سقف وافل (قابلمه‌ای) چیست؟

مقدمه

اگر مهندس عمران هستید و یا در زمینه ساختمان فعالیت دارید، احتمالاً نام سقف‌های وافل را تاکنون شنیده باشید. در حال حاضر تعداد پروژه‌هایی که با استفاده از این تکنولوژی سقف طراحی و اجرا می‌شود، روزبه‌روز در حال افزایش است. ولی به‌واقع سقف وافل چیست و چه ویژگی­هایی دارد که بدین‌گونه در حال گسترش است. شاید تاکنون تعاریف زیادی در مورد سقف وافل خوانده و یا شنیده باشید. در این مقاله سعی برآن شده است تا تعریفی ساده و کاربردی دراین‌خصوص ارائه شود و تمامی ویژگی‌­های سقف وافل بررسی شود.

سقف‌های وافل زیرمجموعه‌ای از سقف‌های قفسه‌ای بشمار می‌آیند. تفاوت اصلی بین این دو این است که تیرهای سقف وافل از یکدیگر عبور می‌کنند تا یک الگوی تکرارشونده را در سقف ایجاد کنند. هر دو سقف کاذب و سقف وافل را باید انتخاب‌هایی عالی برای فضاهای بزرگی شمرد که نیاز به سبک و تجمل بیشتری در آنها احساس می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های استفاده از قالب‌های سقفی وافل، قابل‌استفادهٔ مجدد بودن آنهاست. پیش از روی کار آمدن این نوع قالب‌ها، قالب‌های سقفی دیگری مانند  قالب‌های یوبوت، بابل دِک و کوبیک در طراحی و اجرای سقف سازه‌ها بکار گرفته می‌شدند که پس از کارگزاری در سقف‌ها و ریختن بتن در حفره‌های درون دال دیگر نمی‌شد از آنها استفاده کرد. اما مزیت مهم قالب‌های سقفی وافل در همین کاربرد دوبارهٔ اینها است به‌این‌ترتیب که پس از بتن‌ریزی و سخت‌شدن بتن، قالب‌ها را جدا کرده و دوباره آنها را در بخشی دیگر بکار می‌گیرند.

1. انواع سقف وافل چیست؟

باتوجه‌به طول دهانه سقف وافل به دو نوع سقف وافل یک‌طرفه و دوطرفه تقسیم می‌شود. هر کدام از این سقف‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود هستند. از سقف وافل یک‌طرفه در دهانه‌های کم‌تر از 7 متر و از سقف وافل دوطرفه در دهانه‌های بیشتر از 7 متر استفاده می‌شود. که در زیر به اختصار به معرفی هر کدام از این سقف‌ها پرداخته ایم.

1.1. سقف وافل یک‌طرفه

سقف وافل یک‌طرفه معمولاً در دهانه‌های کوتاه‌تر از 7 متر مورد استفاده قرار می‌گیرد. شکل قالب  وافل در این نوع سقف به شکل مستطیل است که مانند یک دال یک‌طرفه عمل می کنند. در این نوع سقف در یک جهت از میل‌گرد استفاده شده و در نتیجه موجب می‌شود نسبت به سقف وافل دوطرفه صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.

2.1. سقف وافل دوطرفه

بر خلاف سقف وافل یک‌طرفه، سقف وافل دوطرفه در  دهانه‌های بلندتر اجرا می‌شود و کاربرد بسیار گسترده‌ای در سالن‌ها، تالارها و… دارد. این نوع سقف به‌صورت دوطرفه عمل می‌کند. در نتیجه میل‌گردگذاری در دو جهت انجام می‌شود.  قالب‌های سقف وافل دوطرفه معمولاً مربع‌شکل هستند و بسیار مقاوم هستند. این نوع سقف معمولاً پرهزینه‌تر از سقف وافل یک‌طرفه است.

2. مزایای سقف وافل چیست؟

سقف وافل مزایایی دارد که برخی افراد آن را نسبت به سایر سقف‌های مجوف و تیرچه‌بلوک ترجیح می‌دهند. از جمله این مزایا می‌توان به مواردی نظیر موارد زیر اشاره کرد.

1. سقف وافل نسبت به سایر سقف‌های مجوف مانند یوبوت و کوبیاکس از نظر اقتصادی به صرفه-تر است.
2. مدت زمان اجرای این سقف بسیار کوتاه‌تر است.
3. قالب‌های وافل موجب می‌شود که امنیت محیط کارگاه بیشتر شود.
4. این نوع قالب ها بسیار ماندگار و بادوام هستند و می توان در یک سازه چند بار یا در سازه های مختلف از آن استفاده کرد.
5. یکی از مزایای سقف وافل زیبایی و شکل منحصر به فرد آن‌ها است که موجب می‌شود فضای بهتری برای طراحی داخلی داشته باشید.
6. از نظر میزان مصرف بتن و فولاد نسبت به سایر سقف‌ها به صرفه تر است.
7. قالب سقف وافل سبک تر از قالب‌های سایر سقف‌ها است.
8. کیفیت اجرای سقف وافل بسیار بالا بوده و در دهانه‌های بسیار بلند (در شرایط خاص تا 17 متر) می توان از آن استفاده کرد.
9. بتن ریزی در این نوع سقف آسان تر بوده و عمل ویبره بتن راحت‌تر انجام می‌شود و  در نهایت بتن بسیار خوبی خواهیم داشت.  همچنین شیرابه بتن هنگام بتن ریزی از قالب‌های وافل عبور نمی کند.
10. این نوع سقف موجب می‌شود فاصله ستون ها در اندازه دلخواه تنظیم شود و لازم نیست از تعداد زیاد ستون در فاصله کم استفاده کرد.

