده است از خاک‌های ریزشی و نخاله‌های ساختمانی کاملاً پاک‌سازی گردد.
۳. برای‌آنکه آجرهای قالب¬بندی فونداسیون شیرابه بتن را جذب نکند استفاده از پوشش پلاستیکی (کاور) الزامی است.
۴. قبل از اینکه بتن‌ریزی آغاز شود برای اینکه آب بتن سریعاً توسط بستر خارج نشود لازم است بستر بتن¬ریزی مرطوب شود، البته باید مراقب بود تا آب در کف پی جمع نشود.
۵. بعضی از استادکاران سعی می‌کنند با زیاد ماله کشیدن بر روی سطح بتن یک قشر آب در سطح ایجاد کنند غافل از اینکه این عمل ضعف‌های اساسی برای بتن ایجاد می¬کند و نباید انجام شود.
۶. ارتفاع مجاز سقوط بتن ۲/۱ متر می‌باشد و ریختن بتن از ارتفاع بالاتر سبب جداشدن دانه‌ها می‌شود؛ لذا در این موارد تمهیدات لازم از جمله لوله ترمی و… را فراهم آورید.
با توجه به شرایط آب و هوایی اقدامات لازم در هنگام بتن‌ریزی متفاوت می‌باشد که در ذیل به‌اختصار به آن اشاره می‌شود:

• الف) بتن‌ریزی در هوای بارانی:

در روزهای بهاری با بارندگی‌های فراوانی مواجه هستیم که رعایت اقدامات احتیاطی زیر لازم است.
۱. بتن‌ریزی زیر باران توصیه نمی‌شود .
۲. درصورتی‌که احتمال بارندگی حین بتن‌ریزی می‌رود، لازم است تمهیدات لازم برای قطع بتن‌ریزی و اثرات باران بر بتن‌ریزی قبلاً پیش‌بینی گردد.
۳. اگر بتن‌ریزی در باران ادامه می‌یابد کلیه پیش‌بینی‌های لازم برای ادامه کار باید ملاحظه گردد.
۴. اگر باران بعد از آغاز بتن‌ریزی شروع شود، بعضی اوقات ادامه کار بهتر از توقف آن است. با پوشش محوطه بتن‌ریزی آن قسمت را از باران مصون دارید.
۵. بتن با اسلامپ کم به کار ببرید.
۶. بل از ریختن بتن جدید آب جمع شده روی بتن قدیم یا در درزهای اجرایی را خشک کنید.
۷. سطح بتن را اندکی شیب‌دار در آورید تا آب بتواند به طرف پایین شیب حرکت کرده و بدین‌طریق زهکشی شود .
۸. از کار روی سطح بتن تازه اجتناب کنید.
۹. اگر باران به حدی شدید است که آب سطح بتن را نمی‌شود خشکانید و سطح تازه بتن نیز شسته می‌شود، بهتر است بتن‌ریزی را به حالت تعلیق در آورد. (در صورت توقف بتن‌ریزی قسمت‌های دیواره‌ها و آماتور ریشه‌ها و پله‌ها بایستی بتن‌ریزی شوند تا برای شروع مجدد بتن‌ریزی بهترین حالت از قبل فراهم شده باشد. در این حالت به علت ایجاد درزهای اجرایی لازم است آن¬ها را قبل از شروع مجدد بتن‌ریزی همانند سایر درزهای اجرایی تمیزکاری و آماده‌سازی نمود.)
۱۰. به هنگام رگبار موقت و در زمان کوتاه، بتن‌ریزی را متوقف نموده و روی بتن را با پلاستیک پوشش دهید.
۱۱. پوشش پلاستیک بهترین وسیله جهت حفاظت بتن در طول طوفان و رگبار می‌باشد.

• بتن‌ریزی در هوای گرم یا هنگام وزش باد:

وزش باد شدید، تابش مستقیم خورشید و دمای بالای هوا در فصول گرم منجر به تبخیر سریع آب بتن می‌شود، لذا بتن‌ریزی در این شرایط دمایی تابع تکنیک¬های خاصی می‌باشد که در صورت عدم رعایت آن، مشکلاتی به وجود می‌آید که به‌اختصار ذکر می‌گردد
۱. آب بتن به علت تابش آفتاب یا وزش باد به‌سرعت تبخیر می‌شود و لذا احتمال ترک‌خوردگی مخصوصاً در سقف‌ها وجود دارد که برای جلوگیری از این امر باید در هنگام بتن‌ریزی سایه‌بان بر روی سقف ایجاد شود.
۲. پس از بتن‌ریزی سطح بتن مرتباً آب پاشی و مرطوب نگه داشته شود و حتی الامکان توسط چتایی خیس همراه با پلاستیک پوشش داده شود .
۳. برای کاهش دمای سطوح بتن قالب بندی شده، باید بر سطح قالب ها آب پاشی شود و یا از چتایی خیس استفاده گردد.

• بتن‌ریزی در هوای سرد و یخبندان:

منظور از هوای سرد زمانی است که دمای هوا در هنگام بتن‌ریزی کمتر از C ۰ ۲ بوده و یا زمین کارگاه در هنگام بتن‌ریزی یخ زده باشد. بهتر است در دمای کمتر از ۵+ درجه سانتیگراد بتن‌ریزی انجام نشود، مگر اینکه در تمام شرایط، درجه حرارت جسم بتن همواره بالاتر از پنج درجه سانتیگراد نگه داشته شود. در این شرایط لازم است برای اطمینان از عدم بروز مشکل تدابیر احتیاطی زیر مد نظر قرار گیرد :
۱. سطوح قالب ها و آرماتور ها از یخ و برف پاک شود و در صورت لزوم آنها را گرم نمایید تا حداقل دمای ۵+ درجه سانتیگراد را داشته باشند.
۲. از ریختن بتن بر روی زمین یخ زده باید خودداری شود .
۳. اسلامپ بتن تا حد امکان، کمتر اختیار شود. (آئین نامه بتن ایران آن را به ۵ سانتی متر محدود کرده است.)
۴. استفاده از مواد روان کننده برای کاهش آب و نسبت آب به سیمان و به حداقل رساندن آب انداختن توصیه می شود، هرچند می توان از افزایش عیار سیمان نیز استفاده نمود. مصرف اضافی سیمان می تواند طول مدت حفاظت را برای جلوگیری از وارد شدن خسارت ناشی از یخبندان کاهش دهد.
۵. در ریختن بتن باید تسریع بعمل آید. اگر ریختن بتن در لایه های مختلف صورت می گیرد بهتر است حتی الامکان ضخامت لایه ها را زیاد گرفت. توصیه می شود لایه های ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری بکار گرفته شود .
۶. بلافاصله پس از ریختن بتن باید سعی شود دمای محیط را در حداقل مورد نیاز تأمین نمود. استفاده از عایق بندی (به‌ویژه برای قطعات حجیم و نیمه حجیم) می تواند گرمای هیداتاسیون ناشی از واکنش سیمان با آب را حفظ کند و دمای بتن را بالا برده یا دست کم در حد مطلوب نگاه دارد.
۷. استفاده از عایق پشم شیشه، پلاستیک، یونولیت، کاه و پوشال، ماسه یا خاک و غیره می¬تواند گرمای ناشی از واکنش های سیمان را تا حد زیادی حفظ کند تا در شب هنگامی که هوای سرد فرا می رسد بتن دچار ترک خوردگی نشود.
۸. استفاده از پوشش برزنتی و بکارگیری یک یا چند بخاری (ترجیحا بخاری برقی) می¬تواند به حفظ یا بالا بردن دما کمک نماید.
۹. بهترین وسیله برای ایجاد دمای مناسب، استفاده از بخار آب می باشد. توصیه می شود دمای محیط نگهداری از C ۰ ۵۵ و دمای بخار آب از C ۰ ۶۵ تجاوز نکند.
۱۰. نباید برای شروع عمل آوری ، دمای بتن سریع بالا رود و پس از خاتمه عمل آوری بتن سریعاً سرد شود زیرا شوک حرارتی به آن وارد می¬گردد.
۱۱. می توان از لامپ های مادون قرمز برای ایجاد گرما با کارآیی خوب استفاده نمود.
۱۲. عمل آوری باید تا رسیدن به ۷۰ درصد مقاومت مشخصه بتن ادامه یابد
۱۳. بهترین مصالح برای قالب بندی در این شرایط، چوب می باشد.
۱۴. مصرف ضدیخ فاقد کلر یا استفاده از مواد حباب زا می تواند طول مدت عمل آوری را کاهش دهد و حتی آن را به نصف برساند .
۱۵. باید توجه کرد مصرف ضدیخ فاقد کلر نمی تواند دلیلی بر عدم رعایت ضوابط بتن‌ریزی در هوای سرد باشد. مصرف این مواد معمولاً نقطه یخبندان را بطور قابل ملاحظه ای کاهش نمی دهد و بتن با وجود این مواد براحتی یخ می زند .
۱۶. استفاده از ضدیخ، درصورتی‌که در زمان بتن‌ریزی، دمای کارگاه از ۵+ درجه بالاتر باشد، ولی احتمال یخ زدگی آب تا حداقل ۲۴ ساعت بعد وجود داشته باشد، نیز ضروری است .
۱۷. به منظور پایین آمدن درجه انجماد آب موجود در بتن هرگز از نمک استفاده نشود

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

جهت آشنایی کامل با “نکات مهم هنگام بتن‌ریزی” به پکیج “جزوات کاربردی” در بخش گنجینه فایل وب‌سایت مراجعه فرمایید