3. معایب سقف وافل

1. قالب‌های سقف وافل نسبت به بقیه قالب ها گران تر هستند. اما می توان آن‌ها را برای چند بار استفاده کرد حتی اجاره قالب وافل نیز امکان پذیر است.
2. استفاده از سقف وافل بر روی سطح  شیب دار با محدودیت هایی همراه است.

4. اجرای سقف وافل

مراحل اجرای پنج‌گانه سقف وافل به شرح زیر است.

مرحله ۱: مرحله زیرسازی اولین مرحله است که بسیار ساده بوده و با استفاده از قوطی اسکلت، جک یا لوله اجرا می‌شود.

مرحله ۲: در مرحله دوم لازم است قالب‌های سقف وافل بر اساس نقشه‌های معماری و سازه‌ای بر روی قوطی‌ها و جک‌ها قرار بگیرند.

مرحله ۳: در سومین مرحله نوبت به آرماتوربندی می‌رسد که باز هم بر اساس نقشه‌های اجرایی این کار انجام می‌شود.

مرحله ۴: چهارمین مرحله اجرای سقف وافل بتن‌ریزی سقف است که این کار در سقف وافل نسبت به سایر سقف‌ها بسیار راحت‌تر انجام می‌شود.

مرحله ۵: پس از گذشت مدت زمانی که معمولاً باتوجه‌به شرایط بتن و بر اساس آیین‌نامه است قالب‌های سقف را بازکرده و به‌نحوی‌که آسیب نبینند آن‌ها را از سازه خارج می‌کنیم.

5. طراحی سقف وافل

طراحی سقف وافل بر اساس آیین‌نامه‌های داخلی و خارجی صورت می‌گیرد.  این کار معمولاً در کشورمان در نرم‌افزارهای ایتبس و سیف مدل می‌شود. پارامترهای طراحی که باید در طراحی سقف وافل موردتوجه قرار بگیرد شامل موارد زیر است:

1. ضخامت دال
2. عمق و عرض تیرچه
3. فاصله محورهای تیرچه

6. مقایسه سقف وافل با سایر سقف‌ها

سقف وافل دارای مزایا و معایبی است که پیش‌ازاین بیان کردیم. اما طراحان، مشاوران و حتی پیمانکاران باید بتوانند تفاوت سقف‌ها را از یکدیگر تشخیص دهند تا بتوانند بهترین نوع سقف را انتخاب کنند.  لازم است بدانید هدف ما این نیست که برتری سقف وافل را معرفی کنیم. بلکه شما باید تفاوت این نوع سقف را نسبت به سایر سقف‌ها بدانید تا بتوانید در هنگام طراحی و مشاوره به پیمانکاران بهترین تصمیم را بگیرید.

1. برتری سقف وافل به کامپوزیت: در سقف کامپوزیت معمولاً از سقف کاذب برای زیبایی استفاده می‌شود این در حالی است که سقف وافل به دلیل زیبایی در طراحی نیازی به سقف کاذب ندارد. سرعت اجرای سقف کامپوزیتی از وافل بیشتر کم‌تر است و در نتیجه مدت زمان بیشتر و دستمزد بیشتری می خواهد.
2. برتری سقف وافل به تیرچه‌بلوک: یکی از سقف هایی که بیشترین کاربرد را در ایران دارد سقف تیرچه‌بلوک است. از مزایای سقف وافل به تیرچه‌بلوک این است که این نوع سقف را می توان در دهانه‌های بلند اجرا کرد. همچنین در سقف وافل می توان تیرهای میانی را حذف کرد که این مساله منجر به کاهش دستمزد در این سقف می‌شود. قالب‌های وافل را می توان چندین بار مورد استفاده قرار داد این در حالی است که تیرچه‌بلوک این مزیت را ندارد. این دو نوع سقف در زیرسازی شباهت بسیاری دارند و تفاوت آن در قالب‌های وافل است.
3. برتری سقف وافل به دال بتنی: اگر بخواهیم سقف وافل را با دال بتنی مقایسه کنیم، سقف دال بتنی معمولاً وزن بیشتری داشته و در نتیجه هزینه های ناشی از آن بیشتر است. سقف وافل جامعه کابرد بیشتری دارد و به دلیل زیبایی ظاهر توجهات را به خود جلب می‌کند. دستمزد اجرای سقف وافل از دال بتنی کم‌تر است.

جمع‌بندی ونتیجه‌گیری

جهت آشنایی کامل با  “سقف وافل” به پکیج “دوره جامع متره و برآورد پروژه (دکتر مترور)” در صفحه اصلی وب‌سایت مراجعه فرمایید.